خرید و فروش خودرو، یکی از رایج‌ترین معاملات در زندگی روزمره است؛ اما گاهی پس از انجام معامله، خریدار متوجه مشکلات جدی مانند عیب فنی، رنگ‌شدگی یا ممنوعیت انتقال خودرو می‌شود. در این شرایط، یکی از ابزارهای قانونی برای احقاق حق، طرح دعوای فسخ معامله خودرو است.
برای موفقیت در این مسیر، تنظیم صحیح دادخواست و ارائه مستندات لازم نقش مهمی دارد. در این مقاله، با تمرکز بر نمونه‌های دقیق و کاربردی دادخواست فسخ معامله خودرو، شرایط مختلف فسخ را بررسی می‌کنیم تا بتوانید بسته به وضعیت خود، اقدام حقوقی موثری انجام دهید.
فسخ معامله خودرو؛ چه زمانی ممکن است؟
زمانی که پس از خرید خودرو، مشخص شود اطلاعاتی که فروشنده داده نادرست بوده یا خودرو دارای عیوب پنهانی است، خریدار ممکن است بتواند معامله را فسخ کند. اما این موضوع، نیازمند تحقق شرایط قانونی مشخص و اثبات ادعا در دادگاه است.
✅ شرایط قانونی فسخ معامله خودرو
در نظر داشته باشید که شرایط فسخ معامله خودرو زمانی ممکن است که یکی از «خیارات قانونی» تحقق یافته باشد. مهم‌ترین این موارد عبارت‌اند از:
🔍 خیار عیب: اگر خودرو معیوب باشد و خریدار هنگام معامله از آن بی‌اطلاع بوده باشد.
🔍 خیار تدلیس: اگر فروشنده با فریب، عیب را پنهان کرده یا اطلاعات نادرستی داده باشد.
🔍 خیار تخلف از وصف یعنی دارای اوصافی نباشد که فروشنده وعده داده.
🔍 خیار تعذر تسلیم یا عدم امکان انتقال: وقتی فروشنده به هر دلیل نتواند خودرو را به‌طور قانونی تحویل یا منتقل کند (مثل توقیف یا رهن بودن خودرو).
🔍 خیار شرط: اگر شرط خاصی برای فسخ در قرارداد پیش‌بینی شده باشد (مثل سلامت کامل خودرو یا صحت کیلومتر).
📌 توجه: صرف نارضایتی از معامله یا اختلاف سلیقه، مبنای فسخ نیست. باید یکی از شرایط بالا تحقق یافته و مستندات لازم وجود داشته باشد.
نمونه دادخواست فسخ معامله خودرو به دلیل عیب فنی یا ظاهری
یکی از شایع‌ترین موارد فسخ، زمانی است که خریدار پس از معامله متوجه وجود عیب در خودرو می‌شود؛ مانند رنگ‌شدگی، تعویض قطعات بدنه، یا نقص فنی در موتور و گیربکس. در این حالت، اگر عیب در زمان خرید موجود بوده و خریدار از آن بی‌اطلاع باشد، می‌تواند با استناد به خیار عیب، دادخواست فسخ ارائه دهد.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی (محل دادگاه)
با سلام و احترام
اینجانب ……………………. فرزند …………………… به نشانی …………………………………………… به موجب مبایعه‌نامه مورخ ……………………، یک دستگاه خودروی سواری به مشخصات:
نوع خودرو: …………………
مدل: …………………
شماره پلاک: …………………
مبلغ معامله: ………………… ریالاز خوانده محترم خریداری نموده‌ام.
در زمان معامله، خودرو توسط فروشنده به‌عنوان خودروی سالم، بدون رنگ و فاقد عیب فنی معرفی گردید. لکن پس از انتقال و بررسی توسط کارشناس رسمی دادگستری، مشخص شد:
خودرو دارای رنگ‌شدگی در بخش‌های ……………………… است
برخی قطعات مانند ……………………… تعویض شده‌اند
و همچنین دارای نقص فنی در قسمت ……………………… میباشداین موارد که عرفاً از مصادیق عیب مخفی و خلاف توافق محسوب می‌شود، در زمان معامله وجود داشته و از دید اینجانب پنهان مانده بود.
لذا با استناد به:
- مواد ۴۲۲، ۴۲۳ و ۴۲۴ قانون مدنی
- ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی
تقاضای:
۱. صدور حکم فسخ معامله خودرو
۲. الزام خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ ………………… ریال
۳. پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی و کارشناسیرا از محضر آن مقام محترم دارم.
دلایل و منضمات دادخواست:
- تصویر مصدق مبایعه‌نامه
- نظریه کارشناس رسمی دادگستری
- اظهارنامه ارسال‌شده
- رسید پرداخت ثمن
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء – تاریخ – شماره تماس
نمونه دادخواست فسخ معامله خودرو به دلیل تدلیس (فریب آگاهانه فروشنده)
در برخی معاملات خودرو، فروشنده با هدف ترغیب خریدار به خرید، اطلاعات نادرستی می‌دهد یا واقعیت مهمی را پنهان می‌کند. اگر این فریب تأثیر مستقیمی در تصمیم خریدار داشته باشد، موضوع مشمول خیار تدلیس در معامله خودرو است. در چنین حالتی، خریدار می‌تواند به محض کشف فریب، اقدام به اعلام فسخ و طرح دعوی کند.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی (محل اقامت خوانده)
با سلام و احترام
اینجانب …………… فرزند ………… با کد ملی ………… ساکن …………، به موجب مبایعه‌نامه مورخ …………، یک دستگاه خودروی سواری ………… مدل ………… به شماره پلاک ………… را از خوانده خریداری نمودم.
خوانده در آگهی فروش و مذاکرات قبل از عقد، صراحتاً یا به‌صورت ضمنی اعلام کرده بود که:
- خودرو بی‌تصادف و بی‌رنگ است
- کارکرد واقعی آن ………… کیلومتر است
- فاقد هرگونه آسیب سازه‌ای در شاسی یا ستون می‌باشد
این اوصاف در متن مبایعه‌نامه نیز درج شده و مبنای اصلی تراضی طرفین بوده است.
پس از تحویل خودرو و انجام بررسی کارشناسی، مشخص شد که:
- بخش‌هایی از بدنه از جمله ………… دارای رنگ‌شدگی و تعویض هستند
- کیلومتر واقعی خودرو بسیار بیشتر از عدد اعلام‌شده بوده و دستکاری شده است
- خودرو سابقه تصادف سنگین با آسیب به شاسی دارد
نظر به اینکه فروشنده با قصد فریب و تدلیس این موارد را کتمان نموده یا اطلاعات نادرست ارائه داده، موضوع مشمول خیار تدلیس بوده و اینجانب بلافاصله پس از کشف، طی اظهارنامه شماره ………… مورخ …………، فسخ معامله را اعلام نموده‌ام.
مستنداً به مواد:
- ۴۳۸، ۴۳۹ و ۴۴۰ قانون مدنی
- ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی
از آن مقام محترم تقاضا دارم:
۱. صدور حکم تأیید و تنفیذ فسخ معامله خودرو به علت تدلیس
۲. الزام خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ ………… ریال
۳. الزام به پرداخت کلیه خسارات قانونی و قراردادی از جمله هزینه دادرسی، کارشناسی، افت قیمت و سایر ضررهای واردشدهضمائم دادخواست:
- تصویر مصدق مبایعه‌نامه
- آگهی فروش و مکاتبات پیش از عقد
- نظریه کارشناس رسمی دادگستری
- گزارش دیاگ خودرو (اثبات دستکاری کیلومتر)
- استعلام بیمه‌ای سوابق خسارت
- اظهارنامه اعلام فسخ
- عنداللزوم شهادت شهود یا مطلعین
با تقدیم احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء – تاریخ – شماره تماس
نمونه دادخواست فسخ معامله خودرو به دلیل تخلف از رویت و تحویل خودروی متفاوت
در برخی معاملات خودرو، خریدار قبل از امضای مبایعه‌نامه، خودرو را شخصاً رویت می‌کند و با توجه به وضعیت ظاهری و فنی آن تصمیم به خرید می‌گیرد. اما اگر در زمان تحویل، قطعاتی از خودرو که دیده شده بود تغییر یافته باشند، می‌توان به استناد خیار رویت، تقاضای فسخ معامله را به دادگاه ارائه داد.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی (محل اقامت خوانده)
با سلام و احترام
اینجانب ………………….. فرزند ………………… به نشانی ………………………………………………، به موجب مبایعه‌نامه مورخ ……………………، یک دستگاه خودروی سواری به مشخصات:
نوع خودرو: …………………
مدل: …………………
شماره پلاک: …………………
مبلغ معامله: ………………… ریالاز خوانده محترم خریداری نمودم. پیش از انجام معامله، خودرو را از نزدیک مشاهده و بررسی نمودم و بر اساس رویت شخصی و تایید فروشنده، خودرو دارای شرایط زیر بود:
لاستیک‌های نو و سالم در هر چهار چرخ
چراغ‌های جلو و عقب فابریک کارخانه
باتری اصلی در وضعیت مناسب
رینگ‌های اسپرت مطابق گفته فروشندهبا اعتماد به این وضعیت، معامله انجام شد. لکن پس از تحویل نهایی خودرو، مشخص گردید که:
لاستیک‌ها با لاستیک‌های کهنه و فرسوده تعویض شده‌اند
باتری تعویض شده و از نوع ضعیف‌تر و غیر اصلی است
چراغ جلو سمت راست تعویض و غیرفابریک است
رینگ‌ها نیز با نمونه ساده جایگزین شدهانداین تفاوت‌ها در ظاهر و کیفیت خودرو، با چیزی که مشاهده و معامله شده، مغایرت دارد. در نتیجه، موضوع مشمول خیار تخلف از رویت و وصف می‌باشد.
مستنداً به:
مواد ۲۱۶ و ۲۱۷ قانون مدنی
ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی
از آن مقام محترم تقاضا دارم:
۱. صدور حکم فسخ معامله خودرو به دلیل تخلف از اوصاف مشاهده‌شده
۲. الزام خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ ………………… ریال
۳. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و هزینه‌های کارشناسیمستندات ضمیمه:
- نسخه مصدق مبایعه‌نامه
- اظهارنامه ارسالی به خوانده
- گزارش رسمی کارشناس دادگستری
- تصاویر لاستیک‌ها، چراغ‌ها و باتری در زمان تحویل
- گواهی تعمیرگاه یا فاکتور تعویض قطعات
با تقدیم احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء – تاریخ – شماره تماس
نمونه دادخواست فسخ معامله خودرو به دلیل تخلف از اوصاف و وعده‌های اعلام‌شده
اگر مشخصات و آپشن‌های اعلام‌شده در زمان معامله با خودروی تحویل‌شده مطابقت نداشته باشد، خریدار می‌تواند با استناد به خیار تخلف از وصف، تقاضای فسخ معامله را از دادگاه بخواهد.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی (محل اقامت خوانده)
با سلام و احترام
اینجانب …………………… فرزند ………………… به نشانی ………………………………………………، به موجب مبایعه‌نامه مورخ ……………………، یک دستگاه خودروی سواری با مشخصات:
نوع و مدل خودرو: ……………………
شماره پلاک: ……………………
قیمت معامله: …………………… ریالاز خوانده محترم خریداری نموده‌ام. در زمان معامله، خودرو به عنوان مدل فول آپشن، دارای سانروف، فرمان برقی، دو ایربگ و تیپ ۵ معرفی شده بود و این موارد در مبایعه‌نامه نیز درج گردیده است.
پس از تحویل خودرو و بررسی فنی، مشخص گردید که:
- خودرو فاقد سانروف است
- سیستم فرمان آن معمولی و فاقد قابلیت برقی است
- خودرو تنها یک ایربگ فعال دارد
- و تیپ واقعی آن تیپ ۲ بوده نه تیپ ۵
با توجه به اینکه این مشخصات جزء اوصاف موثر در تراضی بوده و انگیزه اصلی در خرید اینجانب، همان اوصاف اعلامی بوده است، لذا موضوع مشمول خیار تخلف از وصف موضوع ماده ۲۳۵ قانون مدنی می‌باشد.
بنابراین مستنداً به مواد:
۲۳۵ و ۲۳۶ قانون مدنی
ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی
تقاضای:
۱. فسخ معامله خودرو
۲. الزام خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ …………………… ریال
۳. پرداخت کلیه خسارات قانونی شامل هزینه دادرسی، کارشناسی و …را از محضر آن مقام محترم دارم.
ضمائم:
- تصویر مبایعه‌نامه
- گزارش کارشناس رسمی
- تصاویر خودرو و تجهیزات
- پیامک‌ها یا آگهی فروش با مشخصات نادرست
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء – تاریخ – شماره تماس
نمونه دادخواست فسخ معامله خودرو به علت توقیف، رهن یا ممنوعیت انتقال قانونی
اگر خودروی فروخته‌شده دارای موانع حقوقی برای انتقال رسمی باشد مانند توقیف به دستور دادگاه، در رهن بودن نزد بانک، یا بدهی به شرکت لیزینگ و این موضوع هنگام معامله افشا نشده باشد، خریدار می‌تواند با استناد به تعذر در تسلیم مبیع و تخلف از شرط ضمنی انتقال قانونی، تقاضای فسخ معامله کند. اگر در شرایطی خریدار نخواهد معامله را فسخ کند و بخواهد خودرو را تحویل بگیرد باید دادخواست تسلیم مبیع بر علیه فروشنده ارائه دهد.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی (محل اقامت خوانده)
با سلام و احترام
اینجانب …………………… فرزند ………………… به نشانی ………………………………………………، در تاریخ ………………… یک دستگاه خودروی سواری به مشخصات:
نوع خودرو: …………………
شماره پلاک: …………………
مبلغ معامله: ………………… ریالاز خوانده محترم خریداری نمودم. مقرر بود سند رسمی خودرو ظرف مدت ………… روز به نام اینجانب منتقل گردد.
پس از مراجعه به مرکز تعویض پلاک و استعلامات قانونی، مشخص گردید که:
- خودرو در توقیف قضایی می‌باشد
- خودرو در رهن بانک (نام بانک) قرار دارد
- خودرو دارای منع نقل و انتقال به موجب قرارداد لیزینگ است
این موارد مانع از تنظیم سند رسمی و انتقال قانونی خودرو بوده و فروشنده نیز علی‌رغم اطلاع، آن را در زمان معامله افشا نکرده است.
بنابراین با توجه به تعذر در انجام تعهد و عدم امکان تسلیم قانونی مبیع، موضوع مشمول حق فسخ است. مستنداً به:
- مواد ۲۲۰، ۲۲۵ و ۳۸۶ قانون مدنی
- ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی
از محضر دادگاه محترم تقاضا دارم:
۱. صدور حکم فسخ معامله خودرو به علت توقیف/رهن/منع انتقال
۲. الزام خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ ………………… ریال
۳. پرداخت خسارات قانونی و قراردادیرا مورد حکم قرار دهد.
مدارک پیوستی:
- مبایعه‌نامه
- پاسخ استعلام توقیف/رهن از پلیس راهور یا ثبت اسناد
- اظهارنامه ارسالی
- مکاتبات با فروشنده
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء – تاریخ – شماره تماس
مدارک ضروری برای اثبات فسخ معامله خودرو
برای اینکه دادگاه به نفع خریدار حکم فسخ معامله خودرو را صادر کند، صرف ادعا کافی نیست. باید مدارک روشن، معتبر و قابل استناد ارائه شود که وجود عیب، فریب یا مانع قانونی را اثبات کند. در این بخش، مهم‌ترین مدارک مورد نیاز را معرفی می‌کنیم:
✅ ۱. مبایعه‌نامه (قرارداد خرید خودرو)
- اصلی‌ترین سند اثبات معامله
- نشان‌دهنده تاریخ، مشخصات خودرو، قیمت، وعده‌های فروشنده و شروط ضمن عقد
- در صورت وجود عبارت‌هایی مثل «سالم بدون رنگ»، «بی‌تصادف»، «دارای سانروف» و… بسیار مهم است
✅ ۲. گزارش کارشناسی رسمی دادگستری
- گزارش کتبی کارشناس رسمی که رنگ‌شدگی، تعویض قطعات، عیب فنی یا تصادف شدید را تأیید کرده باشد
- اگر گزارش غیررسمی است، می‌توان در دادگاه تقاضای ارجاع به کارشناس رسمی داد
✅ ۳. اظهارنامه رسمی ارسال‌شده به فروشنده
- در آن فسخ معامله اعلام شده و خریدار خواستار استرداد ثمن شده باشد
- بهتر است با پست سفارشی و شماره پیگیری ارسال شده باشد
- ارائه این اظهارنامه در دادگاه، حسن نیت خریدار را نشان می‌دهد
✅ ۴. تصاویر خودرو یا اسناد فنی
- عکس‌های رنگ‌شدگی، خسارات بدنه، گزارش کیلومتر یا فاکتور تعمیرات
- پرینت استعلام راهور یا ثبت اسناد در صورت توقیف یا رهن بودن خودرو
✅ ۵. شهود (در صورت وجود)
افرادی که در زمان خرید یا کارشناسی خودرو حضور داشته‌اند و می‌توانند شهادت دهند که اوصاف خودرو مطابق گفته‌های فروشنده نبوده یا عیب پنهان داشته است
✅ ۶. رسید پرداخت ثمن
- سند پرداخت وجه به فروشنده (فیش بانکی، رسید نقدی، یا حواله)
- در صورت مطالبه بازگرداندن مبلغ، باید این مدرک ضمیمه شود
📌 نکته مهم:
اگر فروشنده در مبایعه‌نامه شرط کرده باشد که «خریدار خودرو را با اطلاع از وضعیت فعلی و بدون حق اعتراض تحویل می‌گیرد»، اثبات فسخ سخت‌تر می‌شود. ولی در صورت اثبات تدلیس یا فریب، خریدار همچنان حق فسخ دارد.