حکم تعزیر چیست؟ انواع تعزیر شرعی و حکومتی با مثال

در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران، مجازات‌ها به‌عنوان ابزاری برای حفظ نظم عمومی و تأمین عدالت تعریف شده‌اند. یکی از مهم‌ترین این مجازات‌ها، تعزیر است؛ مفهومی که برخلاف حدود، قصاص و دیات، نه‌تنها دامنه‌ای وسیع‌تر دارد، بلکه اختیار تعیین آن نیز در بسیاری از موارد به قاضی یا حاکم واگذار شده است. تعزیر می‌تواند شامل شلاق، حبس، جریمه نقدی، محرومیت‌های اجتماعی و حتی توبیخ باشد و بسته به ماهیت جرم، به دو دسته شرعی و حکومتی تقسیم می‌شود.

در این مقاله، به‌صورت جامع به بررسی مفهوم تعزیر، انواع آن، تفاوتش با سایر مجازات‌ها، مصادیق عملی، شرایط صدور و نحوه اجرای آن خواهیم پرداخت تا تصویری دقیق و کاربردی از این مجازات مهم در اختیار خواننده قرار گیرد.

تعزیر چیست و چه جایگاهی در قانون دارد؟

تعزیر یکی از چهار نوع مجازات اصلی در نظام حقوق کیفری ایران است که در کنار حدود، قصاص و دیه تعریف شده است. برخلاف سه مجازات دیگر که حدود و میزان آن‌ها در شرع به‌صورت مشخص تعیین شده، تعزیر دارای انعطاف‌پذیری قانونی است و اختیار تعیین نوع و میزان آن با قاضی دادگاه است، مشروط به رعایت حدود قانونی.

📌 تعریف قانونی و فقهی تعزیر

در لغت، تعزیر به معنای «تأدیب، منع و تنبیه» است. در فقه و حقوق جزا، تعزیر به مجازاتی گفته می‌شود که شرع اسلام میزان آن را مشخص نکرده و تشخیص آن را به نظر حاکم شرع یا قانون‌گذار واگذار کرده است. بر اساس ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی:

«تعزیر، مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به‌موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌گردد.»

📌 جایگاه تعزیر در قانون مجازات اسلامی

ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات‌ها را به چهار دسته تقسیم می‌کند:

1. حدود
2. قصاص
3. دیات
4. تعزیرات

در این تقسیم‌بندی، تعزیر به‌عنوان بخش گسترده‌ای از مجازات‌ها معرفی شده که بیشتر جرایم رایج و روزمره، به‌ویژه جرایم اقتصادی، اخلاقی و انتظامی، ذیل آن قرار می‌گیرند. این موضوع نشان می‌دهد که تعزیر، ستون مهمی در حفظ نظم اجتماعی و کنترل تخلفات عرفی و شرعی است.

📌 دلیل نیاز به تعزیر در نظام حقوقی

در بسیاری از موارد، شرع برای برخی گناهان یا تخلفات شرعی یا حکومتی، مجازاتی در قالب حد یا قصاص تعیین نکرده است. به همین دلیل، قانون‌گذار یا حاکم شرع باید با توجه به شرایط، مصلحت و عرف جامعه، مجازاتی مناسب تعیین کند تا هم بازدارندگی لازم را ایجاد کند و هم با عدالت تناسب داشته باشد. اینجاست که تعزیر به‌عنوان ابزار قانونی و فقهی مؤثر وارد عمل می‌شود.

حکم تعزیر چیست؟

در نظام کیفری ایران، تعزیر نوعی از مجازات است که مشمول حد، قصاص یا دیه نمی‌شود اما به‌موجب قانون و به‌دستور قاضی، در موارد خاصی مثل نقض قوانین حکومتی یا ارتکاب محرمات شرعی اعمال می‌گردد. «حکم تعزیر» در واقع همان رأی دادگاه درباره تعیین نوع و میزان مجازات تعزیری برای متهم است که بر اساس مواد قانونی و شرایط فردی صادر می‌شود.

📌 تعریف قانونی حکم تعزیر

مطابق ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی:

«تعزیر، مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین می‌شود.»

این بدان معناست که قانون‌گذار یا قاضی اختیار دارد بسته به نوع جرم، شدت آن، و شرایط مرتکب، مجازاتی متناسب تعیین کند.

📝 چه زمانی حکم تعزیر صادر می‌شود؟

حکم تعزیر در شرایط زیر قابل صدور است:

• وقتی جرم ارتکابی در زمره محرمات شرعی فاقد حد مشخص باشد (مثل استمناء یا فحاشی)

• وقتی متهم قوانین و مقررات حکومتی را نقض کرده باشد (مثلاً احتکار یا گران‌فروشی)

• وقتی جرم دارای جنبه تأدیبی و بازدارنده باشد اما نه حد، نه قصاص و نه دیه بر آن جاری نمی‌شود

📌 نمونه‌هایی از حکم تعزیر در دادگاه‌ها

• حبس تعزیری برای رانندگی بدون گواهینامه
• شلاق تعزیری برای توهین به مقدسات یا افراد
• جریمه نقدی برای گران‌فروشی یا احتکار
• محرومیت از حقوق اجتماعی برای اخلال‌گران در نظم عمومی

تفاوت تعزیر با حد، قصاص و دیه

یکی از مفاهیم کلیدی برای درک بهتر تعزیر، مقایسه آن با دیگر انواع مجازات‌های اسلامی است. هرچند تعزیر در ظاهر نیز نوعی مجازات محسوب می‌شود، اما در مبانی، قلمرو و شیوه اجرا تفاوت‌های مهمی با حد، قصاص و دیه دارد.

📌 تفاوت در منشأ و میزان مجازات

• حد: مجازاتی است که مقدار و نوع آن مستقیماً در شرع تعیین شده و قاضی حق تخفیف یا تغییر آن را ندارد (مانند زنا، شرب خمر).
• قصاص: نوعی مجازات مقابله‌به‌مثل در جرائم علیه نفس یا اعضا است که جنبه حق‌الناس دارد (مثلاً قتل یا جرح عمدی).
• دیه: جبران مالی برای صدمات بدنی یا فوت است که میزان آن غالباً در شرع مشخص شده است.
• تعزیر: مجازاتی انعطاف‌پذیر است که نوع و میزان آن در شرع تعیین نشده و اختیار تعیین آن با قانون‌گذار یا قاضی است.

📌 تفاوت در هدف و فلسفه

• حد: برای صیانت از ارزش‌های دینی و اجرای احکام الهی وضع شده و جنبه‌ الهی دارد.

• قصاص: با هدف احقاق عدالت شخصی و پاسخ‌گویی به تظلم قربانی یا اولیای دم تعیین شده است.

• دیه: فلسفه آن، جبران مالی خسارت واردشده به مجنی‌علیه است، نه تنبیه.

• تعزیر: هدف اصلی تعزیر، تأدیب، اصلاح، پیشگیری از تکرار جرم و حفظ نظم عمومی است.

📌 انعطاف‌پذیری تعزیر نسبت به سایر مجازات‌ها

بر خلاف حدود و قصاص که اجرای آن‌ها نیاز به شرایط سخت‌گیرانه‌ای مانند اقرار، شهادت و نبود شبهه دارد، تعزیر:

• با شواهد عرفی، قرائن و حتی شهادت کمتر نیز قابل اثبات است؛

• در صورت توبه متهم قابل سقوط است (در بسیاری از موارد)؛

• امکان تخفیف، تعلیق اجرای مجازات یا جایگزینی دارد؛

• می‌تواند با شرایط اجتماعی، شخصیت متهم و مصلحت عمومی تنظیم شود.

📌 نکته: در حالی‌که حدود را نمی‌توان بخشید، تعزیر قابل عفو، تخفیف و حتی تعلیق نیز هست؛ به‌همین دلیل ابزار مهمی برای سیاست‌گذاری کیفری و مدیریت قضایی محسوب می‌شود.

انواع تعزیر: شرعی و حکومتی

تعزیرات از نظر منشأ، اهداف، و نحوه اجرا به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: تعزیرات شرعی و تعزیرات حکومتی. هر یک از این دو نوع، مبنای قانونی و فقهی خاص خود را دارند و ناظر بر نوع متفاوتی از تخلفات هستند.

⚖️ تعزیرات شرعی چیست؟

تعزیر شرعی به مجازاتی اطلاق می‌شود که برای ارتکاب محرمات شرعی یا ترک واجبات و بدون تعیین حد شرعی، در نظر گرفته می‌شود. به‌عبارتی، وقتی فردی مرتکب عملی حرام می‌شود ولی آن عمل دارای مجازات حدی نیست، قاضی می‌تواند او را بر اساس تعزیر شرعی مجازات کند.

مبنای فقهی تعزیرات شرعی در روایات اسلامی و فتواهای فقها یافت می‌شود و اجرای آن نیازمند رعایت ضوابط اثبات جرم شرعی از جمله اقرار یا شهادت دو مرد عادل است.

📌 نمونه‌هایی از جرایم مشمول تعزیر شرعی:

• توهین و هتک حرمت (بدون مستحق بودن)

• روابط نامشروع کمتر از زنا

• استمناء

• نسبت‌های ناروا به غیر زنا و لواط

• سرقت اطفال یا سرقت‌ هایی که حد شرعی ندارند

• قذف کودک ممیز

حداکثر مجازات تعزیر شرعی معمولاً در حد شلاق (تا ۷۴ یا ۹۹ ضربه) یا حبس کوتاه‌مدت است، مگر در موارد خاص که قانون‌گذار میزان را مشخص کرده باشد.

⚖️ تعزیرات حکومتی چیست؟

در مقابل، تعزیر حکومتی مربوط به تخلف از مقررات و مصوبات قانونی و اجرایی کشور است؛ این دسته از تعزیرات به‌منظور حفظ نظم عمومی، سلامت اقتصادی و رعایت عدالت اجتماعی توسط قانون‌گذار یا نهادهای حکومتی وضع می‌شوند.

مبنای تعزیرات حکومتی، شرع نیست بلکه تصمیمات اجرایی و قانونی مجلس، دولت و سایر نهادهای ذی‌ربط است. حتی اگر عملی در شرع حرام نباشد، ولی به مصلحت جامعه لطمه بزند، می‌تواند مستوجب تعزیر حکومتی شود.

📌 مثال‌هایی از تعزیرات حکومتی:

• احتکار کالا
• گران‌فروشی
• کم‌فروشی و تقلب در فروش
• اخلال در بازار
• استفاده غیرمجاز از مجوز ها یا پروانه کسب

سازمان تعزیرات حکومتی در ایران مسئول رسیدگی به این دسته از تخلفات است و می‌تواند حکم به جریمه نقدی، توقیف کالا، لغو مجوز، یا حتی حبس صادر کند.

📌 جمع‌بندی این بخش:

• تعزیرات شرعی: مربوط به تخلفات شرعی و نیازمند اثبات شرعی (اقرار، شهادت)
• تعزیرات حکومتی: مربوط به تخلفات قانونی و اجرایی با هدف نظم اجتماعی و اقتصادی
• هر دو نوع تعزیر، بر اساس نظر حاکم یا قاضی، قابل تخفیف، تعلیق یا تبدیل هستند.

مصادیق تعزیر شرعی در فقه و قانون

تعزیرات شرعی، به‌عنوان مجازات‌های غیر دقیق از نظر میزان و نوع، جایگاه مهمی در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی دارند. در این بخش، مهم‌ترین نمونه‌ها و موارد کاربردی این نوع تعزیر را بر اساس منابع فقهی و قانونی بررسی می‌کنیم.

🔍 جرایم مرتبط با عفت و اخلاق عمومی

• روابط نامشروع غیر از زنا
  هرگاه زن و مرد نامحرمی بدون صیغه محرمیت، اقدام به اعمالی همچون بوسیدن، در آغوش گرفتن، یا خوابیدن زیر یک لحاف کنند، در صورتی که فعل آنان به حد زنا نرسد، با تا ۹۹ ضربه شلاق تعزیری مجازات می‌شوند.
  ⛔ اگر این رابطه با اکراه باشد، فقط اکراه‌کننده تعزیر می‌شود.

• استمناء
  کسی که عمداً با دست یا ابزار دیگری استمنا کند، بنابر فتاوای معتبر و با نظر قاضی مشمول تعزیر شرعی خواهد بود.

⚖️ هتک حرمت و توهین به اشخاص

• توهین لفظی بدون استحقاق
  اگر شخصی با الفاظ رکیک مانند «ای فاسق» یا «ای شراب‌خوار» به فردی توهین کند و مخاطب مستحق چنین عباراتی نباشد، به تا ۳۰ ضربه شلاق تعزیری محکوم می‌شود.

• دشنام‌دادن
  به‌کار بردن عبارات زننده مانند «ای دیوث» یا «حرام‌زاده‌ای» حتی اگر قذف (نسبت ناروا به زنا) نباشد، موجب تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری می‌شود.

📌 نسبت‌های ناروا به‌جز زنا

• اتهام اعمال حرام (غیر از زنا)
  اگر شخصی به دیگری نسبت انجام اعمالی مانند مساحقه یا لواط دهد (بدون دلیل و اثبات)، طبق قانون، تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری مجازات خواهد شد.

• قذف کودک ممیز
  اگر کودکی که به سن تمییز رسیده است به کسی نسبت زنا دهد، قاضی می‌تواند طبق تشخیص خود، او را تعزیر و تأدیب کند.

📌 سرقت‌های فاقد شرایط حد

• سرقت در شرایطی که به حد نمی‌رسد
  در صورتی که سرقتی فاقد شرایط اجرای حد (مثل نبودن شاهد یا کم‌ارزش بودن مال) باشد، ولی موجب اخلال در نظم یا ایجاد ترس در مردم شود، مرتکب به حبس تعزیری از یک تا پنج سال محکوم می‌شود.

• سرقت طفل یا نابالغ
  اگر کودکی که هنوز بالغ نشده است دزدی کند، قاضی می‌تواند با توجه به دفعات ارتکاب و وضعیت وی، حکم به تعزیر یا تأدیب صادر کند.

📌 نکته مهم فقهی و قانونی:
طبق نظر مشهور فقهای شیعه و ماده قانونی مربوط، تعزیرات شرعی با دو اقرار یا شهادت دو مرد عادل قابل اثبات هستند؛ اما در مواردی نیز قرائن، امارات و علم قاضی ممکن است در صدور حکم مؤثر باشد.

مصادیق تعزیر حکومتی و جرایم اقتصادی

تعزیرات حکومتی به مجموعه‌ای از مجازات‌ها گفته می‌شود که به‌منظور حفظ نظم اجتماعی، سلامت اقتصادی و امنیت عمومی، توسط قانون‌گذار یا نهادهای حکومتی برای جرایم غیر فقهی و عرفی در نظر گرفته می‌شود. این مجازات‌ها اغلب در موضوعات اقتصادی، صنفی، تجاری، بهداشتی و اداری کاربرد دارند.

🛑 احتکار کالا

یکی از مهم‌ترین جرایم تعزیری حکومتی جرم احتکار است. فردی که کالاهای مورد نیاز عمومی را احتکار و از عرضه آن در بازار خودداری کند، بسته به سابقه و دفعات تخلف با مجازات‌های زیر روبه‌رو می‌شود:

• بار اول: ضبط کالا و جریمه تا ۱۰٪ ارزش کالا

• بار دوم: جریمه تا ۱۰۰٪ ارزش کالا

• بار سوم: جریمه تا ۳ برابر، قطع خدمات یا لغو پروانه کسب

🛑 گران‌فروشی

فروش کالا یا خدمات به قیمتی بالاتر از نرخ مصوب دولتی یا اتحادیه، مصداق گران‌فروشی است و می‌تواند منجر به مجازات‌های سنگین شود:

• بار اول: جریمه ۵۰۰۰ تا ۵ برابر میزان گران‌فروشی

• بار دوم: جریمه سنگین‌تر، مهر تخلف دوم در پروانه کسب

• بار سوم: لغو پروانه، نصب پارچه «گران‌فروش» در محل کسب

⚖️ تقلب و کم‌فروشی

عرضه کالاهای تقلبی یا دست‌کاری‌شده (مثلاً با برند جعلی یا تاریخ مصرف ساختگی)، یا کم‌فروشی در وزن یا مقدار، نیز از مصادیق تعزیرات حکومتی هستند که با توجه به میزان تقلب یا کم‌فروشی، به جریمه نقدی، لغو مجوز، یا توقیف کالا منجر می‌شوند.

⚖️ تخلفات صنفی و مجوزی

• فعالیت بدون پروانه کسب

• فروش اقلام خارج از مجوز یا رسته صنفی

• عدم رعایت ضوابط بهداشتی یا ایمنی در محل کسب

این دسته از تخلفات توسط سازمان تعزیرات حکومتی، اتاق اصناف، یا اداره صنعت و معدن بررسی شده و ممکن است به جریمه، پلمب، لغو مجوز یا تعلیق فعالیت صنفی منجر شود.

🔍 تعزیر اطفال در حکمرانی

طبق قانون، تعزیر کودک نباید از ۱۰ ضربه شلاق بیشتر باشد. البته فقط در صورتی قابل اجراست که اقرار کودک دو بار تکرار شود یا دو شاهد عادل علیه او شهادت دهند. این قاعده به‌منظور رعایت حقوق کودک و رویکرد اصلاحی قانون نسبت به افراد نابالغ وضع شده است.

شرایط صدور حکم تعزیر توسط قاضی

یکی از تفاوت‌های کلیدی تعزیر با سایر مجازات‌ها، نقش فعال قاضی در تعیین میزان و نوع مجازات است. برخلاف حدود و قصاص که در آن‌ها قاضی فقط مجری احکام شرعی است، در تعزیر قاضی می‌تواند با توجه به شخصیت متهم، شرایط وقوع جرم و آثار اجتماعی آن، مجازات را تنظیم، تعدیل یا حتی تعلیق کند.

📌 مستند قانونی شرایط صدور حکم تعزیر

طبق ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی:

«نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر به موجب قانون تعیین می‌شود.»

همچنین بندهای چهارگانه این ماده صراحتاً مواردی را مشخص کرده که قاضی باید هنگام صدور حکم تعزیر در نظر بگیرد:

⚖️ چهار شرط اصلی در صدور حکم تعزیر

1. انگیزه و وضعیت روانی مرتکب
   مثلاً آیا فرد از روی عصبانیت ناگهانی جرم را مرتکب شده یا با نیت قبلی و خطرناک؟

2. روش ارتکاب جرم و گستره خسارت
   آیا جرم سازمان‌یافته، گسترده یا دارای آثار مخرب برای جامعه بوده است؟

3. رفتار پس از ارتکاب جرم
   اگر مجرم بعد از جرم، به قربانی کمک کرده یا از عمل خود پشیمان شده باشد، این نکته در تخفیف مجازات مؤثر است.

4. وضعیت فردی و اجتماعی متهم
   سن، سوابق کیفری، وضعیت خانوادگی، تحصیلی، شغلی و احتمال بازپروری شخص.

🛑 جهات تخفیف در مجازات تعزیری (ماده ۳۸)

قاضی می‌تواند بر اساس این عوامل، حکم را تخفیف دهد یا تبدیل به مجازات سبک‌تری کند:

• حسن سابقه کیفری یا اجتماعی

• پشیمانی واقعی از جرم

• رضایت شاکی خصوصی

• نقش فرعی در ارتکاب جرم

• همکاری مؤثر در کشف جرم

🔍 الزام به استناد قانونی در تشدید مجازات

بر اساس تبصره ماده ۱۸، اگر قاضی بخواهد مجازاتی بیشتر از حداقل قانونی تعیین کند، باید دلیل آن را با استناد به یکی از بندهای فوق در حکم ذکر کند؛ در غیر این صورت، خود قاضی قابل پیگرد انتظامی خواهد بود.

مراحل شکایت و رسیدگی به جرائم تعزیری

فرایند رسیدگی به جرائم تعزیری، بسته به اینکه موضوع مربوط به تعزیرات شرعی یا تعزیرات حکومتی باشد، متفاوت است. در این بخش، مسیر قانونی شکایت، نهادهای رسیدگی‌کننده و نحوه پیگیری این جرائم را بررسی می‌کنیم.

⚖️ رسیدگی به تعزیرات حکومتی

تعزیرات حکومتی مانند احتکار، گران‌فروشی، تقلب، عرضه خارج از شبکه و تخلفات صنفی توسط سازمان تعزیرات حکومتی کشور رسیدگی می‌شود.

📌 مراحل شکایت:

1. ثبت شکایت آنلاین یا تلفنی
   از طریق سامانه www.tazirat.gov.ir یا تماس با شماره ۱۳۵.

2. بررسی اولیه توسط اتحادیه یا بازرسان
   ظرف ۱۰ تا ۱۵ روز، گزارش کارشناسی تهیه می‌شود.

3. ارجاع به شعبه تعزیرات
   متخلف احضار و توضیحات وی اخذ می‌شود.

4. صدور رأی و امکان تجدیدنظر
   پس از صدور حکم، امکان اعتراض در هیأت تجدیدنظر تعزیرات وجود دارد.

⚖️ رسیدگی به تعزیرات شرعی (در دادگاه کیفری)

در جرائمی مانند توهین، روابط نامشروع، سرقت ساده یا فحاشی، شکایت باید از طریق دادگاه‌های عمومی کیفری پیگیری شود.

📌 مراحل رسیدگی:

1. ثبت شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
   ابتدا فرد باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده و از طریق دفاتر خدمات قضایی، شکواییه را تنظیم کند.

2. ارجاع به دادسرا و تشکیل پرونده
   دادسرا پس از جمع‌آوری مدارک و شواهد، در صورت احراز وقوع جرم، پرونده را به دادگاه کیفری ارسال می‌کند.

3. صدور حکم توسط قاضی دادگاه
   در صورت اثبات جرم با ادله قانونی، قاضی رأی تعزیری صادر می‌کند؛ در غیر این صورت قرار منع تعقیب صادر می‌شود.

4. اجرای حکم در واحد اجرای احکام کیفری
   پس از قطعیت رأی، اجرای حکم شلاق، حبس، جریمه یا محرومیت از حقوق اجتماعی توسط شعبه اجرای احکام کیفری انجام می‌شود.

📌 تفاوت مهم در دو مسیر رسیدگی:

نوع تعزیر	نهاد رسیدگی‌کننده	امکان اعتراض	مدارک مورد نیاز
شرعی	دادگاه کیفری	دادگاه تجدیدنظر	اقرار، شهادت، گزارش مأمور
حکومتی	سازمان تعزیرات	هیأت تجدیدنظر سازمان	گزارش بازرسی، فاکتور، تصویر کالا

سوالات متداول

در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون حکم تعزیر را مشاهده می فرمایید:

❓ مستوجب تعزیر به چه معناست و حکم تعزیری شامل چه مواردی می‌شود؟
✅ مستوجب تعزیر به معنای محکوم شدن به یکی از مجازات‌هایی مانند حبس، شلاق یا جریمه نقدی است که قانون‌گذار برای تخلفات شرعی یا حکومتی در نظر گرفته است. این نوع مجازات، برخلاف حدود و قصاص، قابل تخفیف یا تعلیق است و قاضی با توجه به شرایط شخصی، اجتماعی و قضایی مرتکب، می‌تواند نوع و میزان آن را تغییر دهد.

❓ شکارچی غیرمجاز چه حکمی دارد؟
✅ شکار غیرمجاز در قوانین ایران معمولاً با مجازات‌های تعزیری حکومتی مواجه می‌شود. این مجازات‌ها می‌توانند شامل حبس، جریمه نقدی، توقیف وسایل شکار یا حتی لغو مجوز شکار باشند و بسته به گونه جانوری شکار شده، منطقه ممنوعه، یا تکرار تخلف، شدت مجازات متفاوت خواهد بود.

❓ حکم تعزیری چگونه است و آیا می‌توان آن را تخفیف یا تعلیق کرد؟
✅ بله. حکم تعزیری برخلاف مجازات‌های حدی، می‌تواند توسط قاضی تخفیف یا تعلیق شود. تعزیر ممکن است شامل زندان، شلاق یا جزای نقدی باشد و در صورت وجود شرایطی مانند ندامت، رضایت شاکی، سابقه‌ مثبت و همکاری در کشف جرم، قاضی می‌تواند مجازات را کاهش دهد یا اجرای آن را معلق کند. ارائه درخواست رسمی به دادگاه در این خصوص ضروری است.

❓ اگر کسی در مهمانی خانوادگی به من توهین کند و شاهد هم نداشته باشم، آیا می‌توانم شکایت تعزیری کنم؟
✅ بله، توهین و فحاشی از جمله جرایم تعزیری محسوب می‌شود و حتی اگر در محیط خصوصی مثل مهمانی خانوادگی رخ دهد، قابل پیگیری است. در صورت نبود شاهد، اگر پیام صوتی، تصویری، پیامک یا پیام در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان دلیل ارائه شود، دادسرا می‌تواند بر اساس علم قاضی یا قرائن موجود وارد رسیدگی شود.