حضانت فرزند، تنها یک مسئولیت ساده خانوادگی نیست؛ بلکه یکی از مهم‌ترین وظایف قانونی، اخلاقی و انسانی والدین در برابر فرزندان است. قانون‌گذار ایران، حضانت را هم حق و هم تکلیف پدر و مادر می‌داند؛ به همین دلیل، ترک این مسئولیت ممکن است نه‌تنها آسیب‌های روانی و جسمی جبران‌ناپذیری برای کودک ایجاد کند، بلکه والدین را با تبعات کیفری نیز مواجه سازد.
در بسیاری از موارد، والدینی که به دلایل مختلف از نگهداری فرزند خود امتناع می‌کنند، نمی‌دانند که چنین رفتاری ممکن است مصداق جرم «ترک حضانت» باشد. این مقاله با هدف بررسی جامع مفهوم، شرایط تحقق، ارکان، مجازات و مصادیق جرم ترک حضانت، به سؤالات پرتکرار والدین و فعالان حوزه خانواده پاسخ می‌دهد و به ابعاد مختلف حقوقی و کیفری این موضوع از منظر قوانین ایران می‌پردازد.
ترک حضانت فرزند یعنی چه و چه زمانی جرم محسوب می‌شود؟
حضانت در قانون ایران به معنای نگهداری، مراقبت و تربیت کودک است. این مسئولیت نه‌تنها یک حق برای والدین محسوب می‌شود، بلکه یک تکلیف الزام‌آور نیز به شمار می‌آید. در مواردی که والد دارای حق حضانت، از انجام این وظایف قانونی خودداری کند، ممکن است مرتکب جرم «ترک حضانت» شود؛ جرمی که پیامدهای کیفری در پی دارد.
🔍 مفهوم حضانت در قانون ایران
طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، نگهداری از اطفال هم حق و هم تکلیف پدر و مادر است. این بدان معناست که والدین نمی‌توانند به دلخواه خود از حضانت کودک صرف‌نظر کنند، مگر در چارچوب تصمیمات دادگاه. حضانت شامل تغذیه، پوشاک، مراقبت‌های بهداشتی، حمایت روحی و همچنین تربیت اخلاقی و اجتماعی فرزند است.
🔍 تفاوت حضانت با تربیت
در نگاه دقیق‌تر، «حضانت» بیشتر بر جنبه‌های جسمی و حمایتی زندگی کودک تمرکز دارد، در حالی‌که «تربیت» ناظر به جنبه‌های اخلاقی، فرهنگی و رفتاری است. این دو مفهوم با یکدیگر تفاوت دارند، اما در عمل مکمل یکدیگر محسوب می‌شوند. قانون‌گذار در تعیین مسئولیت‌ها، هر دو بُعد را در نظر دارد.
🔍 حضانت؛ حق است یا تکلیف؟
بسیاری از والدین تصور می‌کنند حضانت تنها یک حق است و می‌توانند از آن صرف‌نظر کنند. اما مطابق قانون، حضانت علاوه بر اینکه حقی برای والدین به شمار می‌آید، یک تکلیف غیرقابل اسقاط نیز هست. والد نمی‌تواند به بهانه نداشتن علاقه یا شرایط زندگی، از این وظیفه قانونی شانه خالی کند، مگر با حکم دادگاه و رعایت مصلحت کودک.
شرایطی که ترک حضانت جرم تلقی می‌شود
ترک حضانت تنها زمانی جنبه کیفری پیدا می‌کند که فردی که مسئول حضانت کودک است، عمداً از انجام وظایف قانونی خود در قبال نگهداری و تربیت کودک امتناع کند. در این موارد، قانون‌گذار رفتار او را جرم تلقی کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است.
✅ مصادیق ترک حضانت در قانون
ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده تصریح می‌کند که اگر فردی که مسئول حضانت کودک است، از انجام تکالیف خود خودداری کند یا مانع ملاقات کودک با افراد دارای حق ملاقات شود، مرتکب جرم شده است. این خودداری می‌تواند شامل بی‌توجهی در غذا دادن، مراقبت پزشکی، عدم ارسال کودک به مدرسه یا حتی رفتارهای آسیب‌زا نسبت به کودک باشد.
✅ چه زمانی پدر یا مادر مرتکب جرم ترک حضانت می‌شود؟
برای اینکه ترک حضانت جرم تلقی شود، سه شرط باید محقق گردد:
- کودک در سنی باشد که قانون برای او حضانت مقرر کرده است (تا سن بلوغ).
- حضانت بر اساس قانون یا حکم دادگاه بر عهده پدر یا مادر باشد.
- فرد مسئول، عمداً و آگاهانه از انجام وظایف حضانتی خودداری کند.
اگر مثلاً مادر کودک را نگه می‌دارد اما قانوناً حضانت بر عهده پدر است، در صورت کوتاهی مادر، جرم ترک حضانت محقق نمی‌شود؛ مگر اینکه حضانت به او واگذار شده باشد.
✅ سنین مشمول حضانت کودک
بر اساس قانون مدنی:
- حضانت فرزندان تا سن ۷ سالگی با مادر است.
- از ۷ سالگی تا سن بلوغ (دختران ۹ سال، پسران ۱۵ سال) با پدر خواهد بود.
- بعد از سن بلوغ، کودک خود حق انتخاب محل زندگی را دارد و موضوع حضانت منتفی می‌شود.
بنابراین، ترک حضانت تنها در دوره‌ای که قانون حضانت را برعهده یکی از والدین گذاشته است، می‌تواند جرم تلقی شود.
مجازات جرم ترک حضانت در قانون ایران
قانون‌گذار برای حمایت از حقوق کودکانی که مورد بی‌توجهی یا ترک حضانت قرار می‌گیرند، مجازاتی برای والدین یا سرپرستان ممتنع در نظر گرفته است. این مجازات‌ها با هدف پیشگیری و بازدارندگی تعیین شده‌اند، هرچند در عمل ممکن است بازدارندگی مطلوب را نداشته باشند.
❌ مجازات نقدی و درجه آن
مطابق ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده، مجازات ترک حضانت در بار اول، «جزای نقدی درجه هشت» است. مجازات درجه هشت، پایین‌ترین درجه مجازات تعزیری در نظام کیفری ایران است و معمولاً شامل جزای نقدی تا سقف ۳ میلیون تومان یا کمتر است.
با توجه به اهمیت حضانت و آسیب‌هایی که ترک آن می‌تواند به کودک وارد کند، بسیاری از حقوقدانان معتقدند که این مجازات با شدت جرم تناسب ندارد.
❌ تکرار جرم و افزایش مجازات
در صورت تکرار ترک حضانت توسط همان فرد، قانون‌گذار پیش‌بینی کرده است که حداکثر مجازات مقرر برای وی اعمال شود. این بدین معناست که در مرتبه دوم یا سوم، دیگر تخفیف یا مجازات سبک در کار نخواهد بود و دادگاه می‌تواند شدیدترین جزای نقدی درجه هشت را اعمال کند.
البته در برخی موارد خاص مانند آسیب جسمی یا روانی به کودک، دیگر تنها ماده ۵۴ ملاک نیست و ممکن است مجازات‌های شدیدتری طبق قانون حمایت از اطفال و نوجوانان اعمال شود (مانند حبس درجه ۵ تا ۷).
❌ نقد بر خفیف بودن مجازات
بسیاری از کارشناسان و نهادهای حقوق کودک انتقاد دارند که مجازات تعیین‌شده در ماده ۵۴ نه‌تنها بازدارنده نیست، بلکه برای والدینی که عمداً از حضانت طفره می‌روند، نوعی چراغ سبز تلقی می‌شود.
به‌عنوان مثال، مجازاتی به این سبکی نمی‌تواند پاسخگوی مواردی باشد که کودک دچار اختلالات روانی، افت تحصیلی، یا حتی آسیب فیزیکی شده باشد. برخی پیشنهاد داده‌اند که مانند کشورهای پیشرفته، مجازات‌هایی چون حبس کوتاه‌مدت، محرومیت از حقوق اجتماعی یا الزام به گذراندن دوره‌های آموزشی حضانت نیز اضافه شود.
اگر مادر یا پدر حضانت فرزند را نخواهند چه می‌شود؟
در برخی موارد، یکی از والدین بنا به دلایل شخصی، روحی یا مالی تمایلی به پذیرش حضانت فرزند ندارد. اما آیا امتناع از پذیرش حضانت، قانونی است؟ و اگر پدر یا مادر مسئول حضانت باشد و از آن خودداری کند، چه تبعاتی در انتظار اوست؟ در این بخش به بررسی این پرسش‌ها می‌پردازیم.
✅ آیا مادر می‌تواند حضانت را قبول نکند؟
بله، مادر می‌تواند از پذیرش حضانت خودداری کند؛ اما این موضوع باید با درخواست رسمی و مستند از طریق دادگاه انجام شود. در این صورت، دادگاه با بررسی وضعیت پدر، حضانت را به او واگذار می‌کند. اگر پدر نیز شرایط مناسب نداشته باشد، حضانت به جد پدری یا سرپرست قانونی منتخب دادگاه سپرده خواهد شد.
با این حال، اگر مادر قانوناً موظف به حضانت باشد (مثلاً کودک زیر ۷ سال باشد و دادگاه حضانت را به مادر واگذار کرده باشد) و بدون حکم دادگاه از این مسئولیت امتناع کند، این رفتار می‌تواند مصداق ترک حضانت و مستوجب پیگرد کیفری باشد.
✅ امتناع پدر از حضانت فرزند چه عواقبی دارد؟
مطابق ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی و ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده، پدری که قانوناً مسئول حضانت است، نمی‌تواند بدون دلیل موجه از انجام این وظیفه خودداری کند. در چنین شرایطی، دادگاه ابتدا او را الزام به انجام حضانت می‌کند. اگر الزام ممکن نباشد یا پدر همچنان تمکین نکند، نگهداری طفل به خرج پدر و به فرد دیگر واگذار می‌شود. ضمن اینکه پدر ممکن است به مجازات کیفری نیز محکوم گردد.
⚠️ نکته مهم: تفاوت «رد حضانت» با «ترک حضانت»
رد حضانت یعنی والد قانونی، قبل از شروع نگهداری از کودک، از دادگاه بخواهد مسئولیت را نپذیرد؛ ولی ترک حضانت یعنی فردی که هم‌اکنون حضانت برعهده‌اش است، از انجام وظایفش خودداری کند. تفاوت این دو در زمان و آثار حقوقی‌شان است: رد حضانت ممکن است پذیرفته شود، ولی ترک حضانت اغلب جرم تلقی می‌شود.
ارکان قانونی، مادی و معنوی جرم ترک حضانت
برای آنکه رفتاری به عنوان «جرم ترک حضانت» شناخته شود، باید سه رکن اصلی در آن وجود داشته باشد: رکن قانونی (یعنی وجود نص قانونی)، رکن مادی (رفتار فیزیکی و قابل مشاهده)، و رکن معنوی (قصد و نیت مجرمانه). در ادامه، این سه عنصر را با جزئیات بررسی می‌کنیم.
✅ رکن قانونی (مبنای جرم در قانون)
رکن قانونی این جرم، ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ است. در این ماده آمده است:
«هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی‌حق شود، برای بار اول به جزای نقدی درجه ۸ محکوم می‌شود و در صورت تکرار به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.»
همچنین ماده ۴۰ همین قانون نیز پیش‌بینی کرده است که اگر کسی از اجرای حکم حضانت یا استرداد طفل استنکاف کند، می‌تواند بازداشت شود. این موارد به‌روشنی مبنای قانونی برای جرم‌انگاری ترک حضانت را فراهم می‌کند.
✅ رکن مادی: چه رفتاری ترک حضانت محسوب می‌شود؟
عنصر مادی جرم شامل هرگونه ترک فعل یا فعل مخرب است که وظایف حضانتی را نقض کند. مصادیق آن شامل موارد زیر است:
- خودداری از نگهداری، تغذیه، یا مراقبت پزشکی کودک
- ممانعت از تحصیل، معاشرت یا تفریح کودک
- قرار دادن کودک در معرض آسیب جسمی یا روانی
- ترک محل زندگی کودک بدون تعیین سرپرست جایگزین
🔍 نکته: این جرم «مطلق» است، یعنی نیاز به تحقق نتیجه (مثلاً ضرر به کودک) ندارد. صرف خودداری از وظایف، جرم محسوب می‌شود.
✅ رکن معنوی: عمدی بودن ترک حضانت
برای تحقق جرم، رفتار باید عمدی و آگاهانه باشد. یعنی فرد بداند که موظف به نگهداری کودک است و با این وجود، از انجام وظایف خود خودداری کند. اگر ترک حضانت به دلیل عواملی مانند بیماری، ناتوانی مالی اثبات‌شده، یا موارد قهری باشد، جرم محقق نمی‌شود.
قانون‌گذار همچنین تأکید کرده است که سوءنیت خاص (یعنی قصد آسیب زدن به کودک) لازم نیست. حتی اگر ترک حضانت بدون قصد آسیب باشد، باز هم جرم اتفاق می‌افتد، چون این رفتار بر خلاف تکلیف قانونی است.
چگونه می‌توان جرم ترک حضانت را اثبات کرد؟
برای آنکه بتوان فردی را به دلیل ترک حضانت فرزند تحت تعقیب قرار داد، لازم است این جرم مانند هر جرم کیفری دیگر اثبات شود. قانون‌گذار، ابزارها و شیوه‌هایی را برای اثبات این جرم پیش‌بینی کرده که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
📌 ادله اثبات ترک حضانت
مانند دیگر جرائم، اثبات ترک حضانت نیازمند دلایل قانونی معتبر است. برخی از مهم‌ترین راه‌های اثبات عبارت‌اند از:
-
اقرار متهم: اگر فردی که حضانت بر عهده اوست به ترک وظایف خود اقرار کند، این امر یکی از ساده‌ترین راه‌های اثبات جرم است.
-
شهادت شهود: اگر اشخاصی مانند بستگان، همسایگان یا آموزگاران بتوانند شهادت دهند که کودک در معرض بی‌توجهی یا ترک حضانت قرار گرفته، دادگاه می‌تواند از این شهادت‌ها برای اثبات جرم استفاده کند.
-
گزارش مددکاری اجتماعی یا تحقیقات محلی: ممکن است دادگاه برای بررسی وضعیت کودک، از مددکاران یا مأموران قضایی بخواهد تا از محل سکونت بازدید کرده و گزارشی ارائه دهند.
-
مستندات پزشکی، آموزشی یا روان‌شناسی: عدم مراجعه به پزشک، ترک تحصیل، نشانه‌های جسمی سوءرفتار یا آسیب روانی در کودک می‌تواند قرینه‌ای بر ترک حضانت باشد.
📌 نقش دادگاه در رسیدگی به این جرم
پس از ثبت شکایت توسط ذی‌نفع (مثلاً یکی از والدینی که حضانت با او نیست)، دادگاه بررسی می‌کند:
-
آیا حضانت قانونی به متهم سپرده شده؟
-
آیا شواهد کافی برای ترک وظایف حضانتی وجود دارد؟
-
آیا رفتار متهم آگاهانه و عمدی بوده؟
در صورت تأیید این موارد، دادگاه می‌تواند وارد مرحله رسیدگی و صدور رأی شود.
📌 الزام والدین به حضانت توسط دادگاه
طبق ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی، اگر یکی از والدین از حضانت امتناع کند، دادگاه می‌تواند او را به انجام این وظیفه الزام کند. اگر الزام نتیجه ندهد، دادگاه می‌تواند کودک را به فرد دیگری بسپارد و هزینه آن را از والد ممتنع دریافت کند. این الزام از طریق صدور رأی و اجرای آن توسط ضابطین قابل انجام است.
جایگزین‌های حضانت و تصمیم دادگاه در صورت امتناع والدین
در مواردی که یکی از والدین یا حتی هر دوی آنها از قبول حضانت فرزند خودداری کنند، دادگاه نمی‌تواند کودک را بدون سرپرست رها کند. به همین دلیل، قانون‌گذار راهکارهایی را برای واگذاری حضانت به افراد یا نهادهای جایگزین پیش‌بینی کرده است.
🔍 واگذاری حضانت به بستگان یا اشخاص ثالث
اگر پدر و مادر هر دو از حضانت امتناع کنند یا صلاحیت لازم را نداشته باشند، دادگاه می‌تواند حضانت را به اقوام نزدیک مانند مادربزرگ، پدربزرگ، عمو، خاله یا دیگر بستگان بسپارد. در این تصمیم‌گیری، مصلحت کودک همواره در اولویت قرار دارد.
در صورت نبود بستگان واجد شرایط یا عدم تمایل آنها، ممکن است حضانت موقت یا دائم به اشخاص ثالث واگذار شود؛ مشروط بر آنکه توانایی لازم برای نگهداری و تربیت کودک را داشته باشند.
🔍 تعیین سرپرست قانونی توسط دادگاه
در موارد خاص، دادگاه می‌تواند با استناد به مواد ۱۱۷۳ و ۱۱۷۵ قانون مدنی و ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده، حضانت را به سرپرست قانونی تعیین‌شده از سوی دادگاه بسپارد. این موضوع به‌ویژه در پرونده‌هایی که کودک در معرض آسیب جدی باشد، نقش حیاتی دارد.
در برخی موارد، سرپرستی کودک حتی ممکن است به سازمان بهزیستی یا نهادهای حمایتی دیگر واگذار شود تا زمانی که سرپرست مناسبی برای کودک شناسایی شود یا شرایط یکی از والدین تغییر کند.
🔍 نقش مصلحت طفل در تصمیم‌گیری
در تمام موارد واگذاری حضانت، مصلحت کودک شرط اصلی و غیرقابل چشم‌پوشی است. حتی اگر والد بیولوژیکی از نظر قانونی حق حضانت داشته باشد، ولی توانایی نگهداری صحیح را نداشته باشد یا مرتکب بدرفتاری شده باشد، دادگاه می‌تواند حضانت را به فردی دیگر واگذار کند.
قوانین فعلی ایران، قاضی را ملزم کرده‌اند که پیش از واگذاری حضانت، از مشاوران، مددکاران اجتماعی و روان‌شناسان کمک بگیرد تا تصمیم نهایی منطبق با منافع کودک باشد.
اهمال در حضانت و تفاوت آن با ترک حضانت
در کنار «ترک حضانت»، اصطلاح دیگری به‌نام «اهمال در حضانت» نیز در قوانین و دکترین حقوقی مطرح شده است. هرچند در ظاهر شباهت‌هایی بین این دو وجود دارد، اما از نظر حقوق کیفری و مسئولیت قانونی، تفاوت‌های مهمی میان آنها برقرار است.
🔍 مفهوم اهمال در حضانت
اهمال به معنی «سهل‌انگاری» و انجام ناقص یا ناکارآمد وظایف حضانت است. برخلاف ترک حضانت که معمولاً با رها کردن کامل کودک همراه است، در اهمال ممکن است کودک در ظاهر نزد والد خود باشد، اما مراقبت‌های لازم از او به‌درستی انجام نشود.
مصادیق اهمال در حضانت عبارت‌اند از:
-
بی‌توجهی به نیازهای بهداشتی، تغذیه، پوشاک و تحصیل کودک
-
عدم بردن کودک نزد پزشک در مواقع ضروری
-
رها کردن کودک برای ساعات طولانی در منزل بدون نظارت
-
زندگی در کنار افرادی که برای رشد کودک مضرند (معتادان، مجرمان و…)
طبق بند «پ» ماده ۱ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ۱۳۹۹، اهمال در حضانت نیز می‌تواند پیگرد کیفری داشته باشد.
🔍 تفاوت اهمال و ترک حضانت از منظر حقوقی
| معیار | ترک حضانت | اهمال در حضانت |
|---|---|---|
| تعریف | خودداری کامل از نگهداری فرزند | نگهداری ناقص یا بی‌کیفیت از کودک |
| ملاک تحقق | ترک کامل وظایف حضانت | سهل‌انگاری در انجام بخشی از وظایف |
| شدت جرم | اغلب جرم مطلق | گاهی مقید به وقوع آسیب است |
| مثال | رها کردن کودک و ناپدید شدن | ندادن غذای مناسب یا جلوگیری از تحصیل |
🔍 تحلیل حقوقی و فقهی اهمال در حضانت
در پژوهش‌های حقوقی جدید، از جمله مقاله‌ای در فصلنامه مطالعات راهبردی زنان (شماره ۹۸، زمستان ۱۴۰۱)، تأکید شده است که بسیاری از آسیب‌های واردشده به کودکان، نه از ترک حضانت، بلکه از اهمال در حضانت ناشی می‌شود. این نوع بدحضانتی می‌تواند زمینه‌ساز بزهکاری، انزوا، پرخاشگری یا حتی افسردگی در کودکان شود.
برخی حقوقدانان معتقدند که اصطلاح «خودداری از حضانت» در ماده ۵۴ باید با مفهوم فراگیرتری چون «اهمال در حضانت» جایگزین شود تا ضمانت اجرای قوی‌تری برای حمایت از کودکان فراهم گردد.
شرایط خاص: تلقیح مصنوعی، فرزندخوانده، ولد نامشروع
برخی از کودکان تحت حضانت، از شرایط متفاوتی نسبت به سایرین برخوردارند؛ از جمله کودکانی که حاصل از تلقیح مصنوعی، فرزندخواندگی یا روابط خارج از ازدواج هستند. در این موارد، ممکن است تعیین مسئول حضانت و پاسخگویی کیفری به دلیل ترک یا اهمال در حضانت، با چالش‌هایی مواجه شود. در این بخش، به بررسی وضعیت حضانت در این فروض خاص می‌پردازیم.
🔍 حضانت کودک در تلقیح مصنوعی
در تلقیح مصنوعی، بسته به نوع لقاح (با نطفه همسر یا فرد بیگانه)، وضعیت حضانت متفاوت است:
- اگر تلقیح با نطفه همسر مشروع باشد، طفل از دیدگاه قانونی فرزند همان زوج محسوب شده و حضانت او مانند هر کودک دیگر تابع مقررات عادی است.
- اگر تلقیح با نطفه فرد بیگانه باشد و والدین از این موضوع آگاه باشند، باز هم تکلیف حضانت با گیرندگان جنین خواهد بود، چون آنها مسئولیت فرزندپذیری را بر عهده گرفته‌اند.
- در هر صورت، اگر والدینی که کودک تحت سرپرستی‌شان است، از حضانت امتناع کنند، مرتکب جرم ترک حضانت می‌شوند.
🔍 حضانت فرزندخوانده
در مورد فرزند خواندگان نیز قانون‌گذار در قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست، والدین جدید (سرپرستان قانونی) را مکلف به تأمین کلیه نیازهای کودک از جمله حضانت، تربیت و نگهداری کرده است.
بنابراین، اگر این والدین از وظایف خود شانه خالی کنند، مشمول مجازات ترک حضانت خواهند شد؛ حتی اگر رابطه نسبی با کودک وجود نداشته باشد.
🔍 حضانت کودک ناشی از رابطه نامشروع
در فقه امامیه، کودک حاصل از رابطه نامشروع (ولد زنا) به پدر منتسب نمی‌شود. اما در حقوق موضوعه ایران، این کودک نیز دارای حقوقی است و پدر و مادر طبیعی او، از باب تسبیب مکلف به حضانت و پرداخت نفقه هستند.
بر اساس رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، اگر والدین طبیعی از حضانت چنین کودکی امتناع کنند، به دلیل ایجاد این وضعیت و مسئولیت اخلاقی و قانونی ناشی از آن، می‌توان آنها را به‌عنوان مرتکب جرم ترک حضانت تحت تعقیب قرار داد.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون ترک حضانت فرزند را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی تلفنی مطرح شده است:
❓ پدر و مادرم در ده سالگی از هم طلاق گرفتند و من را ترک کردند. مادرم با گرفتن مهریه من را به نوعی فروخت و پدرم چند بار ازدواج کرد. من به خاطر شرایط روانی‌ام نتوانستم خدمت سربازی کنم و معاف شدم. جرم پدر و مادرم چیست؟
✅ این موضوع جنبه‌های مختلف روانی، اجتماعی و حتی کیفری دارد. ترک حضانت در دوران کودکی می‌تواند پیگرد قانونی داشته باشد، به‌ویژه اگر باعث آسیب جدی به کودک شود. توصیه می‌شود حتماً با اورژانس اجتماعی (۱۲۳) تماس بگیرید یا از مشاور حقوقی استفاده کنید تا با بررسی دقیق‌تر مدارک، پیگیری مناسب صورت گیرد.
❓ به دلیل اعتیاد، بهزیستی فرزندانم را گرفته و اکنون که ترک کرده‌ام و شاغل هستم، بهزیستی همکاری نمی‌کند. چه باید بکنم؟
✅ اگر ترک اعتیاد شما تأیید شده و شرایط نگهداری کودک را دارید، می‌توانید از دادگاه خانواده یا دادستانی تقاضای بازپس‌گیری حضانت نمایید. در صورت همکاری نکردن بهزیستی، با حکم دادگاه و پیگیری قانونی، می‌توان آنها را ملزم به بازگرداندن فرزندان کرد.
❓ شوهرم بچه ۹ ساله‌مان را مجبور به خالکوبی کرده و او را به مهمانی‌های دوستانه می‌برد و به او مشروب می‌دهد. جرم او چیست؟
✅ این اقدامات مصداق بارز کودک‌آزاری و اهمال در حضانت است. چنین رفتاری می‌تواند شامل آزار جسمی، روانی و اخلاقی شود که مجازات آن در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان پیش‌بینی شده است. در این موارد حتماً می‌توانید علیه پدر کودک شکایت کیفری تنظیم کنید.
❓ من و همسرم اختلاف داریم و حضانت دختر ۵ ساله‌مان به من داده نشده است. اگر دخترم را بدون اطلاع همسرم به جای دیگری ببرم، آیا قانون به من برخورد می‌کند؟
✅ بله. اگر حضانت فرزند به‌صورت قانونی بر عهده همسرتان باشد، بردن کودک بدون اجازه یا اطلاع او غیرقانونی است و ممکن است به اتهام ربایش یا ممانعت از اجرای حکم دادگاه با شما برخورد شود. بهتر است مشکلات حضانت را فقط از راه قضایی پیگیری کنید.