اعتراض به حکم الزام به تمکین و نمونه لایحه تجدید نظر خواهی

دعوای الزام به تمکین یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال پرکاربردترین پرونده‌هایی است که در محاکم خانواده مطرح می‌شود. این دعوا از یک‌سو به حقوق و تکالیف شرعی و قانونی زوجین بازمی‌گردد و از سوی دیگر، به‌دلیل بار عاطفی و حساسیت‌های خانوادگی، به شکلی جدی بر زندگی طرفین تأثیر می‌گذارد.
تمکین به معنای رعایت وظایف زناشویی از سوی زوجه در قبال زوج، یکی از مهم‌ترین شاخه‌های این روابط است که عدم اجرای آن می‌تواند موجب محرومیت از نفقه، طرح دعوای طلاق و ایجاد اختلال در بنیان خانواده شود.

با این حال، صدور حکم الزام به تمکین پایان ماجرا نیست. گاه شرایطی پیش می‌آید که یکی از طرفین نسبت به رأی صادره اعتراض دارد و بر این باور است که مستندات و دفاعیاتش به درستی مورد توجه قرار نگرفته است. در چنین مواقعی، قانون امکان تجدیدنظرخواهی از حکم الزام به تمکین را برای زن یا مرد فراهم کرده تا از این طریق بتوانند از حقوق خود صیانت کنند.

در این مقاله، به بررسی دقیق مراحل و شرایط اعتراض به رأی تمکین، تجدید نظر خواهی از سوی زن و مرد، نمونه دادخواست‌ها و لوایح کاربردی، مهلت‌ها، آثار و احتمال تغییر رأی در دادگاه تجدید نظر می‌پردازیم. همچنین به این پرسش پاسخ خواهیم داد که آیا امکان اعتراض به اجراییه تمکین وجود دارد یا خیر، و فرایند آن به چه صورت خواهد بود.

اختلاف در تمکین و نقش تجدیدنظر در حل آن

اختلافات زناشویی بر سر تمکین، از رایج‌ترین دلایل مراجعه زوجین به دادگاه خانواده است. در بسیاری از موارد، زن یا مرد به این نتیجه می‌رسند که طرف مقابل از انجام وظایف قانونی و اخلاقی خود در زندگی مشترک سر باز می‌زند. مهم‌ترین عوامل ایجاد چنین اختلافاتی عبارتند از:

• فراهم نبودن مسکن مناسب برای زندگی مشترک
• سوء رفتار یا خشونت فیزیکی و کلامی از سوی زوج
• اعتیاد، ترک انفاق یا عدم تامین نیازهای مالی و معیشتی
• استفاده زوجه از حق حبس طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی

در این شرایط، ممکن است یکی از طرفین دادخواست الزام به تمکین مطرح کند و دادگاه نیز بر اساس مستندات، رأی به نفع یکی از زوجین صادر نماید. اما پایان این روند همیشه با رأی بدوی رقم نمی‌خورد، چرا که قانون اجازه تجدیدنظرخواهی را به هر دو طرف داده است.

تجدیدنظرخواهی، ابزاری قانونی برای بازبینی رأی دادگاه نخست است. زن یا مرد می‌توانند در صورتی که رأی صادر شده را غیر منصفانه یا نادرست بدانند، با ارائه لایحه‌ای مستند، خواهان نقض رأی بدوی شوند. این مرحله اهمیت زیادی دارد، چرا که ممکن است دلایل، مدارک و شهادت‌هایی که در مرحله اول به درستی بررسی نشده‌اند، در دادگاه تجدیدنظر مؤثر واقع شوند و رأی صادره تغییر یابد.

در واقع، تجدیدنظر فرصتی مجدد برای دفاع از حقوق طرفین است؛ فرصتی که به‌شرط استفاده درست و قانونی، می‌تواند مسیر پرونده را به نفع فرد متضرر تغییر دهد.

تجدید نظر الزام به تمکین از طرف زن

در صورتی که دادگاه خانواده رأی الزام به تمکین را به نفع شوهر صادر کند، زوجه این حق را دارد که در مهلت قانونی نسبت به آن اعتراض نماید. تجدیدنظرخواهی از حکم الزام به تمکین، یکی از مهم‌ترین راهکارهای قانونی برای زنانی است که باور دارند رأی صادره بدون توجه کافی به دلایل منطقی، اسناد قانونی یا شرایط خاص زندگی آن‌ها صادر شده است.

بر اساس مقررات دادرسی مدنی، زوجه باید در مهلت تعیین‌شده و از طریق ثبت دادخواست تجدیدنظر در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اعتراض خود را به رأی الزام به تمکین ثبت شده توسط تجدید نظر خوانده نماید. این اقدام باید همراه با ارائه مدارک و لایحه‌ای دقیق صورت گیرد تا امکان بررسی مجدد موضوع فراهم شود.

📌 دلایل قانونی قابل استناد در لایحه زوجه

برای آن‌که تجدیدنظرخواهی زوجه از سوی دادگاه مورد توجه قرار گیرد، باید دلایل موجه و قانونی برای عدم تمکین در لایحه دفاعیه ذکر شده باشد. برخی از این دلایل عبارتند از:

• سوءرفتار شدید شوهر از جمله خشونت، فحاشی یا تهدید

• ترک انفاق یا عدم تأمین مالی زندگی توسط مرد

• فراهم نبودن اسباب تمکین مثل مسکن مستقل، امن و متناسب با شأن زوجه

• خطر جانی یا حیثیتی برای زن در صورت بازگشت به خانه شوهر

• عدم رعایت موازین شرعی و قانونی از سوی مرد

ارائه دلایل فوق با مستنداتی مانند نظریه پزشکی قانونی، شهادت شهود، گزارش کلانتری یا نامه مشاور خانواده، می‌تواند نقش مهمی در تأثیرگذاری بر قاضی دادگاه تجدیدنظر داشته باشد.

📌 مهلت قانونی اعتراض به حکم تمکین

مهلت اعتراض به رأی الزام به تمکین مطابق قانون، به این شرح است:

• ۲۰ روز برای افراد مقیم ایران

• ۲ ماه برای افراد مقیم خارج از کشور

این مهلت از تاریخ ابلاغ رسمی رأی بدوی محاسبه می‌شود. در صورتی که زوجه در این مدت موفق به ثبت دادخواست تجدیدنظر نشود، تنها در صورتی که عذر موجه قانونی مانند بیماری، بستری یا عدم دسترسی به سامانه ثنا داشته باشد، امکان پذیرش اعتراض وجود خواهد داشت.

📌 نحوه ثبت اعتراض و مدارک لازم

برای ثبت اعتراض، زوجه باید:

1. به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند

2. فرم دادخواست تجدیدنظر را تکمیل نماید

3. مدارک هویتی و مستندات مرتبط با دلایل عدم تمکین را ارائه دهد

4. لایحه‌ دفاعیه را نیز همراه با دادخواست بارگذاری کند

در صورتی که زوجه از وکیل استفاده کند، فرآیند ثبت اعتراض و پیگیری‌های حقوقی، به‌طور حرفه‌ای‌تری دنبال خواهد شد.

تجدید نظر الزام به تمکین از طرف مرد

در بسیاری از موارد، ممکن است دادگاه خانواده پس از بررسی شکایت زوج مبنی بر عدم تمکین زوجه، به این نتیجه برسد که زن ملزم به تمکین نیست. در چنین شرایطی، اگر مرد بر این باور باشد که رأی دادگاه برخلاف دلایل، مستندات یا حقوق قانونی او صادر شده، این امکان را دارد که نسبت به رأی بدوی اعتراض و تقاضای تجدیدنظر نماید.

📌 دلایل مرد برای اعتراض به رأی الزام به تمکین

تجدیدنظرخواهی از سوی زوج، معمولاً در شرایطی انجام می‌شود که مرد در جایگاه تجدید نظر خواه معتقد باشد:

• شرایط تمکین فراهم بوده اما دادگاه آن را نادیده گرفته است.

• زوجه بدون عذر موجه منزل مشترک را ترک کرده است.

• رأی دادگاه بدون بررسی کامل دفاعیات مرد یا بدون ارجاع به نظریه کارشناسی صادر شده است.

• دادگاه به اسناد یا شهود ارائه‌شده از سوی مرد توجه نکرده است.

📌 شرایط لازم برای اثبات اسباب تمکین زن

برای آن‌که مرد بتواند در دادگاه تجدیدنظر به نتیجه مطلوب برسد، لازم است دلایل کافی دال بر فراهم بودن شرایط تمکین را ارائه کند. از جمله مهم‌ترین این شرایط:

• اثبات وجود منزل مناسب و مستقل برای زوجه

• اثبات رفتار محترمانه و بدون سوءرفتار از سوی مرد

• نداشتن مانع قانونی یا عرفی برای زندگی مشترک

مرد می‌تواند این موارد را با ارائه سند منزل، گواهی شهود، عدم سابقه سوءرفتار یا استعلام از مراجع قضایی اثبات کند.

📌 ثبت لایحه تجدیدنظر توسط مرد

مرد نیز همانند زن، باید در مهلت قانونی (۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی یا ۲ ماه برای مقیمان خارج از کشور)، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و با ثبت دادخواست تجدیدنظر، اعتراض خود را به رأی اعلام نماید.

در لایحه تنظیم‌شده توسط مرد، توصیه می‌شود به مواد قانونی زیر استناد شود:

• ماده ۱۱۰۲، ۱۱۰۳، ۱۱۰۵ قانون مدنی: وظایف زناشویی و ریاست مرد در خانواده

• ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی: ضرورت سکونت زن در منزل تعیین‌شده توسط زوج

• ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی: عدم تمکین موجب محرومیت زن از نفقه می‌شود

تنظیم دقیق لایحه تجدیدنظر توسط خود مرد یا ترجیحاً با همکاری وکیل متخصص، شانس موفقیت در مرحله تجدیدنظر را به‌طور قابل‌توجهی افزایش خواهد داد.

 نمونه لایحه‌های دفاع، اعتراض و تجدیدنظر در دعوای تمکین

در پرونده‌های خانوادگی به‌ویژه دعوای الزام به تمکین، تنظیم لایحه‌ای مستند، مؤثر و حقوقی می‌تواند مسیر پرونده را تغییر دهد. در این بخش، دو نمونه از مهم‌ترین لوایح مرتبط با دعوای تمکین ارائه شده است: لایحه دفاعیه زوجه برای رد دعوای تمکین، و لایحه تجدیدنظرخواهی زوج برای اعتراض به رأی دادگاه.

📝 نمونه‌ای از متن دادخواست اعتراض به رأی تمکین:

ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان تهران

احتراماً، اینجانب … فرزند …، با شماره ملی …، ساکن …، در پرونده کلاسه … صادره از شعبه … دادگاه خانواده، با موضوع الزام به تمکین، به موجب این دادخواست اعتراض خود را به رأی شماره … صادره اعلام می‌دارم.

دلایل اعتراض به شرح زیر است:

1. رأی صادره بدون بررسی دقیق دلایل عدم تمکین صادر شده و مسکن معرفی‌شده از سوی زوج فاقد شرایط ایمنی و شأن زوجه است.

2. مستنداتی دال بر سوءرفتار زوج از جمله شکایت کیفری، گزارش کلانتری و نظریه پزشکی قانونی ضمیمه می‌باشد.

3. دادگاه بدوی بدون توجه به دفاعیات اینجانب رأی به الزام به تمکین داده که برخلاف مفاد مواد ۱۱۱۴ و ۱۱۲۹ قانون مدنی است.

لذا تقاضای نقض رأی صادره و صدور حکم مقتضی مورد استدعاست.

📝نمونه لایحه دفاعیه الزام به تمکین از طرف زوجه

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده شهرستان …

با احترام
اینجانب …، خوانده پرونده کلاسه … با خواسته الزام به تمکین، دفاعیات خود را در رد ادعای خواهان (زوج) به شرح زیر تقدیم می‌دارم:

۱. فراهم نبودن منزل مناسب: محل سکونتی که از سوی خواهان معرفی شده فاقد حداقل‌های ایمنی و بهداشتی است. طبق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، زن حق دارد در منزلی متناسب با شأن خود زندگی کند و زوج هنوز چنین محلی فراهم نکرده است.

۲. رفتار سوء و تهدیدآمیز زوج: مستندات شکایت کیفری و گواهی پزشکی قانونی دال بر سوء رفتار جسمی و کلامی وی موجود است. بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی، زن در صورت ضرر جسمی و حیثیتی، مجاز به ترک منزل است.

۳. عدم رعایت حقوق مالی و عاطفی: زوج از پرداخت نفقه خودداری کرده و همچنین با تهدید، توهین و بی‌توجهی، امنیت روانی زندگی مشترک را از بین برده است.

درخواست: با توجه به موارد فوق و مستندات پیوست، تقاضای رد دعوای الزام به تمکین خواهان و صدور حکم شایسته مورد استدعاست.

با احترام – امضا – تاریخ

📝 نمونه لایحه تجدیدنظرخواهی تمکین از طرف زوج

ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان …

با سلام و احترام
اینجانب …، به‌عنوان تجدیدنظرخواه، نسبت به رأی شماره … صادره از شعبه … دادگاه خانواده، در خصوص دعوای الزام به تمکین، اعتراض خود را به شرح زیر اعلام می‌دارم:

۱. فراهم بودن شرایط تمکین: اینجانب طبق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، مسکن مستقل و متناسب با شأن زوجه تهیه کرده‌ام که مدارک آن ضمیمه است.

۲. عدم وجود مانع قانونی: زوجه بدون عذر موجه و بدون ارائه دلیل قانونی، منزل را ترک کرده و حاضر به بازگشت نیست.

۳. عدم سوء رفتار از سوی اینجانب: برخلاف ادعای زوجه، بنده هیچ‌گونه سوءرفتار، تهدید یا خشونتی نداشته‌ام و ادعاهای وی مستند و اثبات‌پذیر نیست.

۴. استناد قانونی: مواد ۱۱۰۲، ۱۱۰۳، ۱۱۰۵، ۱۱۰۸ و ۱۱۱۴ قانون مدنی به روشنی تکلیف وظایف زناشویی و شرایط تمکین را مشخص کرده‌اند که در رأی صادره نادیده گرفته شده است.

درخواست: با استناد به موارد فوق، تقاضای نقض رأی بدوی و صدور حکم الزام به تمکین زوجه را دارم.

با احترام – امضا – تاریخ

تجدید نظر تمکین چقدر طول می‌کشد؟

یکی از دغدغه‌های اصلی طرفین دعوای الزام به تمکین، به‌ویژه در مرحله تجدیدنظر، مدت زمان رسیدگی و صدور رأی نهایی است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که تعیین تکلیف وضعیت حقوقی طرفین (از جمله نفقه، تمکین، طلاق یا نشوز) به صدور رأی تجدیدنظر بستگی دارد.

📌 مهلت قانونی ثبت درخواست تجدیدنظر

پیش از پرداختن به مدت زمان رسیدگی، باید یادآوری کرد که مهلت ثبت تجدیدنظرخواهی مطابق قانون به شرح زیر است:

• ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی برای اشخاص مقیم ایران

• ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رأی برای اشخاص مقیم خارج از کشور

عدم رعایت این مهلت، منجر به سقوط حق تجدیدنظرخواهی خواهد شد مگر در صورت ارائه عذر موجه قانونی (مانند بیماری، بستری، عدم دسترسی به اینترنت یا سامانه ثنا).

📌 عوامل مؤثر بر مدت رسیدگی

مدت رسیدگی به تجدیدنظر در دعوای تمکین متغیر است و به عوامل متعددی بستگی دارد:

• تعداد پرونده‌های در صف رسیدگی در شعبه تجدیدنظر

• کامل بودن مدارک و مستندات هنگام ثبت درخواست

• نیاز یا عدم نیاز به ارجاع پرونده به کارشناسی، پزشکی قانونی یا احضار شهود

• تغییر محل سکونت طرفین یا ایرادات شکلی و صلاحیتی

در بسیاری از موارد، اگر پرونده کامل باشد و نیاز به تحقیقات اضافه نباشد، رسیدگی در مدت ۲ تا ۳ ماه نهایی می‌شود.

📌 زمان تقریبی نهایی شدن رأی تجدیدنظر

با توجه به رویه عملی دادگاه‌ها، می‌توان گفت:

• در حالت عادی، رسیدگی به پرونده تمکین در دادگاه تجدیدنظر ۲ تا ۳ ماه زمان می‌برد.

• در پرونده‌های پرحجم یا پیچیده، این روند ممکن است تا ۶ ماه یا حتی بیشتر هم طول بکشد.

• اگر اعتراض همراه با درخواست رسیدگی فوری یا قرار تأمین خواسته باشد، ممکن است روند تسریع شود، اما تضمینی برای آن وجود ندارد.

نکته مهم دیگر آن است که رأی صادره در مرحله تجدیدنظر، قطعی است و جز در موارد خاص، قابلیت فرجام‌خواهی یا شکایت دیگر ندارد.

احتمال تغییر رأی در دادگاه تجدید نظر تمکین

پس از صدور رأی بدوی در پرونده‌های الزام به تمکین، بسیاری از طرفین این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا امکان تغییر رأی در مرحله تجدیدنظر وجود دارد؟ پاسخ به این سؤال، بستگی مستقیم به کیفیت و استحکام دلایل ارائه‌شده در لایحه تجدیدنظرخواهی دارد.

📌 چه زمانی رأی بدوی نقض می‌شود؟

نقض رأی الزام به تمکین در دادگاه تجدیدنظر، به مواردی مانند موارد زیر بستگی دارد:

• ارائه دلایل جدید و محکم که در رأی اولیه مورد بررسی دقیق قرار نگرفته‌اند
• اشتباه در تطبیق حکم با قانون از سوی دادگاه بدوی
• نقص تحقیقات در مرحله ابتدایی رسیدگی
• بی‌توجهی به حقوق دفاعی طرفین یا اسناد مهم

چنانچه دادگاه تجدیدنظر این موارد را احراز کند، می‌تواند رأی صادره را نقض کرده و دستور رسیدگی مجدد را صادر نماید.

📌 منظور از دلیل محکمه‌ پسند چیست؟

«دلیل محکمه‌پسند» اصطلاحی است که در عمل قضایی، به مدارکی اطلاق می‌شود که:

• مستند به قانون باشند
• قابلیت اثبات در دادگاه داشته باشند
• با واقعیت‌ها و شواهد پرونده سازگار باشند

برای مثال، نظریه پزشکی قانونی درباره آثار ضرب‌وجرح، گزارش کلانتری، شهادت شهود معتبر یا سند اجاره مسکن نامناسب می‌توانند دلایلی باشند که تأثیر مستقیم در رأی دادگاه دارند.

📌 آمار تغییر رأی در دادگاه تجدیدنظر تمکین

بررسی‌های تجربی در پرونده‌های خانوادگی نشان می‌دهد که:

• در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از پرونده‌های الزام به تمکین، رأی در مرحله تجدیدنظر نقض می‌شود.

• بیشترین تغییر آرا مربوط به پرونده‌هایی است که دلایل جدید یا دفاعیه قوی ارائه شده باشد.

• در مقابل، اگر طرف معترض فقط تکرار مطالب قبلی را در لایحه بیاورد، احتمال تأیید رأی بدوی بسیار زیاد است.

اعتراض به اجراییه تمکین

برخلاف بسیاری از دعاوی حقوقی که در آن‌ها پس از صدور حکم، اجراییه صادر می‌شود و امکان اعتراض به آن وجود دارد، در دعوای الزام به تمکین وضعیت متفاوتی دارد. بسیاری از افراد با این پرسش مواجه‌اند که: آیا پس از صدور حکم تمکین، اجراییه صادر می‌شود و آیا می‌توان به آن اعتراض کرد؟

📌 آیا در دعاوی تمکین اجراییه صادر می‌شود؟

در رویه قضایی، با توجه به ماهیت حکم الزام به تمکین، اجراییه به معنای سنتی آن (مثل توقیف اموال یا الزام فیزیکی) صادر نمی‌شود.

دلیل این امر آن است که الزام به تمکین ماهیتی غیرمالی و شخصی دارد و نمی‌توان فرد را به زور وادار به اجرای آن کرد؛ لذا اجرای این حکم تنها از طریق ابلاغ رسمی رأی به زوجه انجام می‌شود.

پس از ابلاغ رأی قطعی، اگر زوجه از اجرای آن امتناع کند، نتیجه حقوقی آن قطع نفقه یا استناد به آن برای طلاق خواهد بود، نه اجرای اجباری از طریق اجرای احکام.

📌 مواردی که امکان اعتراض وجود دارد یا ندارد

به‌طور کلی:

• اگر رأی الزام به تمکین قطعی نشده باشد، می‌توان نسبت به آن تجدیدنظرخواهی کرد.

• اگر رأی قطعی شده ولی اجرای آن معلق باشد (مثلاً در حال بررسی اعسار یا انتقال محل سکونت)، می‌توان در قالب دادخواست جدید، تقاضای توقف اجرای حکم کرد.

• اما اگر رأی قطعی ابلاغ شده و زوجه به آن اعتراض ندارد، امکان اعتراض به چیزی به‌نام «اجراییه» عملاً بی‌معناست.

📌 آثار حقوقی اعتراض به اجرای حکم تمکین

از آنجا که اجراییه‌ای رسمی مانند توقیف اموال یا الزام مالی صادر نمی‌شود، اعتراض به «اجراییه تمکین» اساساً قابلیت استناد حقوقی ندارد.

با این حال، زوجه اگر در بازه قانونی (۲۰ روز یا ۲ ماه) به رأی بدوی اعتراض داشته باشد، باید در همان بازه، دادخواست تجدیدنظرخواهی ثبت کند و دلایل موجه عدم تمکین را ارائه دهد.

در غیر این صورت:

• نفقه او قطع خواهد شد

• زوج می‌تواند از عدم تمکین به‌عنوان مبنای درخواست طلاق استفاده کند

• زوجه ممکن است در معرض نشوز شناخته شدن قرار گیرد

سوالات متداول

در ادامه این مطلب سوالات متداول پیرامون اعتراض به الزام به تمکین و تجدید نظر خواهی که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:

❓ من دادخواست تمکین داده‌ام و در مرحله تجدید نظر است. آیا می‌توانم هم‌اکنون دوباره دادخواست تمکین دیگری بدهم؟
✅ تا زمانی که رأی قطعی صادر نشده باشد، ثبت دادخواست جدید توصیه نمی‌شود. بهتر است منتظر نتیجه نهایی تجدیدنظر بمانید.

❓ در چه شرایطی تجدید نظر نسبت به رأی الزام به تمکین پذیرفته می‌شود و رأی برگشت داده می‌شود؟
✅ تجدیدنظر زمانی پذیرفته می‌شود که دلایل جدید، مستندات معتبر یا اشتباهات حقوقی در رأی بدوی وجود داشته باشد. تشخیص آن نیاز به بررسی تخصصی و حقوقی دارد.

❓تجدید نظر نسبت به رأی صادره از شعبه ۵ دادگاه حقوقی شهرستان فردیس در مورد الزام به تمکین رسیدگی شده و رأی مورد اعتراض تأیید شده است. این به چه معناست؟
✅ به این معناست که دادگاه تجدیدنظر دلایل شما را نپذیرفته و رأی صادره از دادگاه بدوی را تأیید و قطعی کرده است.

❓ یک ماه پیش دادخواست الزام به تمکین دادم که به خاطر نبودن شرایط مناسب رد شد. حالا که شرایط را فراهم کرده‌ام، می‌خواهم یک لایحه جدید بنویسم. آیا امکان دارد؟
✅ اگر هنوز در مهلت قانونی تجدیدنظر هستید، می‌توانید لایحه جدید تنظیم کرده و درخواست تجدیدنظرخواهی ثبت کنید.

❓ رأی تجدیدنظر برای تمکین معمولاً چند روز طول می‌کشد تا صادر شود؟
✅ مدت زمان صدور رأی تجدیدنظر به حجم پرونده‌ها و رویه شعبه بستگی دارد، اما معمولاً بین ۲ هفته تا ۳ ماه زمان می‌برد. در موارد خاص ممکن است این زمان بیشتر شود.

❓ آیا می‌توانم پس از رد شدن درخواست اول تمکین، دوباره درخواست بدهم؟
✅ خیر، مگر اینکه شرایط جدیدی فراهم شده یا دلایل قبلی برطرف شده باشند. در غیر این صورت، ثبت مجدد دادخواست ممکن نیست.