شرکت کرمان موتور یکی از تولیدکنندگان و عرضهکنندگان شناختهشده خودرو در ایران است که بهواسطه قراردادهای پیشفروش و شرایط متنوع فروش، سهم بالایی از بازار خودروهای مونتاژی را در اختیار دارد. با این حال، تأخیر در تحویل خودروها یکی از رایجترین مشکلاتی است که مشتریان این شرکت طی سالهای اخیر با آن مواجه بودهاند.
ندهای مشخصی درباره «جریمه تأخیر در تحویل خودرو» یا همان «وجه التزام» در این قراردادها درج شدهاند که به خریدار این حق را میدهند تا در صورت تحویل دیرهنگام، مبلغ مشخصی را بهعنوان خسارت مطالبه کند. اما روند مطالبه این خسارت، همیشه روشن و بدون مانع نیست. در این مقاله، مراحل کامل و قانونی شکایت از کرمان موتور را بررسی میکنیم، از نحوه محاسبه جریمه دیرکرد تا شیوه ثبت شکایت در وزارت صمت و دادگاه صالح برای رسیدگی. همچنین، نمونه متن شکایت و نکات مهم حقوقی در این زمینه نیز ارائه خواهد شد.
شکایت از کرمان موتور (کرمان خودرو) در چه مواردی مطرح میشود؟
شرکت کرمان موتور یکی از قدیمیترین شرکتهای خودروسازی و مونتاژ خودرو در ایران است که در سالهای اخیر، بخش قابل توجهی از محصولات خود را در قالب فروشهای نقدی، اقساطی و پیشفروش، از طریق سامانههای رسمی و نمایندگیها عرضه کرده است.
با این حال مشکلاتی مانند تأخیر در تحویل، پاسخگویی ضعیف و پرداختنشدن جریمه دیرکرد، از دغدغههای رایج خریداران محسوب میشود. نکته مهم آن است که بسیاری از مشتریان، حتی در صورت دریافت خودرو، همچنان برای دریافت خسارت تأخیر تحویل اقدام میکنند؛ چرا که طبق قرارداد، این موضوع حقی مستقل برای مصرف کننده است. در به طور کلی شکایت از کرمان موتور معمولاً در یکی از این شرایط مطرح میشود:
- عدم تحویل خودرو در موعد مقرر قرارداد
- عدم پاسخگویی مناسب به شکایات یا استعلامهای مشتری
- خودداری از پرداخت وجه التزام (جریمه تأخیر در تحویل)
- عدم تطابق شرایط فروش و خدمات پس از فروش با مفاد قرارداد
تفاوت «روز کاری» و «تحویل واقعی» در قراردادهای کرمان موتور
یکی از موارد مهم و گمراهکننده در قراردادهای فروش خودرو، بهویژه در قراردادهای کرمان موتور، درج زمان تحویل بر اساس روز کاری است. بسیاری از خریداران با این تصور که “۹۰ روز کاری” یعنی “۳ ماه بعد”، در محاسبه زمان دقیق تحویل دچار اشتباه میشوند و تصور میکنند تأخیر زودتر از موعد اتفاق افتاده است.
در متن قراردادهای فروش کرمان موتور، زمان تحویل اغلب به صورت «مثلاً ۹۰ روز کاری پس از تاریخ تکمیل وجه» یا «۹۰ روز کاری پس از عقد قرارداد» ذکر میشود. روز کاری یعنی:
- روزهای شنبه تا چهارشنبه (و گاهی پنجشنبه)
- بدون احتساب جمعهها و تعطیلات رسمی
حال باید به این تعداد، تعطیلاتی که دولت برای آلودگی هوا، کمبود برق و یا دیگر موارد اعلام می کند نیز اضافه نمایید و عملا 3 ماه تبدیل به 5 ماه خواهد شد.
🔹 تحویل واقعی یعنی چه؟
تحویل واقعی به زمانی گفته میشود که:
- خودرو فیزیکی آماده شده
- تسویهحساب نهایی انجام شده
- پلاکگذاری خودرو انجام شده و آماده تحویل به مشتری است
در بعضی موارد، خود شرکت اعلام میکند که خودرو “آماده تحویل” است اما به دلیل مشکلات اجرایی (پلاک، مالیات، بیمه، نوبتدهی نمایندگی) عملاً خودرو به دست مشتری نمیرسد. از نظر قانونی، تحویل واقعی یعنی زمانی که خودرو بدون مانع به مشتری تحویل داده میشود، نه صرفاً صدور دعوتنامه یا پیامک.
🔹 آغاز محاسبه جریمه دیرکرد
طبق قرارداد و آییننامه اجرایی حمایت از حقوق مصرفکنندگان خودرو:
«در صورتی که خودرو در تاریخ مقرر تحویل نشود، از روز بعد از آن تاریخ، وجه التزام تأخیر باید بابت هر روز به مشتری پرداخت گردد.»
بنابراین، مهمترین نکته برای خریداران این است که محاسبه جریمه دیرکرد از روز کاری بعد از پایان مدت تحویل شروع میشود، نه زودتر.
مبانی قانونی شکایت از کرمان موتور و حق مطالبه جریمه دیرکرد تحویل خودرو
خریدارانی که از تأخیر در تحویل خودرو توسط شرکت کرمان موتور یا سایر خودروسازان متضرر شدهاند، باید بدانند که حق دریافت خسارت (جریمه تأخیر یا وجه التزام) نه فقط یک امتیاز قراردادی، بلکه پشتوانه قانونی و آییننامهای روشن دارد.
📜 استناد به آییننامه حمایت از حقوق مصرفکنندگان خودرو
مهمترین سند قانونی که پشتوانه حق مشتریان در این زمینه است، آییننامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرفکنندگان خودرو (مصوب وزارت صمت) میباشد. بر اساس تبصره ۱ ماده ۷ این آییننامه:
«عرضهکننده موظف است در صورت تأخیر در تحویل خودرو، از تاریخ مندرج در قرارداد تا زمان تحویل واقعی، خسارت تأخیر را نسبت به وجوه پرداختی محاسبه و به مصرفکننده پرداخت نماید.»
این یعنی صرفاً امضای قرارداد و پرداخت وجه، برای ایجاد حق مطالبه جریمه کافی است. نیازی نیست مشتری ثابت کند که از تأخیر دچار ضرر شده؛ نقض تعهد خودروساز، بهتنهایی کافی است.
⚖️ استناد به قانون مدنی
در کنار آییننامه وزارت صمت، مواد ۲۲۰ و ۲۲۱ قانون مدنی ایران نیز میتوانند مبنای حقوقی طرح دعوا باشند. طبق این مواد:
- اگر یکی از طرفین قرارداد تعهد خود را انجام ندهد (مثلاً تحویل بهموقع خودرو)، موظف است خسارت ناشی از آن را جبران کند.
- اگر در قرارداد، مبلغ معینی برای خسارت تعیین شده باشد (مثلاً ۱.۵ درصد ماهیانه)، همان معیار ملاک عمل دادگاه است.
🧮 محاسبه جریمه دیرکرد چگونه انجام میشود؟
برای محاسبه جریمه تأخیر تحویل خودرو، به سه چیز نیاز دارید:
- تاریخ دقیق موعد تحویل طبق قرارداد (مثلاً ۹۰ روز کاری پس از تاریخ ثبتنام)
- تاریخ واقعی تحویل خودرو
- مقدار وجه التزام ذکرشده در قرارداد (مثلاً ۱٪ ماهانه از وجه پرداختی)
فرمول کلی:
🎯 مثال:
- تاریخ تحویل طبق قرارداد: ۱ مهر
- تاریخ تحویل واقعی: ۱۵ دی
- مدت تأخیر: حدود ۳.۵ ماه
- مبلغ پرداختی: ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
- نرخ جریمه تأخیر طبق قرارداد: ۱.۵٪ ماهان
مبلغ جریمه تأخیر: حدود ۷۸ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان
شرایط و مدارک لازم برای ثبت شکایت از شرکت کرمان موتور
برای اینکه شکایت شما از شرکت کرمان موتور به نتیجه برسد، لازم است هم شرایط قانونی لازم را داشته باشید و هم مدارک کافی برای اثبات ادعای خود ارائه دهید. در غیر این صورت، حتی اگر حق با شما باشد، احتمال دارد پیگیری شما در فرآیندهای اداری یا قضایی بینتیجه بماند.
✅ شرایط لازم برای طرح شکایت
به طور کلی برای اینکه شکایت از خودروسازان مؤثر باشد، باید شرایط زیر را دارا باشید:
-
اهلیت قانونی
باید دارای رشد، عقل، و صلاحیت حقوقی برای پیگیری امور باشید (افراد زیر ۱۸ سال یا محجور باید از طریق ولی یا قیم شکایت کنند). -
ذینفع بودن یا داشتن سمت
شما باید شخصی باشید که خودرو به نام او ثبت شده، یا دارای وکالت/نمایندگی قانونی از صاحب قرارداد باشید. -
وجود قرارداد و تعهد مشخص از طرف شرکت
باید بتوانید با ارائه نسخه قرارداد یا پیشفروش، تعهد کرمان موتور برای تحویل خودرو را اثبات کنید. -
تأخیر در تحویل بهصورت مستند
یعنی زمان قرارداد تمام شده و هنوز خودرو تحویل داده نشده یا دیرتر از موعد به دست شما رسیده است.
📑 مدارک لازم برای ثبت شکایت
برای ثبت شکایت در سامانه ۱۲۴، ارسال اظهارنامه یا ثبت دادخواست در دادگاه، معمولاً به مدارک زیر نیاز خواهید داشت:
| 🔹 نوع مدرک | ✅ توضیحات |
|---|---|
| قرارداد پیشفروش یا خرید خودرو | شامل تاریخ ثبتنام، نوع خودرو، قیمت، و شرایط تحویل |
| رسیدها و فیشهای پرداخت | کلیه مبالغ پرداختشده به شرکت یا نمایندگی |
| کارت ملی و مدارک هویتی | برای احراز هویت در سامانه و دفاتر خدمات قضایی |
| پرینت یا اسکرین از پیامکها، مکاتبات و پاسخهای شرکت | در صورتی که در سامانه یا تلفنی پیگیری کردهاید |
| سند یا متن بند «وجه التزام» از قرارداد | اگر میخواهید خسارت تأخیر خودرو را مطالبه کنید |
| کد رهگیری شکایت در سامانه ۱۲۴ (در صورت ثبت شکایت قبلی) | برای اثبات پیگیری اداری پیش از اقدام قضایی |
| در صورت شکایت توسط وکیل یا نماینده | وکالتنامه رسمی یا معرفینامه قانونی نیز الزامی است |
در صورت ثبت شکایت توسط فردی غیر از صاحب اصلی قرارداد (مثلاً همسر، پدر یا فرزند)، باید وکالتنامه یا نمایندگی قانونی ارائه شود. در غیر اینصورت، شکایت ممکن است ثبت یا رسیدگی نشود.
ثبت شکایت از کرمان موتور در وزارت صمت (سامانه ۱۲۴)
اگر پس از ثبت شکایت در سایت کرمان موتور (بخش «صدای مشتری») یا تماس با مرکز امور مشتریان این شرکت پاسخ مناسبی دریافت نکردهاید، میتوانید موضوع را از طریق سامانه رسمی رسیدگی به شکایات وزارت صمت پیگیری نمایید.
🔹 مراحل ثبت شکایت در سامانه ۱۲۴
-
ورود به سامانه: به آدرس samt.124.ir مراجعه کنید.
-
کلیک بر روی «ثبت شکایت»:
-
وارد کردن اطلاعات اولیه:
-
استان محل سکونت
-
شهر
-
نوع فعالیت واحد صنفی (مثلاً شرکت عرضهکننده خودرو)
-
انتخاب نام واحد: کرمان موتور
-
-
انتخاب نوع تخلف:
یکی از گزینههای زیر را برحسب مورد انتخاب کنید:-
تأخیر در تحویل کالا
-
عدم انجام تعهد
-
امتناع از پرداخت وجه التزام تأخیر
-
-
بارگذاری مدارک مرتبط:
-
تصویر قرارداد فروش
-
فیشها یا حوالههای پرداخت
-
پاسخ شرکت کرمان موتور (در صورت وجود)
-
-
نوشتن شرح شکایت: در این قسمت میتوانید از متن پیشنهادی زیر برای تنظیم شکایت استفاده کنید.
-
ثبت نهایی و دریافت کد رهگیری: پس از تکمیل فرآیند، یک کد پیگیری به شما داده میشود که از طریق آن میتوانید وضعیت رسیدگی به شکایت را بررسی نمایید.
پس از ثبت شکایت، سازمان صمت استان مربوطه موظف است با شرکت کرمان موتور مکاتبه کرده و ظرف مدت مشخصی پاسخ لازم را دریافت نماید. در صورت عدم جلب رضایت شما، موضوع به هیأت رسیدگی و حل اختلاف ارجاع داده خواهد شد.
📄 نمونه متن شکایت از شرکت کرمان موتور در وزارت صمت
به نام خدا
اینجانب [نام کامل شما] به شماره ملی [کد ملی] و به استناد قرارداد شماره [شماره قرارداد]، در تاریخ [تاریخ قرارداد] نسبت به خرید خودروی [مدل خودرو] از شرکت کرمان موتور اقدام کردهام. مطابق مفاد قرارداد، موعد تحویل خودرو [تعداد روز کاری یا تاریخ دقیق] تعیین شده است.
علیرغم گذشت [تعداد ماه یا روز] از تاریخ مذکور، تاکنون خودرو تحویل داده نشده و هیچ پاسخ شفاف و قانعکنندهای از سوی شرکت دریافت نکردهام.
همچنین، بر اساس بند [شماره بند وجه التزام] قرارداد، شرکت متعهد شده است در صورت تأخیر در تحویل، مبلغی معادل [درصد یا مبلغ] بابت هر روز یا ماه تأخیر بهعنوان وجه التزام تأخیر پرداخت نماید که تاکنون از انجام این تعهد نیز خودداری کرده است.
با استناد به آییننامه اجرایی حمایت از حقوق مصرفکنندگان خودرو و تعهدات مندرج در قرارداد، تقاضا دارم شرکت کرمان موتور ملزم به:
- تحویل فوری خودرو
- پرداخت جریمه تأخیر طبق قرارداد
گردد.کلیه مدارک از جمله قرارداد، رسید پرداخت و مستندات مکاتبات پیوست شدهاند.
با احترام،
[نام و نام خانوادگی]
شماره تماس: [شماره موبایل]
ایمیل (در صورت وجود): [ایمیل]
طرح دعوای حقوقی علیه کرمان موتور (ارسال اظهارنامه تا ثبت دادخواست)
اگر با وجود پیگیریهای اولیه از طریق سایت کرمان موتور یا سامانه ۱۲۴ وزارت صمت، شرکت پاسخگو نبود یا حاضر نشد خسارت تأخیر را پرداخت کند، شما میتوانید از طریق مراجع قضایی اقدام کنید. مسیر حقوقی شکایت، دو مرحله مهم دارد: ارسال اظهارنامه و طرح دادخواست رسمی.
📩 الف) ارسال اظهارنامه رسمی
اولین گام در پیگیری قضایی، ارسال یک اظهارنامه حقوقی رسمی به شرکت کرمان موتور است. این کار معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشود.
محتوای اظهارنامه باید شامل موارد زیر باشد:
- مشخصات کامل خریدار و شرکت
- اشاره به تاریخ قرارداد و موعد تحویل خودرو
- ذکر میزان تأخیر
- استناد به بند «وجه التزام تأخیر تحویل»
- درخواست رسمی پرداخت خسارت تأخیر در تحویل خودرو
- تعیین مهلت (مثلاً ۱۰ روز) برای انجام تعهد
ارسال اظهارنامه، بهنوعی فرصت آخر برای حل موضوع بهصورت غیرقضایی است و در بسیاری از موارد، شرکت پس از دریافت آن اقدام به تماس یا پاسخگویی میکند.
⚖️ ب) ثبت دادخواست در دادگاه حقوقی
اگر شرکت پس از دریافت اظهارنامه همچنان از پرداخت خسارت یا تحویل خودرو خودداری کند، باید به مرحله ثبت دادخواست بروید.بسته به شرایط، دو نوع دادخواست قابل طرح است:
- اگر خودرو هنوز تحویل نشده: دادخواست «الزام به تحویل خودرو + مطالبه وجه التزام تأخیر در تحویل»
- اگر خودرو تحویل شده اما خسارت پرداخت نشده: دادخواست «مطالبه وجه التزام تأخیر در تحویل خودرو»
موارد دیگری که میتوان از کرمان موتور شکایت کرد
اگرچه تأخیر در تحویل خودرو، رایجترین دلیل شکایت از کرمان موتور است، اما تنها مورد قابل شکایت نیست. بسیاری از خریداران و مشتریان پس از تحویل خودرو یا در جریان عقد قرارداد، با مشکلات دیگری مواجه میشوند که از نظر قانونی، قابلیت پیگیری و شکایت دارند.در ادامه، مهمترین این موارد را بررسی میکنیم:
۱. عدم تطابق مشخصات خودرو با شرایط قرارداد
در برخی موارد، خودروی تحویلشده از نظر امکانات، رنگ، مدل سال تولید یا تیپ تجهیزاتی، با آنچه در قرارداد قید شده تفاوت دارد. این مسئله میتواند:
- ناشی از اشتباه شرکت باشد
- یا یک تخلف عمدی در تحویل محصول متفاوت
در این صورت، شما میتوانید با استناد به اصل لزوم اجرای دقیق تعهدات قراردادی، از کرمان موتور به علت تحویل ناصحیح شکایت کنید و حتی الزام به تعویض خودرو یا دریافت خسارت ناشی از کاهش ارزش را از دادگاه بخواهید.
۲. مشکلات فنی یا معیوب بودن خودرو پس از تحویل
برخی خریداران گزارش دادهاند که خودرو بلافاصله پس از تحویل، دچار نقصهای فنی (نقص در گیربکس، برق، ECU یا سیستم تعلیق) شده و نمایندگیهای مجاز کرمان موتور نیز از پذیرش ضمانت خودداری کردهاند.
در چنین مواردی:
- اگر ایراد در محدوده گارانتی یا ضمانتنامه باشد و شرکت از رفع آن خودداری کند، میتوانید شکایت ثبت کنید.
- این شکایت هم در سامانه ۱۲۴ و هم از طریق شورای حل اختلاف محل تحویل خودرو قابل پیگیری است.
۳. گرانفروشی یا دریافت هزینههای اضافه در نمایندگیها
اگر در فرآیند ثبتنام یا تحویل، نمایندگیها اقدام به دریافت مبالغ غیرقانونی، هزینههای اضافی، پرداخت نقدی خارج از قرارداد یا فروش الزامی آپشنها کرده باشند، میتوانید بابت گرانفروشی یا اخذ وجه غیرقانونی از کرمان موتور یا نمایندگی مربوطه شکایت کنید. این موضوع بهطور خاص در سازمان حمایت از مصرفکنندگان بررسی میشود و در صورت اثبات، قابل پیگرد است.
۴. خلف وعده در خدمات پس از فروش
برخی از شکایات مربوط به نارضایتی از خدمات پس از فروش، عدم تأمین قطعات یا تأخیر در تعمیرات تحت گارانتی هستند. طبق آییننامههای مربوطه، شرکت موظف است خدمات پس از فروش را طبق شرایط گارانتی ارائه دهد.در صورت تخلف، میتوانید شکایت را از طریق سامانه ۱۲۴ یا اداره نظارت بر خدمات پس از فروش در وزارت صمت پیگیری کنید.
البته در نظر داشته باشید که در شرکت های خودروسازی داخلی، واحد های بازرسی داخلی وجود دارد که می توان ابتدا از آنها اقدام نمود، به عنوان مثال برای شکایت از سایپا بابت کیفیت خدمات و قطعات می توان ابتدا از طریق ستاد شکایات اقدام نمود.
۵. شکایت از نمایندگیهای فروش یا خدمات
نمایندگیهای کرمان موتور گاهی به دلایلی مانند رفتار نامناسب، عدم صدور فاکتور رسمی، تحویل ناقص مدارک یا بدقولی در موعد تحویل خودرو یا کارت خودرو، باعث نارضایتی مشتری میشوند.
در این موارد، شکایت را میتوانید:
- مستقیماً در سامانه «صدای مشتری» کرمان موتور ثبت کنید
- یا از طریق سامانه ۱۲۴، نام نمایندگی و شرح تخلف را وارد کرده و رسیدگی بخواهید
تخلفات نمایندگیها در برخی موارد منجر به لغو مجوز فعالیت آنها از سوی شرکت مادر شده است؛ بنابراین پیگیری شما بیاثر نخواهد بود.