رخورد با اشیای سخت، حوادث کاری، درگیری‌های فیزیکی یا تصادفات رانندگی، از شایع‌ترین علل شکستگی استخوان‌های بدن هستند؛ به‌ویژه شکستگی دست که در میان مصدومان بسیار رایج است. در چنین شرایطی، اولین دغدغه افراد آسیب‌دیده، دریافت دیه و جبران خسارت جسمی است.بر اساس قانون مجازات اسلامی، برای هر نوع آسیب بدنی، اعم از شکستگی، ترک‌خوردگی، خردشدگی یا حتی دررفتگی، دیه یا ارش مشخصی در نظر گرفته شده است.
در این مقاله، به‌صورت مرحله‌ای و دقیق، دیه شکستگی دست و اجزای مختلف آن را بررسی می‌کنیم؛ از دیه مچ و ساعد تا نحوه محاسبه دیه با یا بدون عیب، نقش پزشکی قانونی و تفاوت دیه و ارش. همچنین به سؤالات متداول کاربران درباره بیمه ورزشی، مسئولیت باشگاه و روند شکایت برای دریافت دیه نیز پاسخ می‌دهیم.
دیه شکستگی دست طبق ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی
هنگامی که یکی از استخوان‌های دست دچار شکستگی شود، قانونگذار بر اساس ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی برای آن دیه تعیین کرده است. طبق این ماده، «دیه شکستن هر استخوان به مقدار دیه کامل همان عضو است و اگر عضو دارای دیه مقدر نباشد، دیه شکستن آن یک پنجم دیه کامل انسان خواهد بود». بنابراین، مبنای اصلی محاسبه دیه شکستگی دست، دیه کامل خود عضو یعنی «دست» است.
📌 نکته: طبق ماده ۶۳۵، دیه قطع کامل یک دست از مچ با انگشتان کامل، معادل «نصف دیه کامل انسان» است. بنابراین، در صورت شکستگی دست (یعنی استخوان‌های اصلی بین آرنج تا مچ)، دیه آن یک‌پنجم دیه همان عضو، یعنی یک‌دهم دیه کامل انسان محاسبه می‌شود.
✅ محاسبه دیه شکستگی دست در سال ۱۴۰۴
با توجه به اینکه دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۴ معادل ۱.۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان تعیین شده، دیه شکستگی دست به شرح زیر محاسبه می‌شود:
- شکستگی معمولی استخوان دست ۱۰٪ از دیه کامل برابر ۱۶۰ میلیون تومان
- اگر شکستگی بدون عیب درمان شود ۸٪ از دیه کامل برابر ۱۲۸ میلیون تومان
این کاهش دیه در صورت بهبود کامل، نشان‌دهنده‌ی اهمیت کیفیت درمان و نبودن عارضه‌ی ماندگار است؛ بنابراین ارائه مستندات پزشکی کامل و دقیق در پرونده حقوقی اهمیت زیادی دارد.
دیه شکستگی مچ دست، ساعد و کف دست در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟
شکستگی دست فقط به معنای آسیب به استخوان‌های ساعد یا بازو نیست؛ گاهی ممکن است شکستگی در ناحیه مچ، کف دست یا حتی استخوان‌های پشت دست ایجاد شود. قانون برای هر یک از این موارد، با در نظر گرفتن محل و نوع شکستگی، دیه‌ای خاص در نظر گرفته است. در این بخش، به‌طور جداگانه دیه شکستگی مچ، ساعد و کف دست را بررسی می‌کنیم.
🔍 دیه شکستگی مچ دست
- مچ دست، ناحیه اتصال بین ساعد و کف دست است و شامل استخوان‌های متعددی است. شکستگی در این بخش، در قانون تحت عنوان «شکستگی استخوان عضو دارای دیه مقدر» ارزیابی می‌شود. دیه شکستگی مچ دست در سال ۱۴۰۴ مطابق ماده ۵۶۹، دیه شکستگی استخوان مچ معادل ۱۰٪ دیه کامل انسان است بنابراین:
۱۶۰ میلیون تومان در صورت درمان با عیب
۱۲۸ میلیون تومان در صورت درمان بدون عیب (۸٪ دیه کامل)
📌 نکته: در صورتی که شکستگی به استخوان‌های متعدد در مچ وارد شود، ممکن است دیه به‌صورت تفکیکی برای هر شکستگی محاسبه گردد.
🔍 دیه شکستگی ساعد دست
ساعد دست متشکل از دو استخوان زند زبرین و زند زیرین است. در بسیاری از تصادفات، هر دو استخوان دچار آسیب می‌شوند که بسته به شرایط، دیه ممکن است برای هر استخوان جداگانه محاسبه شود. مبنای دیه شکستگی ساعد نیز ۱۰٪ دیه کامل انسان است یعنی همانند شکستگی در سایر نواحی دست یعنی ۱۶۰ میلیون تومان (درمان با عیب) و۱۲۸ میلیون تومان (درمان کامل بدون نقص)
اگر هر دو استخوان ساعد بشکند، قاضی می‌تواند برای هر کدام ۱۰٪ جداگانه در نظر بگیرد؛ یعنی مجموعاً تا ۲۰٪ دیه کامل انسان.
دیه کبودی، تورم، ترک‌خوردگی و خرد شدن استخوان دست
آسیب‌های وارده به دست ممکن است از شدت‌های مختلفی برخوردار باشند؛ از کبودی و تورم سطحی گرفته تا ترک‌خوردگی و خرد شدن کامل استخوان. هر کدام از این آسیب‌ها دیه مخصوص به خود را دارند که در قانون مجازات اسلامی به آن‌ها اشاره شده است.
✅ دیه کبودی و تورم دست
طبق مواد ۷۱۴ و ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی، کبودی و تورم از جمله آسیب‌هایی هستند که مشمول ارش (خسارت غیرمقدر) می‌شوند، اما در برخی موارد، مبالغی تقریبی برای آن‌ها در رویه قضایی ذکر شده است:
- دیه کبودی خفیف در دست: معمولاً بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان
- دیه تورم با کبودی یا درد: ممکن است بین ۲ تا ۵ میلیون تومان تعیین شود
این مقادیر بستگی به وسعت، محل، شدت آسیب و نظر پزشکی قانونی دارد.
✅ دیه ترک‌خوردگی استخوان دست
🔍 مطابق ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی، ترک‌خوردگی استخوان اگر به شکل مشخص توسط پزشکی قانونی تأیید شود، دارای دیه‌ای به میزان ۳۲ هزارم دیه کامل انسان است. مبلغ دیه ترک خوردگی در سال ۱۴۰۴ حدود ۵۱.۲۰۰.۰۰۰ تومان است.
✅ دیه خرد شدن استخوان دست
اگر استخوان دست به‌طور کامل خرد شده و از بین برود (به‌طوری که امکان ترمیم کامل وجود نداشته باشد یا عضو دچار عیب شود)، ممکن است دیه‌ای معادل شکستگی کامل همراه با ارش تعلق گیرد. در مواردی که استخوان دست خرد شده ولی عضو حفظ شده است:
- دیه ممکن است تا ۱۰٪ دیه کامل افزایش یابد.
- در صورت باقی‌ماندن نقص عملکرد یا درد مزمن، ارش جداگانه محاسبه می‌شود.
در صورت نابودی کامل استخوان یا از کارافتادن دائمی عضو، دیه می‌تواند معادل ۵۰٪ دیه کامل انسان (یعنی تا ۸۰۰ میلیون تومان) نیز باشد، البته در صورتی که کارایی عضو از بین برود.
دیه شکستگی دست با پلاتین چگونه محاسبه می‌شود؟
در برخی موارد، درمان شکستگی دست تنها با گچ یا آتل امکان‌پذیر نیست و پزشک ناچار می‌شود برای تثبیت استخوان از پلاتین، پیچ، پلاک یا میله‌های فلزی استفاده کند. در چنین شرایطی، سؤال مهم این است که آیا استفاده از پلاتین باعث افزایش مبلغ دیه می‌شود یا خیر؟
🔍 پلاتین، دیه ندارد اما ارش دارد
قانون مجازات اسلامی برای مواردی که آسیب بدنی به عضو مشخصی وارد شده و میزان دیه آن معلوم است (مثل شکستگی استخوان دست)، دیه مقدر تعیین کرده است. اما برای عوارضی که قانون برای آن‌ها عدد مشخصی تعیین نکرده (مانند استفاده از پلاتین یا باقی‌ماندن جای زخم)، ارش محاسبه می‌شود.به بیان ساده دیه شکستگی دست همچنان همان ۱۰٪ دیه کامل انسان است.اما اگر:
- پلاتین باعث درد مزمن یا محدودیت حرکتی شود،
- نیاز به جراحی دوم برای خارج‌سازی پلاتین باشد،
- جای عمل جراحی روی دست باقی بماند،
در این صورت دادگاه می‌تواند ارش (خسارت تکمیلی) تعیین کند.
آیا دیه شکستگی دست در باشگاه یا هنگام ورزش تعلق می‌گیرد؟
سؤال رایج بسیاری از ورزشکاران و باشگاه‌روها این است که اگر حین تمرین یا انجام حرکات ورزشی در باشگاه دچار شکستگی یا آسیب شوند، آیا می‌توانند دیه بگیرند؟ پاسخ به این سؤال بستگی به عوامل متعددی دارد از جمله مقصر بودن باشگاه، داشتن بیمه ورزشی، و اثبات قصور یا بی‌احتیاطی.
⚖️ شرایط تعلق دیه در باشگاه
- اگر باشگاه مقصر باشد (نظیر نقص تجهیزات، سطح لغزنده، یا عدم نظارت مربی) در این حالت، آسیب‌دیده می‌تواند از باشگاه یا مالک آن شکایت کرده و مطالبه دیه کند. در این موارد وجود قرارداد کتبی یا گزارش اورژانس و پزشکی قانونی اهمیت دارد.
-
اگر آسیب صرفاً ناشی از اشتباه یا بی‌احتیاطی خود ورزشکار باشد در این حالت، معمولاً مسئولیتی متوجه باشگاه نیست و دیه‌ای هم تعلق نمی‌گیرد مگر آنکه بیمه‌ای این حادثه را پوشش دهد.
✅ بیمه ورزشی و جبران دیه
بسیاری از فدراسیون‌ها و باشگاه‌های ورزشی رسمی از ورزشکاران می‌خواهند در زمان ثبت‌نام، «بیمه ورزشی فدراسیون پزشکی ورزشی» تهیه کنند. این بیمه در صورتی که حادثه در چارچوب تمرین مجاز و محیط تاییدشده رخ دهد، می‌تواند بخشی از هزینه‌های درمان یا حتی دیه را پرداخت کند. محدودیت بیمه ورزشی:
- حوادث باید در چارچوب فعالیت‌های ورزشی تاییدشده رخ داده باشند.
- آسیب باید توسط پزشک قانونی تأیید شود.
- سقف تعهد مالی بیمه محدود است (مثلاً در برخی موارد تا ۲۰ میلیون تومان).
📝 نتیجه: اگر هنگام تمرین در باشگاه دچار شکستگی دست شوید و مقصر، باشگاه یا مربی باشد، می‌توانید دیه مطالبه کنید. اما اگر مقصر خودتان باشید، تنها در صورتی که بیمه ورزشی معتبر داشته باشید، ممکن است خسارت پرداخت شود.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون دیه شکستگی دست مطرح شده است:
❓ من در تصادف موتور، مچ دستم ترک برداشت. پلیس مقصر رو صددرصد راننده مقابل اعلام کرد. دیه ترک‌خوردگی چقدره؟
✅ ترک‌خوردگی استخوان طبق ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی معادل ۳۲ هزارم دیه کامل است. اگر دیه کامل سال ۱۴۰۴، یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان باشد، دیه شما حدود ۵۱ میلیون تومان می‌شود که از بیمه شخص ثالث راننده مقصر قابل مطالبه است.
❓ من قبلاً ساعد دستم شکسته بود و پلاتین گذاشتم، حالا دوباره همون قسمت آسیب دیده؛ پزشکی قانونی دیه کامل می‌ده یا کمتر؟
✅ اگر شکستگی جدید باعث آسیب مجدد در همان محل شود، پزشکی قانونی بررسی می‌کند که آیا آسیب فعلی ناشی از حادثه جدید است یا مربوط به سابقه قبلی است. در صورتی که آسیب فعلی به‌صورت مستقل باعث شکستگی شده باشد، دیه مجدد تعلق می‌گیرد؛ اما اگر بخشی از آسیب به علت ضعف یا نقص قبلی باشد، ممکن است درصدی از دیه کم شود یا ارش در نظر گرفته شود.
❓ ضربه‌ای به دستم وارد شد و فقط کبودی و تورم ایجاد شد. برای این هم دیه می‌دن؟
✅ بله، طبق قانون مجازات اسلامی برای کبودی، تورم، و جراحات سطحی نیز دیه یا ارش تعیین می‌شود. معمولاً دیه این نوع آسیب‌ها مبلغ جزئی‌تری دارند.