تعیین مهریه یکی از موضوعات کلیدی در فرآیند ازدواج است که از دیرباز در سنت‌های مذهبی و عرفی جامعه ما جایگاهی ویژه داشته است. در نظام حقوقی ایران، مهریه نه تنها پشتوانه مالی زن محسوب می‌شود، بلکه یکی از حقوق مسلم او در عقد نکاح دائم به شمار می‌آید. با وجود آنکه قانون، تعیین مهریه در ازدواج دائم را الزامی نمی‌داند، اما عرف اجتماعی و حتی خانواده‌ها، آن را بخشی جدایی‌ناپذیر از مراسم خواستگاری و توافقات پیش از عقد می‌دانند.
مهریه می‌تواند ساده یا سنگین، نقدی یا غیرنقدی، و حتی خدماتی باشد؛ اما آنچه اهمیت دارد، آگاهی طرفین از آثار حقوقی و شرعی این تعهد مالی است. بی‌توجهی به شرایط تعیین مهریه، موجب بروز اختلافات فراوان در زندگی مشترک و در پاره‌ای موارد، زمینه‌ساز تشکیل پرونده‌های پیچیده در دادگاه‌های خانواده شده است.
در این مقاله قصد داریم به طور جامع و کاربردی، به بررسی مراحل، اصول، شرایط، و آثار تعیین مهریه در ازدواج دائم بپردازیم. از نقش خانواده‌ها در خواستگاری گرفته تا ضمانت اجراهای قانونی و نحوه وصول مهریه، همه در این مطلب به زبان ساده و حقوقی تشریح شده‌اند تا زوجین با آگاهی کامل وارد این تعهد مهم شوند.
تعیین مهریه در عقد نکاح دائم از خواستگاری تا ثبت رسمی
تعیین مهریه در فرهنگ ایرانی معمولاً از همان مراحل ابتدایی آشنایی و خواستگاری آغاز می‌شود. خانواده‌ها، به‌ویژه خانواده دختر، اغلب پیشنهاد اولیه میزان مهریه را مطرح می‌کنند و در جلسات خواستگاری، این موضوع یکی از محورهای مهم گفت‌وگو میان طرفین محسوب می‌شود. با این حال، باید دانست که فرآیند تعیین مهریه، اگرچه در عرف جایگاهی خاص دارد، از دیدگاه قانونی تابع قواعد خاص و دقیقی است که در قانون مدنی ایران ذکر شده است.
📌 نقش عرف در تعیین مهریه
در اغلب خانواده‌های ایرانی، عرف نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان و انواع مهریه دارد. به طور سنتی، عواملی همچون سطح تحصیلات دختر، شرایط اقتصادی خانواده‌ها، موقعیت اجتماعی، و حتی منطقه جغرافیایی، در تعیین مهریه تأثیرگذار است. در برخی مناطق، مهریه بالا نشانه ارزش‌گذاری بیشتر به دختر تلقی می‌شود، در حالی که در مناطقی دیگر، ساده گرفتن مهریه نشانه خوش‌یمنی و سلامت نیت زوجین تلقی می‌گردد.
با وجود این تأثیر عرفی، قانون به زوجین آزادی عمل کامل داده تا بر سر نوع مهریه و میزانی که مالیت داشته باشد، توافق کنند. بنابراین، اگرچه عرف مؤثر است، اما الزام‌آور نیست و در نهایت، این توافق زوجین است که مبنای قانونی دارد.
📌 فرآیند توافق تا ثبت در سند ازدواج
پس از رسیدن به توافق شفاهی در مورد مهریه، این موضوع باید هنگان ثبت ازدواج دائم در سند رسمی ازدواج درج شود. بر اساس مقررات ثبت احوال و دفاتر رسمی ازدواج، مهریه تعیین‌شده به‌طور دقیق، اعم از نوع (نقدی، طلا، مال غیرمنقول و…) و مقدار، در بند مربوطه ثبت می‌گردد. در صورتی که زوجین در همان جلسه عقد، به توافق نهایی نرسیده باشند، می‌توانند تعیین مهریه را به آینده موکول کنند که در این صورت، مهریه در سند قید نمی‌شود اما همچنان از نظر حقوقی قابلیت تعیین بعدی را دارد.
نکته مهم این است که تعیین مهریه در عقد دائم الزامی نیست؛ به عبارت دیگر، اگر هنگام عقد مهریه‌ای تعیین نشده باشد، عقد نکاح همچنان صحیح است. اما در صورت نزدیکی، زن مستحق دریافت مهرالمثل خواهد بود که بر اساس عرف، شأن خانوادگی، و وضعیت اجتماعی او توسط دادگاه مشخص می‌شود.
از آنجا که سند ازدواج، یک سند رسمی محسوب می‌شود، درج مهریه در آن می‌تواند نقش کلیدی در تسهیل فرآیند مطالبه و وصول آن در آینده داشته باشد. بسیاری از زنان، در صورت بروز اختلاف یا طلاق، برای دریافت مهریه خود به همین سند رسمی استناد می‌کنند.
تعیین مهریه با کیست و چه کسانی می‌توانند آن را مشخص کنند؟
بر اساس قانون مدنی ایران، تعیین مهریه در عقد نکاح حاصل تراضی و توافق میان زن و مرد است. در واقع هیچ شخص خاص یا نهاد قانونی، اختیار تعیین مهریه را به‌تنهایی ندارد، مگر با رضایت طرفین. اما در عمل، گفت‌وگو درباره مهریه معمولاً با حضور خانواده‌ها و گاهی اشخاص معتمد (مثل بزرگان فامیل یا واسطه‌های خواستگاری) صورت می‌گیرد.
📌 توافق زوجین یا خانواده‌ها؟
در سطح قانونی، اصل اساسی «رضایت طرفین» است. به‌عبارت دیگر، هر مهریه‌ای که در سند ازدواج درج شود باید مورد توافق زن و مرد باشد. حتی اگر پدر یا مادر یکی از طرفین پیشنهاد مبلغ یا نوع خاصی از مهریه را بدهند، تا زمانی که زوجین به آن رضایت ندهند، از منظر حقوقی الزام‌آور نخواهد بود.
با این حال، در بسیاری از موارد به‌ویژه در خواستگاری‌های سنتی، خانواده دختر در ابتدا مهریه را پیشنهاد می‌دهد و خانواده پسر درباره آن مذاکره می‌کند. گاهی هم این پیشنهاد از سوی مرد یا خانواده او مطرح می‌شود. در هر صورت، تا زمانی که زوجین رضایت کتبی یا شفاهی برای درج آن در عقدنامه ندهند، آن مهریه اعتبار قانونی نخواهد داشت.
📌 جایگاه رضایت در صحت تعیین مهریه
طبق ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی:
«تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.»
این به آن معناست که مهریه باید با رضایت کامل زوجین تعیین شود و هیچ‌گونه اجبار یا تحمیل از سوی اطرافیان نمی‌تواند آن را نافذ کند. در مواردی که زن بعداً ادعا کند که در تعیین مهریه تحت فشار یا اجبار بوده، موضوع می‌تواند مورد رسیدگی دادگاه قرار گیرد. البته اثبات این اجبار و فشار در عمل دشوار است، مگر اینکه مستنداتی مثل پیامک، شاهد یا سند مکتوب وجود داشته باشد.
در برخی موارد نیز طرفین تعیین مهریه را به شخص ثالثی واگذار می‌کنند. مثلاً در سند ازدواج قید می‌شود: «تعیین مهریه به عهده فلان شخص باشد.» در این حالت، نظر آن شخص، به شرط رعایت قواعد قانونی و رضایت طرفین، معتبر خواهد بود. این امکان، به‌ویژه در مواردی که خانواده‌ها می‌خواهند بعداً درباره میزان مهریه تصمیم بگیرند، کاربرد دارد.
در نهایت باید گفت که تعیین مهریه، گرچه در عرف گاهی خانوادگی تلقی می‌شود، اما در قانون، یک تعهد مالی خصوصی است که با توافق و رضایت دو نفر شکل می‌گیرد. زن و مرد می‌توانند نوع و میزان آن را انتخاب کنند و در این مسیر، حضور و نظر خانواده‌ها، تنها جنبه‌ی مشورتی دارد، نه الزام‌آور.
عدم تعیین مهریه در عقد دائم و آثار حقوقی آن
یکی از تفاوت‌های اساسی میان عقد نکاح دائم و موقت در حقوق ایران، لزوم تعیین مهریه در هنگام عقد است. در حالی که عدم تعیین مهریه در ازدواج موقت موجب بطلان عقد می‌شود، در ازدواج دائم چنین الزامی وجود ندارد. این موضوع اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما آثار حقوقی مهمی به دنبال دارد که آگاهی از آن برای هر زوجی ضروری است.
📌 تعیین مهرالمثل یا مهرالمتعه در صورت سکوت عقد
در صورتی که هنگام عقد نکاح دائم، مهریه‌ای تعیین نشود، قانون مدنی برای حفظ حقوق مالی زن دو نوع مهریه جایگزین را در نظر گرفته است:
-
مهرالمثل
اگر بعد از عقد و پیش از تعیین مهریه، نزدیکی میان زوجین صورت بگیرد یا مهریه تعیین‌شده به دلیل بطلان بی‌اعتبار باشد (مثلاً مالیت نداشته باشد)، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود. مهرالمثل بر پایه ویژگی‌های فردی زن مانند سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی، و عرف محل تعیین می‌شود و معمولاً توسط دادگاه مشخص می‌گردد.
▫️ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی:«برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقارن و اقارب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته شود.»
-
مهرالمتعه
اگر شوهر قبل از نزدیکی و بدون تعیین مهریه، زن را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه خواهد بود. این نوع مهریه به نسبت وضع مالی مرد مشخص می‌شود، نه جایگاه اجتماعی زن.
▫️ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی:«هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است.»
📌 مواردی که مهریه باطل اما عقد صحیح است
اگرچه تعیین مهریه در عقد دائم ضروری نیست، اما اگر زوجین مالی را به عنوان مهریه قرار دهند که دارای شرایط قانونی نباشد، آن مهریه باطل خواهد بود. با این حال، باطل بودن مهریه موجب بطلان عقد نکاح نمی‌شود. در این صورت، قانون مجدداً زن را مستحق دریافت مهرالمثل می‌داند.
برخی از موارد بطلان مهریه که موجب سقوط آن اما نه عقد می‌شود، عبارت‌اند از:
- مهریه مال غیر باشد و مالک آن را تنفیذ نکند
- مال تعیین‌شده نامشروع یا فاقد ارزش اقتصادی باشد (مثل مواد مخدر یا اشیای عمومی)
- مهریه مجهول یا نامعین باشد (مثل «یکی از دو خانه»)
در تمام این موارد، عقد نکاح همچنان معتبر است، اما زن به جای مهریه تعیین‌شده، استحقاق دریافت مهرالمثل خواهد داشت.
نگاهی فقهی و قانونی به انواع مهریه در ایران
مهریه در نظام حقوقی ایران، برگرفته از فقه امامیه است و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران در مواد ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۱ به تفصیل به آن پرداخته است. بر اساس این مقررات، مهریه می‌تواند به یکی از سه شکل قانونی زیر تعیین و مطالبه شود که هر کدام شرایط خاص خود را دارند.
📌 مهرالمسمی؛ مهریه تعیین‌شده در عقد نکاح
مهرالمسمی رایج‌ترین و ساده‌ترین نوع مهریه است. هرگاه در هنگام عقد، زن و مرد یا نمایندگان قانونی آن‌ها بر مقدار معینی از مهریه توافق کنند، به آن مهریه، مهرالمسمی گفته می‌شود.
این مهریه می‌تواند شامل موارد متعددی باشد:
- مال عینی مانند: خانه، زمین، سکه، خودرو
- منافع قابل انتقال: مانند اجازه سکونت در ملکی برای مدت معین
- حتی امور غیرمالی دارای ارزش اقتصادی: مثل آموزش یک مهارت خاص یا تعهد به انجام یک کار مشخص
طبق ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی:
«تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.»
این توافق ممکن است مستقیم بین زن و شوهر انجام شود یا از طریق شخص ثالثی که مورد توافق دو طرف قرار دارد.
📌 مهرالمثل؛ تعیین مهریه بر اساس وضعیت زن
مهرالمثل زمانی مطرح می‌شود که مهریه‌ای در عقد نکاح تعیین نشده باشد یا مهریه تعیین‌شده، به دلایلی نامعتبر باشد، و در عین حال نزدیکی بین زن و شوهر صورت گرفته باشد. در این حالت، زن مستحق مهریه‌ای معادل شأن و جایگاه اجتماعی خود است که به آن مهرالمثل گفته می‌شود.
در تعیین مهرالمثل معیارهایی مانند موارد زیر لحاظ می‌شود:
- سن و ظاهر زن
- وضعیت تحصیلی و شغلی
- موقعیت خانوادگی و اجتماعی
- عرف محل و میزان مهریه زنان مشابه
قانون‌گذار در ماده ۱۰۹۱ تأکید کرده که برای تعیین مهرالمثل باید موقعیت زن نسبت به «اماثل و اقارن و اقارب» مورد بررسی قرار گیرد.
📌 مهرالمتعه؛ مهریه متناسب با وضع مالی مرد
مهرالمتعه در موردی است که:
- در عقد نکاح دائم مهریه‌ای تعیین نشده باشد
- زن و شوهر پیش از نزدیکی از هم جدا شوند (معمولاً طلاق از سوی مرد)
- و در این میان، مهریه نیز تعیین نشده باشد
در این صورت، زن مستحق مهریه‌ای است که بر اساس وضع مالی مرد تعیین می‌شود. ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی مقرر می‌دارد:
«… و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.»
در واقع مهرالمتعه نوعی جبران خسارت اخلاقی و اجتماعی برای زن محسوب می‌شود که بدون بهره‌مندی از ازدواج، از آن خارج شده است.
ویژگی‌ها و شرایط صحت مهریه در قانون مدنی
هرچند تعیین مهریه در عقد نکاح دائم الزامی نیست، اما اگر مهریه‌ای تعیین شود، باید شرایط قانونی و فقهی لازم را دارا باشد تا صحیح و نافذ تلقی گردد. قانون مدنی در مواد مختلف، ویژگی‌ها و الزامات صحت مهریه را مشخص کرده است. در صورت فقدان هر یک از این شرایط، مهریه باطل است، هرچند عقد نکاح همچنان معتبر خواهد بود.
📌 مهریه باید مالیت داشته باشد
ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی به صراحت اعلام می‌کند:
«هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد، می‌توان مهر قرار داد.»
بر اساس این ماده، مهریه باید دارای ارزش اقتصادی و قابل دادوستد باشد. بنابراین:
-
اموال عمومی مثل خیابان یا جنگل نمی‌توانند مهر قرار گیرند
-
مهریه نمی‌تواند مواد مخدر، حیوانات وحشی یا چیزهایی باشد که شرع یا قانون فروش و تملک آن را ممنوع کرده‌اند
📌 مهریه باید قابل تملک توسط زن باشد
مهریه باید در زمان عقد قابلیت انتقال به زن را داشته باشد. به‌عنوان نمونه:
-
نمی‌توان مالی را که هنوز وجود خارجی ندارد (مثل زمین در ماه) مهر قرار داد
-
همچنین اگر مهریه‌ای مال غیر باشد، تنها در صورت اذن یا تنفیذ مالک نافذ خواهد بود. در غیر این صورت، شوهر موظف به پرداخت مثل یا قیمت آن است (ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی)
📌 مهریه باید معین، معلوم و مشروع باشد
مطابق ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی:
«مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن‌ها بشود، معلوم باشد.»
یعنی:
-
نمی‌توان مهریه‌ای نامشخص مثل «مقداری طلا» یا «یکی از دو خانه» تعیین کرد
-
نوع و مقدار مهریه باید در حدی مشخص باشد که اختلافی در تفسیر آن ایجاد نشود
-
همچنین طبق ماده ۲۱۵ قانون مدنی، مهریه باید منفعت عقلایی و مشروع داشته باشد
📌 شوهر باید قدرت بر تسلیم مهریه را داشته باشد
یکی دیگر از شرایط صحت مهریه آن است که مرد بتواند مهریه را به زن تحویل دهد. برای مثال:
-
اگر مهریه گردنبندی باشد که در چاه افتاده و یافتنش غیرممکن است، چنین مهریه‌ای صحیح نیست
-
اما اگر زن خودش توانایی دست‌یابی به آن مال را داشته باشد، مهریه نافذ خواهد بود
📌 مهریه باید به صورت تبعی و مستقل از عقد نکاح قابل بررسی باشد
مهریه از نظر فنی یک قرارداد تبعی محسوب می‌شود؛ یعنی وابسته به عقد نکاح است ولی مستقل از نظر مالی. در نتیجه باید تمام شرایط صحت معاملات را داشته باشد، مثل:
-
اهلیت طرفین در تعیین آن
-
قصد و رضای واقعی
-
نبودن اشکالاتی مانند اکراه، فریب یا اجبار
میزان، تعدیل و وصول مهریه در قوانین فعلی
میزان مهریه از جمله موضوعاتی است که در سال‌های اخیر به‌واسطه افزایش نرخ تورم، گرانی سکه، و بالا رفتن انتظارات اجتماعی، همواره مورد توجه قانون‌گذاران، محاکم خانواده و افکار عمومی بوده است. قانون مدنی ایران هیچ حداقل یا حداکثری برای مهریه مشخص نکرده، اما قوانین مکمل از جمله «قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱» سعی کرده‌اند با اعمال محدودیت‌هایی در ضمانت اجرا، تعادل را در این موضوع برقرار کنند.
📌 تعیین مقدار مهریه؛ توافق آزاد اما با آثار قانونی
بر اساس ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی:
«تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.»
در واقع، زوجین می‌توانند به هر میزانی که بخواهند، مهریه را تعیین کنند؛ از یک شاخه گل گرفته تا چند هزار سکه طلا. اما باید توجه داشت که تعیین مهریه سنگین:
-
در عرف ممکن است بار روانی یا اقتصادی بالایی برای زوج ایجاد کند
-
در محاکم نیز هرچند مهریه سنگین معتبر است، اما در اجرا با موانع مواجه می‌شود
📌 مهریه تا ۱۱۰ سکه؛ مرز اجرای مستقیم
ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ مقرر کرده است:
«… در صورتی که مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی خواهد بود. نسبت به مازاد بر این مقدار، فقط در صورت اثبات توانایی مالی زوج، قابل وصول خواهد بود.»
به زبان ساده:
- تا ۱۱۰ سکه: اگر شوهر نپردازد و اعسار خود را ثابت نکند، می‌توان حکم حبس گرفت
- بیش از ۱۱۰ سکه: حبس ندارد؛ زن باید توانایی مالی مرد را در دادگاه اثبات کند
این ماده عملاً به دنبال کاهش زندان‌های ناشی از ناتوانی مالی زوج‌ها و حفظ تعادل میان حقوق زن و حق آزادی افراد بوده است. توجه داشته باشید که با توجه به بالا رفتن قیمت طلا در کشور و اوضاع اقتصادی، درخواست تعدیل اقساط مهریه زن یکی از دعوی رایج است که از سوی مردان اقامه می شود و معمولا با توجه به شرایط کنونی با شرایط آن موافقت می شود.
📌 تعدیل مهریه‌های ریالی؛ راه‌حل مقابله با تورم
با توجه به اینکه بسیاری از مهریه‌ها در گذشته به پول نقد تعیین می‌شدند (مثلاً ۱۰۰ هزار تومان وجه نقد)، تورم باعث شده ارزش واقعی این مهریه‌ها به شدت کاهش یابد. برای رفع این مشکل، در سال ۱۳۷۶ تبصره‌ای به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی افزوده شد که می‌گوید:
«چنانچه مهریه وجه رایج باشد، با توجه به شاخص قیمت سالانه، باید به نرخ روز پرداخت شود؛ مگر اینکه در عقد، خلاف آن تصریح شده باشد.»
بنابراین، زن می‌تواند مهریه‌اش را با توجه به شاخص بانک مرکزی به نرخ روز محاسبه و مطالبه کند. این قانون به‌ویژه در مورد مهریه‌های قدیمی که مبلغی ثابت به ریال بوده‌اند، نقش حیاتی دارد. شما می توانید از ابزار حقوقی ایران لگال برای محاسبه آنلاین مهریه به نرخ روز به صورت رایگان استفاده نمایید.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون تعیین مهریه را مشاهده می فرمایید:
❓ ما در مراسم خواستگاری توافق کردیم مهریه‌ام ۱۱۰ سکه باشد، ولی هنگام عقد، خانواده همسرم گفتند فقط ۱۴ سکه در عقدنامه بنویسیم. آیا من فقط به همین ۱۴ سکه حق دارم؟
✅ اگر در عقدنامه فقط ۱۴ سکه ثبت شده باشد، از نظر قانونی شما فقط می‌توانید همین مقدار را به‌صورت رسمی مطالبه کنید. برای مطالبه بیش از آن، باید بتوانید توافق کتبی یا دلایل کافی برای اثبات توافق اولیه ارائه دهید. توصیه می‌شود همیشه توافقات مهریه به‌صورت مکتوب ثبت شوند.
❓ همسرم فوت کرده و ما در زمان عقد مهریه تعیین نکرده بودیم. آیا الان می‌تونم مهریه‌ای از اموالش مطالبه کنم؟
✅ اگر قبل از فوت همسرتان نزدیکی انجام شده باشد، شما مستحق مهرالمثل هستید و می‌توانید از ماترک همسر، آن را مطالبه کنید. اما اگر نزدیکی صورت نگرفته باشد، طبق ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی، مهریه‌ای به شما تعلق نخواهد گرفت.
❓ مهریه من در سال ۱۳۶۸، دو میلیون تومان بوده است. اگر بخواهم امسال، یعنی سال ۱۳۹۹، از همسرم جدا شوم، چقدر مهریه به من تعلق می‌گیرد؟
✅ حدود ۴۹ میلیون تومان به شما تعلق می‌گیرد. این مبلغ طبق شاخص تعدیل بانک مرکزی محاسبه شده و با توجه به نرخ تورم تا سال ۱۳۹۹، ارزش واقعی دو میلیون تومان در آن زمان محاسبه می‌شود.
❓ سه ماه است که عقد کرده‌ام و هنوز رابطه جنسی نداشته‌ام و دوشیزه هستم. متوجه شدم که همسرم تمام بدنش خال‌های سیاه دارد. آیا مهریه به من تعلق می‌گیرد؟
✅ بله، مهریه به شما تعلق می‌گیرد. طبق قانون مدنی، زن به محض عقد مالک مهریه می‌شود و این حق حتی بدون وقوع نزدیکی نیز محفوظ است، مگر در صورت طلاق پیش از نزدیکی که تنها نیمی از مهریه به او تعلق می‌گیرد.
❓ مهریه همسرم ۸ میلیون تومان است و در سال ۸۳ ازدواج کردیم. اکنون چقدر باید بپردازم؟
✅ حدود ۱۱۲ میلیون تومان باید پرداخت کنید. این عدد بر اساس شاخص تورم و تغییر ارزش پول نسبت به سال ۱۳۸۳ محاسبه می‌شود. مبلغ نهایی به نرخ روز تعیین می‌شود مگر اینکه در عقد خلاف آن ذکر شده باشد. از ماشین حساب آنلاین ما به صورت رایگان برای محاسبه استفاده نمایید.