حقوق مالی زن در طلاق | بررسی مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، نحله

طلاق، یکی از چالش‌برانگیزترین رخدادهای حقوقی و اجتماعی در زندگی هر فرد به شمار می‌رود که نه‌تنها پیوند میان زوجین را از هم می‌گسلد، بلکه آثار عمیقی بر وضعیت مالی، روانی و اجتماعی به‌ویژه برای زنان برجای می‌گذارد. در این میان، حقوق مالی زن در طلاق یکی از مهم‌ترین محورهایی است که قانون برای حمایت از زوجه در نظر گرفته است تا از تضییع حقوق او در فرآیند جدایی جلوگیری شود.

از مهریه و نفقه گرفته تا اجرت‌المثل، نحله و شرط نصف دارایی، همگی مصادیقی هستند که در قالب مقررات شرعی و قانونی، به حمایت مالی از زنان مطلقه اختصاص یافته‌اند. این مقاله با تکیه بر آخرین اصلاحات قانونی، آرای قضایی و نظریات فقهی، به بررسی دقیق این حقوق می‌پردازد تا راهنمایی جامع برای بانوان در مسیر آگاهانه‌سازی و دفاع از حقوق‌شان در زمان طلاق ارائه دهد.

مروری بر حقوق مالی زن در طلاق: انواع و مبانی قانونی

طلاق صرفاً به معنای پایان زندگی مشترک نیست، بلکه آغازی برای تعیین حقوق و تعهدات جدید میان زوجین است؛ به‌ویژه در حوزه مالی که زنان بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت‌های قانونی هستند.

قانون‌گذار در نظام حقوقی ایران، برای صیانت از حقوق زنان مطلقه، مجموعه‌ای از حقوق مالی مشخص و متنوع را تعیین کرده است که بسته به نوع طلاق، شرایط زوجین و توافقات میان آن‌ها می‌تواند قابل مطالبه باشد. شناخت دقیق این حقوق، گامی حیاتی برای احقاق حق و جلوگیری از تضییع آن به شمار می‌رود.

✅ مهم‌ترین حقوق مالی زن در زمان طلاق

1. مهریه
   از بدو عقد نکاح، زن مالک مهریه می‌شود و این حق، حتی با وقوع طلاق نیز از بین نمی‌رود مگر در صورت رضایت زن برای بخشش آن (ابراء مهریه). مطالبه مهریه می‌تواند قبل یا بعد از طلاق و از طریق دادگاه یا اجرای ثبت صورت گیرد.

2. اجرت‌المثل ایام زوجیت
   در صورتی که زن در طول زندگی مشترک، کارهایی انجام داده باشد که شرعاً بر عهده او نبوده و این اعمال را به دستور شوهر و بدون قصد تبرع انجام داده باشد، مستحق دریافت اجرت‌المثل خواهد بود.

3. نفقه ایام زوجیت و ایام عده
   اگر مرد در زمان زندگی مشترک نفقه پرداخت نکرده باشد، زن می‌تواند نفقه معوقه را مطالبه کند. همچنین در طلاق رجعی، پرداخت نفقه دوران عده (حدود سه ماه) نیز الزامی است.

4. نحله (بخشش اجباری)
   در صورتی که زن به دلایل قانونی نتواند اجرت‌المثل را دریافت کند، دادگاه می‌تواند با توجه به وضعیت مالی مرد و سال‌های زندگی مشترک، مبلغی را به‌عنوان نحله تعیین کند.

5. شرط تنصیف اموال (نصف دارایی)
   اگر در سند ازدواج شرط انتقال تا نصف اموال درج شده باشد، و طلاق به درخواست مرد و بدون تقصیر زن صورت گیرد، دادگاه می‌تواند مرد را به انتقال تا نیمی از دارایی‌های دوران زوجیت محکوم کند.

6. جهیزیه و سایر حقوق مالی متفرقه
   زن می‌تواند استرداد جهیزیه را درخواست کند و در برخی موارد خاص نیز مشمول دریافت مقرری یا مزایای خاص دیگری شود.

مهریه در طلاق: مهم‌ترین حق مالی زوجه

مهریه، یکی از بنیادی‌ترین حقوق مالی زن در ازدواج است که از لحظه وقوع عقد، به‌عنوان دینی بر ذمه شوهر قرار می‌گیرد. این حق، به زن تعلق دارد و هیچ‌گونه وابستگی به تداوم زندگی مشترک ندارد. چه طلاقی صورت گیرد و چه نه، زن حق دارد هر زمان که بخواهد، مهریه خود را مطالبه کند. مهریه به‌عنوان ابزاری حمایتی، جایگاه ویژه‌ای در فقه اسلامی و قوانین مدنی ایران دارد و در اغلب پرونده‌های طلاق، نقطه شروع بررسی وضعیت مالی طرفین محسوب می‌شود.

✅ وضعیت مهریه در انواع طلاق

• طلاق توافقی: زن و شوهر می‌توانند در مورد پرداخت یا بخشش مهریه توافق کنند. اگر اقدام به بخشیدن بخشی از مهریه یا تمام آن را ابراء کند، این توافق در دادگاه ثبت می‌شود.
• طلاق از طرف مرد: مرد موظف است مهریه را به‌طور کامل پرداخت کند، مگر زن آن را ببخشد یا اعسار (عدم توانایی مالی) مرد توسط دادگاه تأیید شود.
• طلاق از طرف زن: حتی در صورت درخواست طلاق از سوی زن (مثلاً به دلیل عسر و حرج)، زن همچنان حق دریافت مهریه را دارد.

🔍 نحوه مطالبه مهریه

• از طریق دادگاه خانواده: زن می‌تواند دادخواست مطالبه مهریه ارائه کند و در صورت اثبات دین، اموال شوهر توقیف خواهد شد.
• از طریق اجرای ثبت: اگر مهریه در عقدنامه رسمی قید شده باشد، زن می‌تواند مستقیماً از طریق اداره ثبت اقدام کند.

📌 امکان تقسیط مهریه در صورت اعسار

در صورتی که مرد توانایی پرداخت یک‌جای مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار بدهد. دادگاه در صورت پذیرش اعسار، حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی صادر می‌کند و در واقع هر گاه که وضعیت مالی مرد تغییر کند می تواند درخواست تعدیل اقساط مهریه را مطرح کند و محدودیتی در آن نیست اما قبول یا رد آن بر عهده دادگاه است.

📝 مهریه عند المطالبة و عند الاستطاعة

• عندالمطالبه: زن در هر زمان حق مطالبه مهریه را دارد و مرد موظف به پرداخت است.

• عندالاستطاعه: زن باید ابتدا استطاعت مالی مرد را اثبات کند تا بتواند مهریه را مطالبه نماید.

❗ نکات مهم درباره مهریه

• مهریه ارتباطی با مدت زندگی مشترک ندارد.

• مهریه حتی پس از فوت زوج نیز قابل مطالبه از اموال اوست و یکی از حقوق زن بعد از فوت شوهر می باشد که مرگ مانع دریافت آن نخواهد شد.

• در صورت اثبات باکره بودن زن، صرفاً نصف مهریه به او تعلق می‌گیرد (ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی).

اجرت‌المثل ایام زوجیت: دستمزدی برای زحمات نادیده‌ گرفته‌شده

در فرهنگ حقوقی ایران، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای حمایتی برای زنان در هنگام طلاق، مفهوم اجرت‌ المثل ایام زوجیت است. این حق مالی به معنای پرداخت بهای کارهایی است که زن طی زندگی مشترک انجام داده و انجام آن‌ها شرعاً بر عهده‌اش نبوده است؛ مانند آشپزی، نظافت، نگهداری از فرزندان، یا حتی کمک در امور اقتصادی مرد. به‌عبارت دیگر، قانون برای این خدمات رایج اما بدون مزد، در صورت وجود شرایط خاص، اجرت‌المثل قائل شده است.

🔍 شرایط دریافت اجرت‌المثل

برای اینکه زن مستحق دریافت اجرت‌المثل شود، باید سه شرط اصلی به اثبات برسد:

1. کارهای انجام‌شده شرعاً بر عهده زن نباشد
   مانند کارهای خانه که در شرع الزام‌آور نیستند و جنبه تبرعی ندارند.

2. این امور به دستور یا خواست زوج انجام شده باشد
   اثبات این موضوع می‌تواند حتی ضمنی باشد و نیازی به دستور صریح کتبی نیست؛ عرف خانوادگی و سیره عملی نیز در اثبات آن مؤثر است.

3. زن قصد تبرع نداشته باشد
   یعنی زن این کارها را به‌طور رایگان و بدون انتظار مزد انجام نداده باشد. اصل بر عدم تبرع است، مگر خلافش ثابت شود.

⚖️ نحوه محاسبه اجرت‌المثل

• توسط کارشناس رسمی دادگستری و با توجه به موارد زیر تعیین می‌شود:

  • سال‌های زندگی مشترک

  • میزان و نوع خدمات انجام‌شده

  • عرف و نرخ رایج در محل زندگی

  • وضعیت مالی زوج

❌ در چه مواردی اجرت‌المثل تعلق نمی‌گیرد؟

• اگر زن طلاق‌دهنده باشد (یعنی درخواست طلاق از سوی زن مطرح شده باشد)
• اگر طلاق به‌علت سوءرفتار یا ترک وظایف همسری از سوی زن باشد
• اگر زن نتواند اثبات کند که کارها با درخواست شوهر و بدون قصد تبرع انجام شده‌اند

📝 تفاوت اجرت‌المثل با نحله

• اجرت‌المثل: مبتنی بر کار واقعی انجام‌شده و با رویکرد حقوقی و قراردادی محاسبه می‌شود.

• نحله ایام زوجیت: مبلغی است که در صورت عدم احراز شرایط اجرت‌المثل و صرفاً از باب بخشش توسط دادگاه تعیین می‌شود.

نفقه زن در دوران زوجیت و پس از طلاق

نفقه، از جمله حقوق مالی مستمر زن است که هم در دوران زوجیت و هم در برخی موارد پس از طلاق بر عهده شوهر قرار دارد. این حق نه‌تنها در شرع اسلام بلکه در قانون مدنی ایران نیز به‌صراحت به رسمیت شناخته شده و ضمانت اجرای کیفری نیز برای آن در نظر گرفته شده است. ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، پرداخت نفقه را یکی از الزامات قانونی شوهر در برابر همسر دانسته و ترک آن می‌تواند تبعات کیفری و حقوقی در پی داشته باشد.

✅ نفقه در دوران زندگی مشترک

• تعریف نفقه: کلیه نیازهای متعارف زن مانند خوراک، پوشاک، مسکن، درمان، لوازم بهداشتی، هزینه رفت‌وآمد و خدماتی که زن به آن عادت دارد.

• شرط پرداخت نفقه: تمکین زن. اگر زن بدون دلیل مشروع از تمکین خودداری کند، مستحق نفقه نخواهد بود.

• ضمانت اجرای عدم پرداخت: مردی که از پرداخت نفقه خودداری کند، ممکن است با حکم دادگاه به حبس تعزیری تا پنج ماه محکوم شود (ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده).

📌 نفقه پس از طلاق

اگرچه با طلاق، الزام زوج به پرداخت نفقه پایان می‌یابد، اما در موارد خاصی همچنان مرد موظف به پرداخت نفقه خواهد بود:

الف) نفقه ایام عده

شرایط تفاوت نفقه در طلاق رجعی و بائن به شرح زیر است

• در طلاق رجعی: زن مستحق نفقه و سکونت در منزل شوهر تا پایان مدت عده (حدود سه ماه) است.

• در طلاق بائن: نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه زن باردار باشد؛ در این صورت نفقه تا زمان وضع حمل الزامی است.

ب) نفقه معوقه

• زن می‌تواند نفقه پرداخت‌نشده مربوط به گذشته را از مرد مطالبه کند؛ مشروط به اینکه بتواند ادعای خود را اثبات کند (شهادت شهود، پیامک، فیش بانکی و…)

❗ نکات مهم

• حتی در صورت فسخ نکاح، اگر زن مدتی در زندگی مشترک حضور داشته باشد، نفقه همان مدت قابل مطالبه است.
• نفقه زوجه مقدم بر سایر دیون شوهر است و حتی می‌تواند از ترکه متوفی نیز برداشت شود.
• اگر زن بیمار باشد یا نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشد، نفقه شامل هزینه‌های درمانی نیز خواهد شد.

نحله و شرط نصف دارایی: ضمانت‌های قانونی در طلاق از سوی مرد

قانون‌گذار برای جلوگیری از طلاق‌های یک‌طرفه و ناعادلانه توسط مرد، سازوکارهایی مانند نحله و شرط تنصیف دارایی (نصف اموال) را پیش‌بینی کرده است. این دو نهاد حقوقی، علاوه بر حمایت از زن، انگیزه‌ای برای حفظ زندگی مشترک نیز فراهم می‌کنند. در شرایطی که مرد بدون دلیل موجه قصد طلاق همسر خود را دارد، می‌تواند به پرداخت مبالغی فراتر از مهریه نیز محکوم شود.

✅ نحله: هدیه‌ای الزامی در نبود اجرت‌المثل

واژه نحله به معنای هدیه یا بخشش است، اما در اصطلاح حقوقی، نحله مبلغی است که دادگاه در شرایط خاص، به نفع زن و از دارایی مرد تعیین می‌کند.

شرایط تعلق نحله:

1. طلاق به درخواست مرد باشد.

2. زن مستحق اجرت‌المثل نباشد (مثلاً به دلیل عدم اثبات شروط لازم برای اجرت‌المثل)

3. زن در زندگی مشترک تلاش و همراهی کرده باشد.

نحله معمولاً توسط قاضی و با توجه به مدت زندگی مشترک، وضعیت مالی مرد و رفتار زن تعیین می‌شود. مبلغ آن ممکن است کمتر یا بیشتر از اجرت‌المثل باشد، اما جنبه الزامی دارد و قابل مطالبه است.

📌 شرط نصف دارایی: ضمانت ضمن عقد نکاح

در سندهای ازدواج رسمی در ایران، یکی از شروط دوازده‌گانه‌ای که زن می‌تواند آن را امضا کند، شرط تنصیف دارایی مرد بعد از طلاق است که به موجب آن:

«زوج، ضمن عقد نکاح، شرط می‌نماید هرگاه طلاق بنا به درخواست وی نبوده و ناشی از تخلف زن از وظایف زناشویی نباشد، تا نصف اموالی را که در مدت زندگی مشترک کسب کرده است، به زن منتقل کند.»

نکات کلیدی درباره این شرط:

• الزامی نیست؛ تنها در صورت امضای مرد، لازم‌الاجرا می‌شود.
• فقط شامل اموالی است که پس از ازدواج و از طریق کسب و کار زوج به‌دست آمده‌اند.
• در صورتی که زن تقصیری در طلاق نداشته باشد و طلاق به درخواست مرد باشد، دادگاه تا نصف اموال فوق را به زن منتقل می‌کند.
• زن باید دادخواست جداگانه‌ای برای اثبات استحقاق خود نسبت به این شرط ارائه دهد.

تأثیر نوع طلاق (توافقی یا یک‌طرفه) بر حقوق مالی زن

نحوه شروع فرآیند طلاق، نقشی تعیین‌کننده در میزان و چگونگی بهره‌مندی زن از حقوق مالی‌اش دارد. به‌طور کلی، طلاق در ایران به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: طلاق توافقی و طلاق یک‌طرفه (از سوی زن یا مرد). هرکدام از این انواع، آثار حقوقی متفاوتی در خصوص مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، نحله و شرط نصف دارایی برای زوجه به دنبال دارند.

📌 طلاق توافقی و آثار مالی آن

در طلاق توافقی، زوجین بر سر تمام جزئیات طلاق به توافق می‌رسند؛ از جمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت و ملاقات فرزند، و استرداد جهیزیه. این توافق معمولاً در قالب یک صورت‌جلسه رسمی تنظیم شده و به تأیید دادگاه می‌رسد.

• حفظ یا بخشش حقوق مالی: زن می‌تواند با رضایت کامل، از تمام یا بخشی از حقوق مالی خود (مثل مهریه یا اجرت‌المثل) صرف‌نظر کند.

• اهمیت تنظیم توافق‌نامه دقیق: در صورت عدم دقت، ممکن است زن با امضای سندی مبهم، از حقوق قانونی‌اش محروم شود؛ بنابراین تنظیم توافق‌نامه با کمک وکیل بسیار توصیه می‌شود.

• تأثیر رضایت در اسقاط حقوق: قانون‌گذار شرط اسقاط مهریه و سایر حقوق را «رضایت آگاهانه و آزادانه» زن قرار داده است؛ در غیر این صورت، توافق فاقد ارزش حقوقی خواهد بود.

⚖️ طلاق یک‌طرفه و تبعات آن برای زن

طلاق یک‌طرفه به حالتی گفته می‌شود که یکی از طرفین (زن یا مرد) بدون توافق طرف مقابل، برای جدایی اقدام می‌کند. در اینجا، قواعد حقوقی خاصی بر تعیین حقوق مالی زن حاکم می‌شود.

✅طلاق از طرف مرد

پرداخت کامل حقوق مالی زن الزامی است و قانوناً اجرای طلاق منوط به تسویه این حقوق است که شامل:

• • مهریه (نقد یا اقساط)

  • نفقه معوقه

  • اجرت‌المثل (در صورت احراز شرایط)

  • نحله (در صورت عدم تعلق اجرت‌المثل)

  • در صورت وجود شرط تنصیف: انتقال تا نصف اموال به زن

✅طلاق از طرف زن

اثبات شرایط قانونی مانند عسر و حرج الزامی است.در این حالت، زن همچنان مستحق دریافت مهریه، نفقه معوقه و سایر حقوق مالی است، اما:

• اجرت‌المثل و نحله معمولاً تعلق نمی‌گیرد مگر در شرایط خاص
• درخواست اجرت‌المثل فقط در طلاق به درخواست مرد پذیرفته می‌شود

قابلیت افزایش یا کاهش حقوق مالی زن بعد از طلاق

در برخی موارد، ممکن است پس از صدور حکم طلاق، حقوق مالی زن دچار تغییراتی شود؛ چه از نظر افزایش و چه کاهش. این تغییرات معمولاً به دلیل درخواست یکی از طرفین برای تجدیدنظر، اثبات خلاف واقع بودن برخی ادعاها، یا پیدایش شرایط جدید مالی یا اجتماعی صورت می‌گیرد. از آنجا که حقوق مالی زوجه جزو حقوق مسلم اوست، هرگونه تغییر در میزان آن، نیازمند رسیدگی و صدور رأی از مراجع قضایی است.

✅ مواردی که ممکن است به کاهش حقوق مالی زن منجر شود

1. اثبات اعسار واقعی مرد از پرداخت مهریه یا اجرت‌المثل
   اگر شوهر پس از صدور حکم، بتواند عدم توانایی مالی خود را با اسناد و مدارک معتبر به دادگاه ثابت کند، امکان تقسیط یا تعویق در پرداخت مهریه یا سایر دیون وجود دارد.

2. اثبات تبرع زن در انجام کارها (در خصوص اجرت‌المثل)
   اگر مرد بتواند در مراحل بعدی دعوا، اثبات کند که زن با نیت تبرع (رایگان) کارهای خانه را انجام داده، اجرت‌المثل ممکن است به زن تعلق نگیرد یا کاهش یابد.

3. ابطال شرط تنصیف دارایی به دلیل فقدان شرایط
   اگر در دادگاه ثابت شود که زن در طلاق مقصر بوده یا طلاق به خواست او صورت گرفته، شرط نصف دارایی قابل اجرا نخواهد بود.

⚖️ مواردی که امکان افزایش حقوق زن وجود دارد

1. اثبات خدمات بیشتر زن در زندگی مشترک
   گاهی زن می‌تواند با ارائه شواهد دقیق‌تر، خواستار افزایش اجرت‌المثل یا نحله گردد.

2. افزایش اموال مرد پس از دادخواست مهریه یا نحله
   اگر مرد دارایی‌های جدیدی به‌دست آورد یا بخشی از اموال خود را پنهان کرده باشد، زن می‌تواند برای مطالبه بیشتر اقدام کند.

3. فسخ یا بی‌اعتبار شدن توافق‌نامه‌های نامتعارف در طلاق توافقی
   اگر زن اثبات کند که هنگام امضای توافق‌نامه مالی در طلاق توافقی، تحت فشار، تهدید یا فریب قرار گرفته، دادگاه می‌تواند توافق را بی‌اعتبار کرده و حقوق مالی کامل را برای او احیا کند.

❗ نکته مهم

حقوق مالی زن بعد از طلاق، گرچه در ظاهر قطعی به‌نظر می‌رسند، اما در عمل ممکن است با درخواست تجدیدنظر، ارائه مدارک جدید یا سوءنیت یکی از طرفین، دچار تغییراتی شوند. به همین دلیل، همراهی با وکیل و ثبت دقیق توافقات و مدارک، بسیار حیاتی است.

سوالات متداول

در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون حقوق مالی زن در طلاق را مشاهده می فرمایید:

❓ اگر طلاق به صورت یک‌طرفه و از طرف شوهر باشد، زن برای گرفتن حق خود در چه موضوعاتی می‌تواند علیه شوهرش شکایت کند؟
✅ زن می‌تواند در مواردی مانند نفقه، مهریه، اجرت‌المثل، نحله و تقسیم تا نصف دارایی شوهر، حقوق مالی خود را مطالبه کند. این موارد شامل حقوق مالی است که زن در صورت طلاق یک‌طرفه می‌تواند از دادگاه درخواست کند.

❓ آیا با ثبت طلاق به درخواست زوج، سند نکاح باطل می‌شود؟ و آیا زوجه می‌تواند بعد از طلاق برای شروط ضمن عقد، دادخواست تنصیف مال بدهد؟
✅ با ثبت طلاق به درخواست زوج، عقد نکاح به پایان می‌رسد. زوجه می‌تواند برای اعمال شرط تنصیف اموال و دارایی مرد، دادخواست دهد، به شرطی که طلاق به درخواست مرد باشد و در شروط ضمن عقد این حق برای زوجه محفوظ مانده باشد.

❓ قصد دارم همسرم را طلاق بدهم. با توجه به اینکه مهریه را کامل بخشیده و امضا و اثر انگشت موجود است، آیا حقی بر گردن من دارد که مطالبه کند؟ دو فرزند بالای 18 سال هم داریم.
✅ اگر مهریه به صورت قانونی بخشیده شده باشد و این موضوع به تأیید قانونی رسیده باشد، زن نمی‌تواند مهریه را مطالبه کند. با این حال، در زمان طلاق باید کلیه حقوق مالی زن پرداخت یا تعیین تکلیف شود.

❓ همسرم تقاضای طلاق داده بود اما نرفت و پرونده بسته شد. اکنون دوباره دادخواست طلاق داده است. ضمائم از حیث چیست و چگونه می‌توانم حق و حقوقم را بگیرم؟
✅ تا زمانی که حق و حقوق شما شامل مهریه، اجرت‌المثل و انتقال نصف دارایی پرداخت نشود یا ترتیبی برای پرداخت آن تعیین نگردد، طلاق ثبت نمی‌شود. بنابراین می‌توانید برای دریافت حقوق خود از دادگاه درخواست کنید.

❓ قصد دارم همسرم را طلاق دهم، خواه به صورت توافقی یا اجباری. همسرم مهریه‌اش را سال‌ها پیش بخشیده است. آیا بدهی و دینی به ایشان دارم و آیا از اموالم می‌تواند چیزی بخواهد؟
✅ زوج می‌تواند هر زمان که بخواهد همسرش را طلاق دهد، اما باید حقوق مالی زوجه مانند نفقه و دیگر حقوق مربوطه را پرداخت یا تعیین تکلیف کند. اگر مهریه به صورت قانونی بخشیده شده باشد، زوجه نمی‌تواند آن را مطالبه کند.

❓ شوهرم هفت ماه است که خانه را ترک کرده و می‌خواهد بدون دلیل قانع‌کننده من را طلاق دهد و هیچ اقدامی هم نمی‌کند، فقط می‌گوید مهریه‌ات را می‌دهم. باید چه کنم؟
✅ مرد می‌تواند هر زمان که بخواهد، همسرش را طلاق دهد. زن برای طلاق باید دلیل قانونی و معتبر برای این اقدام داشته باشد. شما می‌توانید از طریق دادگاه اقدامات لازم برای حفظ حقوق خود را انجام دهید.