مسئله مهریه در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات حقوق خانواده در ایران تبدیل شده است. در حالی که مهریه به‌عنوان حقی شرعی و قانونی برای زنان شناخته می‌شود، بسیاری از مردان به دلایل مختلف از جمله شرایط دشوار اقتصادی، با مشکل پرداخت این تعهد مالی مواجه می‌شوند. در چنین شرایطی، جستجوی راه‌هایی برای فرار از پرداخت مهریه، به یکی از دغدغه‌های اصلی آن‌ها تبدیل شده است. اما آیا واقعاً می‌توان از پرداخت مهریه فرار کرد؟ آیا قانون اجازه چنین چیزی را می‌دهد؟ یا اینکه استفاده از روش‌های غیرقانونی چه پیامدهایی به دنبال دارد؟
در این مقاله، به‌صورت کامل و دقیق، به بررسی بهترین راه‌های فرار از پرداخت مهریه می‌پردازیم. راه‌هایی مانند صلح عمری، اثبات اعسار، طلاق توافقی، انتقال اموال، فسخ نکاح، یا حتی خروج از کشور که در ذهن بسیاری از مردان به عنوان گزینه‌هایی برای رهایی از مهریه مطرح شده، از منظر حقوقی تحلیل می‌شوند. همچنین قوانین جدید، مجازات‌های قانونی و نکات کاربردی حقوقی که ممکن است در مسیر مواجهه با مهریه به کار بیاید نیز تشریح خواهد شد.
بهترین راه فرار از پرداخت مهریه چیست؟
در نظام حقوقی ایران، مهریه به‌عنوان یک حق قانونی برای زنان شناخته می‌شود و اصولاً مرد موظف به پرداخت آن است. با این حال، در بسیاری از موارد، مردان به دلایل گوناگون از جمله شرایط مالی سخت، بدهی‌های سنگین یا حتی مشکلات خانوادگی، به دنبال راه‌هایی برای پرداخت نکردن این دین می‌گردند.
باید توجه داشت که فرار از پرداخت مهریه، اگر از طریق روش‌های غیرقانونی مانند معاملات صوری یا پنهان‌کاری مالی انجام شود، می‌تواند عواقب جدی همچون حبس، جریمه نقدی یا حتی ممنوع‌الخروجی به همراه داشته باشد. اما در مقابل، اگر از ابزارهای قانونی مانند اعسار، صلح عمری، طلاق توافقی یا توافق‌نامه‌های رسمی استفاده شود، می‌توان بدون ارتکاب جرم و با رعایت چارچوب‌های حقوقی، از بخشی از پرداخت مهریه یا تمام آن معاف شد.
به‌طور کلی، بهترین روش برای رهایی از پرداخت مهریه، روش‌هایی هستند که یا با توافق زن همراه باشند، یا توسط قانونگذار صراحتاً مجاز شمرده شده باشند. در ادامه، به دو مورد مهم در این زمینه می‌پردازیم: مجازات عدم پرداخت مهریه و مدت زمان فرار از دین مهریه.
⚖️ ندادن مهریه چند سال زندان دارد؟
براساس قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، اگر مرد پس از صدور حکم قطعی مهریه، از پرداخت آن امتناع ورزد، ممکن است به حبس محکوم شود. با این حال، قانونگذار در اصلاحات جدید خود، بر عدم زندانی کردن مردی که واقعاً ناتوان از پرداخت است تأکید دارد.
طبق قانون جدید مهریه، اگر مرد بتواند ظرف مدت یک ماه پس از صدور حکم، با ارائه مدارک، عدم توانایی خود در پرداخت مهریه را اثبات کند، دادگاه می‌تواند به جای صدور حکم حبس، اقدام به تقسیط مهریه نماید. اما اگر مرد توانایی پرداخت داشته باشد و از پرداخت امتناع کند، حبس تعزیری در انتظار او خواهد بود.
نکته مهم این است که در حال حاضر، بسیاری از قضات با احتیاط و دقت به این موضوع می‌پردازند و تلاش می‌کنند تا بین حقوق زن و توان مالی مرد، توازن مناسبی ایجاد شود.
🔍 مدت زمان فرار از دین مهریه چقدر است؟
در قوانین ایران، مدت زمان مشخصی برای فرار از مهریه تعریف نشده است. اما هرگونه انتقال اموال به قصد فرار از دین، حتی اگر قبل از مطالبه رسمی مهریه انجام شده باشد، می‌تواند قابل پیگرد قانونی باشد؛ به‌ویژه اگر اثبات شود که انتقال با هدف فرار از پرداخت دیون قانونی مثل مهریه صورت گرفته است.
بر اساس ماده ۲۱۸ قانون مدنی، اگر مردی بعد از مطالبه مهریه، اموال خود را به دیگران منتقل کند، آن انتقال در صورت اثبات صوری بودن، باطل است. همچنین اگر شخص ثالثی با علم به این نیت، مال را دریافت کرده باشد، او نیز شریک جرم تلقی می‌شود.
در نتیجه، نه‌تنها زمان خاصی برای فرار از مهریه تعیین نشده، بلکه حتی اقدامات زودهنگام هم اگر با نیت فرار از دین انجام شده باشند، ممکن است بی‌اثر و مجازات‌پذیر باشند.
صلح عمری برای فرار از مهریه؛ ابزار قانونی یا راهی پرخطر؟
یکی از پرکاربردترین راهکارهایی که برخی مردان برای جلوگیری از توقیف اموال خود در قبال مهریه از آن استفاده می‌کنند، عقد صلح عمری است. این قرارداد در ظاهر یک عمل حقوقی قانونی است که به‌موجب آن، فرد می‌تواند منافع یک مال (مانند خانه یا مغازه) را برای مدت معین یا تا پایان عمر خود نگه دارد، ولی مالکیت آن را به شخص دیگری واگذار کند. این اقدام ممکن است به‌عنوان راهی برای فرار از توقیف دارایی در مسیر مطالبه مهریه تلقی شود.
اما سوال مهم اینجاست: آیا این روش کاملاً قانونی است؟ یا اگر هدف از صلح، فرار از پرداخت مهریه باشد، ممکن است دادگاه آن را بی‌اثر کند؟ برای پاسخ به این سؤال، ابتدا باید ماهیت و شرایط این قرارداد را به دقت بررسی کنیم.
⚖️ صلح عمری برای فرار از مهریه چیست و چگونه انجام می‌شود؟
صلح عمری بر اساس ماده ۷۶۴ قانون مدنی، نوعی عقد لازم و رسمی است که مالک می‌تواند منافع مال خود را برای مدت معین یا مادام‌العمر به دیگری واگذار کند، در حالی که اصل مالکیت به فرد دیگر منتقل می‌شود. در چنین شرایطی، مرد می‌تواند مالکیت رسمی یک ملک یا دارایی را به نام شخصی از نزدیکانش بزند، ولی تا پایان عمر از منافع آن استفاده کند.
در عمل، این قرارداد غالباً بین پدر و فرزند، یا مرد و یکی از بستگان نزدیکش منعقد می‌شود. هدف پنهان در بسیاری از این موارد، جلوگیری از توقیف اموال به نفع مهریه همسر است. با این حال، اگر زن بتواند در دادگاه اثبات کند که این صلح با نیت فرار از دین انجام شده است، دادگاه می‌تواند قرارداد را باطل اعلام کند.
بنابراین، صلح عمری اگرچه یک ابزار قانونی است، اما سوءاستفاده از آن برای فرار از مهریه، خطرات حقوقی جدی در پی خواهد داشت.
📌 نکات مهم در تنظیم قرارداد صلح عمری
برای اینکه صلح عمری از سوی دادگاه به عنوان یک قرارداد قانونی و معتبر شناخته شود، باید دارای شرایط زیر باشد:
- تنظیم رسمی در دفتر اسناد رسمی
- تصریح دقیق موضوع صلح، مدت، منافع و تعهدات طرفین
- ذکر شرط برگشت‌ناپذیری یا فسخ‌ناپذیری در متن قرارداد (در صورت لزوم)
- پرهیز از هرگونه شبهه صوری بودن
- درج شروط داوری و نحوه حل اختلاف
بررسی ترفندهای ندادن مهریه از طریق طلاق
در فرآیند طلاق، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که معمولاً منجر به اختلاف بین زوجین می‌شود، بحث پرداخت یا بخشش مهریه است. مردانی که توانایی یا تمایل به پرداخت مهریه ندارند، به دنبال راه‌هایی هستند تا یا از زیر بار این تعهد شانه خالی کنند یا حداقل مبلغ آن را کاهش دهند. از جمله ترفندهای رایج برای ندادن مهریه در فرآیند طلاق، می‌توان به طلاق توافقی، فسخ نکاح و استناد به شرایط خاص قانونی اشاره کرد.
در این بخش به بررسی سه روش پرکاربرد در این زمینه می‌پردازیم:
📝 بررسی ندادن مهریه از طریق طلاق توافقی
یکی از راه‌های کم‌هزینه و ساده برای پایان دادن به زندگی مشترک، طلاق توافقی است. در این نوع طلاق، زن و مرد بر سر تمام مسائل از جمله مهریه، حضانت فرزندان، نفقه و سایر حقوق مالی توافق می‌کنند. اگر زن در این فرآیند حاضر شود مهریه خود را به‌طور کامل یا جزئی ببخشد، مرد می‌تواند بدون پرداخت کامل مهریه، طلاق را اجرا کند.
مزایای این روش عبارت‌اند از:
-
کاهش چشمگیر هزینه‌های مالی و زمانی
-
جلوگیری از درگیری‌های قضایی طولانی
-
رضایت طرفین و حذف ریسک‌های قانونی
البته برای اینکه این توافق معتبر باشد، باید در قالب توافق‌نامه رسمی و ثبت‌شده در دفاتر اسناد رسمی یا دادگاه خانواده باشد تا بعداً قابل انکار نباشد.
❌ طلاق دادن زن بدون مهریه؛ در چه شرایطی ممکن است؟
بر خلاف تصور رایج، تنها در شرایط خاصی می‌توان زن را بدون پرداخت مهریه طلاق داد. این موارد عبارت‌اند از:
-
ابراء یا بخشش مهریه توسط زن قبل یا هنگام طلاق (سند رسمی یا توافق‌نامه)
-
طلاق خلع؛ حالتی که زن با بذل مهریه طلاق می‌گیرد تا از شوهر جدا شود
-
باطل بودن عقد نکاح؛ مثلاً اگر عقد از ابتدا شرایط قانونی نداشته باشد
-
عدم تعیین مهریه و فوت زن قبل از نزدیکی
-
مهریه عندالاستطاعه و اثبات ناتوانی مالی شوهر
بنابراین، در همه موارد نمی‌توان مهریه را نپرداخت. فقط در صورتی‌که زن با میل خود از این حق بگذرد یا قانون مورد خاصی را پیش‌بینی کرده باشد، مرد می‌تواند بدون پرداخت مهریه زن را طلاق دهد.
⚖️ فسخ نکاح برای ندادن مهریه؛ نگاهی به ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی
بر اساس ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی، اگر نکاح پیش از وقوع نزدیکی فسخ شود، زن مستحق مهریه نخواهد بود. به‌عبارت دیگر، فسخ نکاح تنها در شرایطی موجب حذف مهریه می‌شود که هیچ رابطه جنسی بین زوجین شکل نگرفته باشد.
دلایل قانونی برای فسخ نکاح عبارت‌اند از:
- جنون زن یا وجود عیوب جسمی و روانی
- جذام، برص یا ناتوانی جنسی
- تدلیس (فریب در ازدواج)
در صورتی که مرد بتواند یکی از این دلایل را اثبات کند و رابطه زناشویی هم برقرار نشده باشد، می‌تواند بدون پرداخت مهریه، نکاح را فسخ نماید. اما اگر علت فسخ ناتوانی جنسی مرد باشد، زن فقط مستحق نصف مهریه خواهد بود.
بنابراین، فسخ نکاح از جمله ترفندهای محدود ولی کاملاً قانونی برای عدم پرداخت مهریه است که البته اثبات آن نیازمند مدارک پزشکی و فرایند حقوقی پیچیده‌ای است.
اثبات اعسار؛ پرکاربردترین راه نپرداختن مهریه
یکی از اصلی‌ترین و رایج‌ترین راه‌هایی که مردان برای فرار از پرداخت نقدی مهریه به آن استناد می‌کنند، اعسار است. در قانون، اعسار به معنای ناتوانی مالی برای پرداخت بدهی، از جمله مهریه، تعریف شده است. اگر مردی بتواند ثابت کند که توان پرداخت مهریه را ندارد، دادگاه می‌تواند پرداخت آن را به‌صورت قسطی تعیین کند یا پیش‌پرداخت سنگین برای آن در نظر نگیرد.
اعسار، برخلاف فرار از دین یا انتقال صوری اموال، یک راه‌حل کاملاً قانونی و رسمی است که حتی با تصویب قانون جدید مهریه در سال‌های اخیر، اهمیت آن دوچندان شده است. در ادامه به نکات کلیدی درباره نحوه اثبات اعسار و ترفندهای کاربردی کاهش فشار مالی در این فرآیند می‌پردازیم.
📝 درخواست اعسار و مدارک لازم برای آن
برای پذیرش اعسار، مرد باید ابتدا دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم کند. این دادخواست معمولاً باید همراه با مدارک و مستنداتی باشد که نشان دهد مرد توان مالی کافی برای پرداخت کامل یا یک‌جای مهریه ندارد.
مهم‌ترین مدارکی که در اثبات اعسار مفیدند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- فیش‌های حقوقی (با مبالغ پایین یا عدم اشتغال)
- پرینت حساب‌های بانکی با موجودی پایین یا تراکنش محدود
- اجاره‌نامه محل سکونت یا قبض‌های هزینه زندگی
- مدارک بدهی‌های دیگر یا وام‌های پرداخت‌نشده
- گواهی پزشک درباره بیماری و ناتوانی کاری
- شهادت دو نفر از آشنایان که وضعیت مالی مرد را تأیید کنند
در صورت پذیرش این مدارک، دادگاه معمولاً مهریه را تقسیط می‌کند یا مهلت زمانی برای پرداخت آن می‌دهد. اما اگر مدارک قانع‌کننده نباشند، دادگاه ممکن است حکم جلب یا توقیف اموال صادر کند.
🔍 ترفندهایی برای کاهش پیش قسط و اقساط مهریه
یکی از چالش‌های مهم در فرآیند اعسار، مبلغی است که دادگاه به عنوان پیش‌قسط مهریه و اقساط ماهانه تعیین می‌کند. اما با کمی دقت و راهنمایی حقوقی، می‌توان این مبالغ را به شکل قابل توجهی کاهش داد.
برخی ترفندهای مؤثر عبارت‌اند از:
- ارائه گزارش دقیق از هزینه‌های جاری زندگی مانند اجاره، درمان، قسط و شهریه فرزندان
- اثبات نداشتن شغل ثابت یا شغل کم‌درآمد با مدارک رسمی و شهادت شهود
- نشان دادن اینکه حتی پرداخت اقساط پیشنهادی هم از توان شما خارج است
- استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی برای تنظیم دادخواست قوی و کامل
توجه داشته باش که اگر دادگاه به صداقت مرد در ادعای اعسار اطمینان پیدا کند، ممکن است حتی از دریافت پیش‌قسط صرف نظر کند یا تقسیط مهریه را برای سال‌ها طولانی کند. این روش یکی از امن‌ترین و قابل دفاع‌ترین راهکارها برای کاهش فشار مالی ناشی از مهریه محسوب می‌شود.
انتقال اموال به نزدیکان؛ راهی پنهانی برای فرار از مهریه؟
برخی مردان برای جلوگیری از توقیف اموال در برابر مهریه، اقدام به انتقال دارایی‌های خود به نام بستگان و افراد مورد اعتماد می‌کنند. این کار در ظاهر ممکن است راهی مطمئن به نظر برسد، اما از دید قانون، اگر با هدف فرار از دین انجام شده باشد، می‌تواند باطل اعلام شود و عواقب کیفری در پی داشته باشد.
ماده ۲۱۸ قانون مدنی صراحت دارد که اگر معامله‌ای به قصد فرار از دین انجام شود، در صورت اثبات، صوری محسوب شده و باطل خواهد بود. همچنین قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، برای چنین رفتاری مجازات‌هایی همچون حبس تعزیری، جزای نقدی، و حتی تعقیب کیفری شخص ثالث که مال را دریافت کرده، در نظر گرفته است.
در این بخش، دو سؤال مهم را بررسی می‌کنیم: آیا این نوع انتقال اموال به‌طور کلی جرم است؟ و چه تفاوتی بین معاملات واقعی و معاملات صوری وجود دارد؟
⚠️ کدام انتقال ها مجاز و کدام غیر قانونی می باشند؟
در اصل، انتقال اموال بین اشخاص، حتی به اعضای خانواده، ممنوع نیست. اما اگر این انتقال با نیت پنهان‌کردن دارایی و فرار از پرداخت مهریه انجام شود، از نظر قانون جرم محسوب می‌شود.
به‌طور خاص، اگر دادگاه تشخیص دهد:
- مرد، اموالش را در زمان مطالبه مهریه یا بعد از آن به دیگران منتقل کرده
- این انتقال بدون دریافت وجه واقعی بوده است (صوری)
- اموال منتقل شده بخش اصلی دارایی او بوده‌اند
در این صورت، این معامله باطل و قابل ابطال خواهد بود. همچنین شخصی که مال را دریافت کرده نیز ممکن است به‌عنوان شریک جرم تحت تعقیب قرار گیرد.
📌 آیا دادگاه انتقال اموال به خانواده را باطل می‌کند؟
نکته کلیدی در برخورد قانونی با این نوع انتقالات، تشخیص صوری بودن معامله است. اگر انتقال مال واقعی باشد یعنی وجه کامل آن پرداخت شده، سند رسمی تنظیم شده، و انتقال در زمان مناسب انجام شده باشد معمولاً دادگاه آن را معتبر می‌داند.
اما در موارد زیر، دادگاه معمولاً به باطل بودن معامله رأی می‌دهد:
- فروش یا بخشش ملک بدون دریافت وجه، به یکی از بستگان نزدیک
- تنظیم قرارداد بدون تاریخ یا با تاریخ جعلی
- عدم وجود مدارک بانکی برای اثبات انتقال وجه
- اظهارات ضدونقیض طرفین درباره قرارداد
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، پیشنهاد می‌شود اگر واقعاً قصد انتقال اموال دارید، این کار را قبل از مطالبه رسمی مهریه، همراه با مدارک مالی دقیق و تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی انجام دهید. در غیر این صورت، ممکن است هم مال خود را از دست بدهید و هم گرفتار مجازات قانونی به دلیل فرار از دین شوید.
قانون جدید فرار از دین مهریه
در سال‌های اخیر، به‌ویژه از سال ۱۴۰۲ به بعد، قوانین مربوط به مهریه دچار تغییرات قابل توجهی شده‌اند. هدف این اصلاحات، حفظ تعادل بین حقوق زوجه و توان اقتصادی زوج و جلوگیری از سوءاستفاده از ابزارهای قانونی مانند زندان برای وصول مهریه‌های سنگین بوده است. این اصلاحات، اگرچه به نفع مردانی است که واقعاً ناتوان از پرداخت هستند، اما همچنان حقوق زنان را محترم می‌شمارند و از تضییع آن جلوگیری می‌کنند.
در این بخش، دو نکته مهم را بررسی می‌کنیم: مفاد قانون جدید فرار از دین مهریه و محدودیت‌هایی که در مطالبه سکه‌های مهریه و ضمانت اجراهای آن ایجاد شده است.
⚖️ قانون جدید فرار از دین مهریه چه می‌گوید؟
براساس قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و ماده ۲۱۸ قانون مدنی، اگر مردی با هدف فرار از پرداخت مهریه، اموال خود را به دیگران منتقل کند به‌گونه‌ای که دارایی باقی‌مانده برای پرداخت دین کافی نباشد، این عمل جرم محسوب می‌شود.
مجازات این اقدام به شرح زیر است:
-
حبس تعزیری
-
جزای نقدی
-
ابطال معامله صوری
-
ممنوع‌الخروجی زوج
-
پیگرد شریک جرم (یعنی شخصی که مال را دریافت کرده با علم به نیت مرد)
نکته مهم در قانون جدید این است که دادگاه می‌تواند حتی اگر معامله قبل از صدور حکم باشد، در صورت اثبات نیت فرار از دین، حکم به ابطال آن بدهد. بنابراین، این تصور که اگر قبل از مطالبه مهریه اموال را منتقل کنیم مشکلی پیش نمی‌آید، دیگر چندان صحیح نیست.
📌 محدودیت سکه‌های مهریه و ممنوع‌الخروجی مردان
یکی دیگر از اصلاحات مهم در قانون مهریه، محدودسازی تعداد سکه‌هایی است که زن می‌تواند به‌صورت یک‌جا مطالبه کند. در قانون جدید، مقرر شده است که تا سقف مشخصی از سکه (معمولاً ۱۱۰ سکه) امکان صدور حکم جلب و بازداشت وجود دارد و مازاد بر آن فقط با اثبات تمکن مالی مرد قابل مطالبه خواهد بود.
همچنین، ممنوع‌الخروج شدن مردان به دلیل بدهی مهریه، تنها در صورتی اجرا می‌شود که زن به دادگاه مراجعه کرده و اموال توقیف‌پذیر در دسترس نباشد. حتی در این حالت هم اگر مرد اعسار خود را اثبات کند، این ممنوعیت ممکن است رفع شود.
این مقررات، گرچه از زندانی شدن بی‌رویه مردان جلوگیری می‌کند، اما همچنان حقوق زن را در صورت اثبات استحقاق، تضمین می‌نماید.
آیا فرار به خارج از کشور برای ندادن مهریه موثر است؟
یکی از اقداماتی که برخی مردان برای فرار از پرداخت مهریه به آن متوسل می‌شوند، ترک کشور و پناه‌گرفتن در خارج از ایران است. این تصور که با خروج از کشور می‌توان از پرداخت مهریه شانه خالی کرد، اگرچه در نگاه اول ساده و مؤثر به نظر می‌رسد، اما از منظر حقوقی، کاملاً ناکارآمد و پرریسک است. زیرا قانونگذار با ابزارهایی مانند منع خروج از کشور، توقیف اموال داخل کشور، و صدور رأی غیابی از چنین اقداماتی پیشگیری می‌کند.
در ادامه، دو موضوع کلیدی در این زمینه را بررسی می‌کنیم: کارآمدی فرار به خارج برای عدم پرداخت مهریه و ابزارهای قانونی زوجه برای پیگیری حقوقی این موضوع در ایران.
✈️ فرار از مهریه به خارج از کشور و تبعات آن
در موارد زیادی مشاهده شده که زوج، پیش از مطرح شدن مطالبه مهریه، اقدام به خارج شدن از کشور می‌کند تا از اجرای احکام فرار کند. اما باید دانست که چنین رفتاری، نه‌تنها از نظر اخلاقی ناپسند است، بلکه از نظر حقوقی نیز مانع از اجرای حکم نمی‌شود.
در صورتی که زن بتواند نشان دهد که خروج همسرش از کشور به قصد فرار از دین مهریه انجام شده، می‌تواند از طریق وکیل یا دادخواست مستقیم، اقدام به موارد زیر کند:
- درخواست توقیف اموال داخل کشور
- صدور حکم اعسار غیابی
- ارائه دادخواست ممنوع‌الخروجی (در صورت بازگشت)
- تقاضای صدور اجراییه بدون حضور زوج
در عمل، فرار به خارج، تنها در صورتی می‌تواند اجرا را به تعویق بیندازد که مرد هیچ‌گونه اموال داخل کشور نداشته باشد و بازگشتی هم نداشته باشد. با این حال، ممکن است در آینده با ورود دوباره یا شناسایی دارایی، اقدامات قضایی علیه او پیگیری شود.
📌 توقیف اموال و صدور ممنوع‌الخروجی برای زوج
اگر زن بتواند در دادگاه ثابت کند که شوهرش در حال فرار از اجرای حکم مهریه است یا قصد خروج از کشور را دارد، دادگاه می‌تواند دستور ممنوع‌الخروجی زوج را صادر کند. این حکم معمولاً به‌صورت فوری و بدون نیاز به اثبات دقیق بدهی صادر می‌شود، به‌ویژه زمانی که مرد در حال ترک کشور و زن فاقد دسترسی به اموال توقیف‌پذیر است.
همچنین زن می‌تواند نسبت به:
- توقیف حساب‌های بانکی مرد
- توقیف خودرو، ملک، یا هر دارایی منقول و غیرمنقول
- مطالبه اجرت‌المثل، نفقه معوقه و سایر حقوق مالی
اقدام کند. تمامی این موارد در سامانه اجرای احکام ثبت شده و به‌محض شناسایی دارایی جدید، قابلیت اجرا دارند.
بنابراین، خروج از کشور به هیچ‌وجه تضمین‌گر رهایی از مهریه نیست؛ بلکه در بسیاری از موارد، زندگی مرد را با پیچیدگی‌های حقوقی و محدودیت‌های بلندمدت مواجه می‌کند.
سوالات متداول
در این قسمت از مطلب سوالات متداول پیرامون بهترین راه های فرار از مهریه که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:
❓ همسرم برای پرداخت نکردن مهریه فرار کرده است. جلسات را نیامده و محکوم شده است اما اعتراض نکرده. من چه کاری می‌توانم بکنم؟
✅ در صورتی که رأی قطعی صادر شده و همسر شما در جلسات حضور نداشته و اعتراضی هم نکرده است، می‌توانید از طریق اجرای احکام، درخواست صدور حکم جلب یا توقیف اموال بدهید. همچنین اگر نشانی محل اقامت او در دسترس نیست، می‌توانید از طریق اعلان آگهی در روزنامه رسمی و نیابت قضایی برای شناسایی محل سکونت اقدام کنید.
❓ دختری با پسری عقد کرده و پس از خرید جهیزیه و رهن خانه توسط داماد، دختر از منزل فرار کرده است. آیا راهی برای پیداکردنش وجود دارد؟ و در چه صورتی می‌شود مهریه به او نداد؟
✅ داماد می‌تواند از طریق پلیس آگاهی یا ثبت شکایت در دادسرای ناحیه جرایم خانواده درخواست پیگیری کند. در خصوص مهریه، اگر زن از تمکین خودداری کرده و در منزل مشترک حضور نداشته باشد، ممکن است مرد بتواند با اثبات این موضوع، مطالبه پرداخت مهریه را به تعویق بیندازد یا تقسیط کند، اما حذف کامل آن نیاز به شرایط خاص دارد.
❓ آیا راهی وجود دارد که زوج از پرداخت مهریه به زوجه فرار کند؟ آیا قانونی وجود دارد که زوج مهریه زوجه را نپردازد؟
✅ به‌طور کلی هیچ قانونی برای فرار از پرداخت مهریه وجود ندارد. مهریه در قوانین ایران، دین ممتاز محسوب می‌شود و باید پرداخت شود. اما اگر زوج توان مالی نداشته باشد، می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار، تقاضای قسط‌بندی مهریه کند. تنها در مواردی مانند فسخ نکاح پیش از نزدیکی یا بخشش مهریه توسط زن، امکان حذف مهریه وجود دارد.
❓شوهرم به بهانه عدم پرداخت مهریه به سربازی رفت و بعد از تعدیل مهریه از سربازی فرار کرده است. چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
✅ شما می‌توانید با مراجعه به شعبه اجرای احکام، تقاضای ادامه روند اجرای حکم مهریه را بدهید. اگر مرد فراری باشد و محل اقامت او مشخص نباشد، می‌توانید از طریق مراجع انتظامی یا صدور نیابت قضایی، پیگیری کنید. همچنین در صورت تغییر شرایط مالی یا شغلی همسرتان، امکان اعتراض به تقسیط و درخواست افزایش مبلغ اقساط نیز وجود دارد.
❓همسرم به دلیل چک بلامحل محکوم شد و من مهریه‌ام را اجرا گذاشتم اما اکنون از پرداخت مهریه امتناع می‌کند و می‌گوید این کار فرار از دین محسوب می‌شود. آیا واگذاری ماشین به نام من به عنوان پرداخت مهریه، فرار از دین محسوب می‌شود؟
✅ اگر واگذاری خودرو به‌عنوان تسویه مهریه صورت گرفته باشد و در قالب سند رسمی یا توافق‌نامه مکتوب باشد، معمولاً به‌عنوان پرداخت مهریه پذیرفته می‌شود. اما اگر انتقال با هدف پنهان‌کردن اموال از سایر طلبکاران بوده و بدون توافق روشن با شما انجام شده باشد، ممکن است از نظر قانون، مصداق فرار از دین تلقی شود.
❓در صورت عدم پرداخت مهریه و فرار از پرداخت سکه، اگر خانم نتواند مرد را پیدا کند، می‌تواند از دادگاه طلاق بگیرد یا کار دیگری انجام دهد؟
✅ در چنین شرایطی، اگر زن بتواند عدم حضور، عدم پرداخت و عدم امکان دسترسی به همسر را اثبات کند، ممکن است بتواند درخواست طلاق غیابی بر اساس عُسر و حَرَج بدهد. اما پیش از آن، لازم است همه راه‌های قانونی برای اجرای حکم مهریه، یافتن مرد و جلب او امتحان شده باشد. پس از آن می‌توان از طریق دادگاه خانواده، طلاق یک‌طرفه را پیگیری کرد.