امروزه با راه‌اندازی سامانه صیاد و الزامی شدن ثبت چک در این سامانه، بسیاری از راه‌های سوءاستفاده و جعل چک که در گذشته رایج بود، تا حد زیادی بسته شده است. در این سامانه، صادرکننده و گیرنده چک موظف به ثبت اطلاعات هستند و همین موضوع باعث شفافیت بیشتر و کاهش جرائم مالی در این حوزه شده است.
با این حال، نباید تصور کرد که با وجود چک‌های صیادی دیگر جعل چک به طور کامل از بین رفته است. همچنان ممکن است افرادی با روش‌های جدید مثل جعل امضا، تغییر تاریخ یا حتی دستکاری فیزیکی چک اقدام به ارتکاب این جرم کنند. همین موضوع باعث شده که در این مقاله به صورت جامع به بررسی جرم جعل چک، مجازات قانونی آن، مراحل شکایت، نحوه اثبات و نکات مهم پیرامون این جرم بپردازیم. همچنین در ادامه نمونه‌های واقعی از آراء صادر شده در محاکم کیفری و نمونه شکواییه برای شکایت جعل چک را نیز خواهید خواند.
جرم جعل چک چیست؟
جعل چک به معنای هرگونه دستکاری، تغییر یا ساخت چک به‌گونه‌ای که بتواند باعث فریب افراد یا نهادها شود، یک رفتار مجرمانه است. در حال حاضر، با گسترش استفاده از چک‌های صیادی و ثبت اطلاعات در سامانه صیاد، امکان جعل چک بسیار کاهش یافته اما همچنان نمی‌توان این جرم را به‌طور کامل منتفی دانست ولیکن آمار پرونده های جعل چک این روزها به مراتب از جعل امضای سفته کمتر شده است زیرا سامانه ثبتی در سفته وجود ندارد و آمار جعل در آن بسیار بالاست.
این جرم معمولاً با هدف سوءاستفاده مالی صورت می‌گیرد و می‌تواند مصادیق مختلفی داشته باشد؛ از جعل امضا تا تغییر تاریخ، مبلغ یا حتی ایجاد یک برگ چک جعلی از ابتدا. بنابراین لازم است افراد نسبت به مصادیق این جرم، آثار حقوقی و کیفری آن و همچنین روش‌های شکایت و اثبات آگاهی کامل داشته باشند.
📌 مصادیق رایج جرم جعل چک
در بررسی مصادیق جرم جعل چک، باید به چند مورد اصلی اشاره کرد که در پرونده‌های قضایی بیشتر به چشم می‌خورند:
-
جعل امضای صاحب حساب: فردی بدون اطلاع یا اجازه دارنده حساب بانکی، امضای او را تقلید و چک را صادر می‌کند.
-
تغییر تاریخ چک: فردی با هدف سوءاستفاده، تاریخ درج‌شده روی چک را تغییر می‌دهد.
-
افزایش مبلغ چک: افزودن ارقام یا تغییر در اعداد برای افزایش مبلغ چک، از دیگر مصادیق رایج جعل است.
-
ایجاد چک جعلی از ابتدا: برخی جاعلان با استفاده از برگه‌های جعلی و چاپ‌های حرفه‌ای، چکی مشابه با چک‌های رسمی بانک‌ها تهیه می‌کنند.
⚖️ عنصر قانونی جرم جعل چک در قوانین ایران
براساس ماده 523 قانون مجازات اسلامی، جعل و تزویر در هر نوشته‌ای که به عنوان سند مورد استفاده قرار گیرد، جرم است و مجازات مشخصی برای آن در نظر گرفته شده است. همچنین در قانون تجارت نیز به صراحت به جرم جعل چک و ضمانت اجرای آن اشاره شده است.
🔍 هدف مجرمان از جعل چک چیست؟
اهداف اصلی مرتکبان این جرم معمولاً کسب منافع مالی یا فریب اشخاص حقیقی یا حقوقی برای دریافت کالا، خدمات یا پول است. در بسیاری از موارد، این جرم در راستای کلاهبرداری‌های بزرگ‌تر صورت می‌گیرد و به همین دلیل هم در قوانین کیفری به‌شدت با آن برخورد می‌شود.
جعل امضا چک و تفاوت آن با سایر قسمت‌های چک
جعل امضا یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین مصادیق جعل در حوزه اسناد تجاری به‌ویژه چک محسوب می‌شود. در بسیاری از پرونده‌های کیفری، زمانی که صحبت از جعل چک به میان می‌آید، مقصود اصلی همان جعل امضا است؛ یعنی شخصی بدون اجازه و اطلاع صاحب حساب، اقدام به امضای چک به جای او می‌کند. این نوع جعل می‌تواند منجر به خسارات مالی سنگین برای صاحب حساب شود و اعتماد عمومی نسبت به چک را زیر سؤال ببرد.
با این حال، جعل امضا تنها یکی از مصادیق جعل چک است و نباید با سایر انواع جعل در چک اشتباه گرفته شود. هر یک از این موارد، آثار حقوقی و کیفری متفاوتی دارد و قانون برای آن‌ها مجازات جداگانه در نظر گرفته است. جعل چک انواع دیگری هم دارد که در جدول زیر مقایسه می‌شوند:
| نوع جعل چک | شرح عمل مجرمانه | هدف جاعل | مجازات قانونی |
|---|---|---|---|
| جعل امضا | تقلید یا جعل امضای صاحب حساب | سوءاستفاده مستقیم از حساب | ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی (حبس یا جزای نقدی) |
| جعل تاریخ | تغییر تاریخ سررسید یا صدور چک | سوءاستفاده زمانی از چک | ماده ۶۹۲ قانون تجارت (حبس یا جزای نقدی) |
| جعل مبلغ | تغییر اعداد یا حروف مبلغ چک | افزایش غیرقانونی مبلغ چک | مشمول مقررات جعل اسناد عادی |
| جعل برگه چک | ساخت یا چاپ چک جعلی | فریب کامل افراد یا بانک | اشد مجازات در جعل اسناد و استفاده از سند مجعول |
جعل امضا به دلیل ارتباط مستقیم با سوءاستفاده از حساب بانکی، برای دادگاه و بانک اهمیت ویژه‌ای دارد و اثبات آن عموماً نیازمند کارشناسی خط و امضا است. در حالی که جعل تاریخ یا مبلغ ممکن است با مقایسه ساده یا استعلام از بانک قابل‌تشخیص باشد.
مجازات جعل چک و جعل امضا چک طبق قانون
در قوانین کیفری ایران برای جعل چک و جعل امضای چک مجازات‌های مشخصی در نظر گرفته شده است. این مجازات‌ها بسته به نوع جعل، نحوه وقوع جرم و حتی میزان خسارتی که وارد شده، می‌تواند متفاوت باشد. قانون‌گذار در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی و همچنین قانون تجارت به این موضوع پرداخته و برای هر نوع از جعل، ضمانت اجرای قانونی تعیین کرده است.
در ادامه به بررسی دقیق مجازات‌های قانونی مرتبط با این جرم می‌پردازیم.
✅ مجازات جعل چک طبق قانون مجازات اسلامی
براساس ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی، تفاوت در جعل و استفاده از سند مجعول وجود دارد و هر فردی که مرتکب جعل یا تزویر در اسناد عادی یا رسمی شود، به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۳ تا ۱۲ میلیون ریال محکوم خواهد شد. این مجازات شامل جعل در اسناد بانکی همچون چک نیز می‌شود.
همچنین اگر شخصی با علم به جعلی بودن چک از آن استفاده کند، مشمول همین مجازات است. بنابراین حتی فردی که خودش جعل نکرده اما چک جعلی را مورد استفاده قرار داده باشد نیز به همان میزان مجازات می‌شود و اگر هر 2 کار را انجام داده باشد مشمول هر دو خواهد بود.
✅ مجازات جعل چک طبق قانون تجارت
طبق ماده ۶۹۲ قانون تجارت، اگر فردی چکی را جعل یا در آن دستکاری کند، به حبس از ۱ تا ۵ سال یا جزای نقدی از ۱۰ تا ۵۰ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
⚖️ مجازات جعل امضا چک به‌صورت خاص
جعل امضای چک به دلیل آن‌که مستقیم به سوءاستفاده از حساب بانکی مربوط می‌شود، از منظر قانونی یکی از مهم‌ترین مصادیق جعل اسناد عادی محسوب می‌شود. مطابق ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی، مرتکب جعل امضا در اسناد عادی مانند چک، علاوه بر جبران خسارت، به حبس ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی ۳ تا ۱۲ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
📝 جدول خلاصه مجازات‌های قانونی جرم جعل چک و جعل امضا چک
| نوع جرم | ماده قانونی مرتبط | میزان مجازات |
|---|---|---|
| جعل چک | ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی | حبس ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی ۳ تا ۱۲ میلیون ریال |
| جعل چک | ماده ۶۹۲ قانون تجارت | حبس ۱ تا ۵ سال یا جزای نقدی ۱۰ تا ۵۰ میلیون ریال |
| جعل امضا چک | ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی | حبس ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی ۳ تا ۱۲ میلیون ریال |
| استفاده از چک جعلی | ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی | همان مجازات جعل چک (حبس یا جزای نقدی) |
نمونه رأی جعل امضای چک در محاکم قضایی
در پرونده‌های حقوقی و کیفری، رأی دادگاه در خصوص جعل امضای چک معمولاً بر اساس نظریه کارشناسان رسمی دادگستری در زمینه خط و امضا صادر می‌شود. این نظریه‌ها نقش بسیار مهمی در اثبات یا رد ادعای جعل دارند. در ادامه، یک نمونه از آراء صادر شده در دادگاه‌های ایران در مورد جعل امضای چک آورده می‌شود تا با شیوه تحلیل و صدور رأی توسط محاکم آشنا شوید.
⚖️ نمونه رأی دادگاه تجدیدنظر استان تهران درباره جعل امضای چک
در این پرونده، متهم با استفاده از چک‌هایی که به نام فرزندش صادر شده بود، اقدام به جعل امضا و استفاده از آن برای خرید کالا (آهن‌آلات) کرده بود. صاحب حساب که فرزند متهم بود، هیچ اطلاعی از این موضوع نداشت و امضای او بدون اجازه‌اش جعل شده بود. شاکی با استناد به کارشناسی خط و امضا و شهادت شهود، شکایت خود را مطرح کرد.
📌 مراحل رسیدگی و صدور رأی
کارشناسی امضا انجام شد و کارشناس رسمی خط و امضا صراحتاً اعلام کرد که امضای روی چک متعلق به پدر (متهم) بوده و فرزند او چنین امضایی نکرده است.
متهم در جلسه دادگاه پس از ارائه مستندات، به‌طور ضمنی اقرار کرد که خودش به‌جای پسرش این چک‌ها را امضا کرده تا کارهای تجاری راحت‌تر پیش برود.
او همچنین ادعا کرد که از طرف فرزندش وکالت داشته است اما دادگاه این ادعا را نپذیرفت چرا که داشتن وکالت‌نامه، بدون تصریح صریح به اختیار صدور و امضای چک، مجوزی برای این کار محسوب نمی‌شود.
در نهایت، دادگاه بدوی متهم را به جرم جعل و کلاهبرداری به حبس، رد مال و جزای نقدی محکوم کرد.
در مرحله تجدیدنظر، پس از بررسی مجدد محتویات پرونده، این رأی تأیید شد اما میزان مجازات‌ها به شرح زیر کاهش یافت:
برای جرم کلاهبرداری، متهم به ۴ سال حبس، رد مال و پرداخت جزای نقدی معادل نصف مبلغ رد مال محکوم شد.
برای جرم جعل امضای چک، متهم به ۱۵ ماه حبس محکوم شد.
برای معاونت در کلاهبرداری، حکم ۶ ماه حبس صادر شد.
برای معاونت در جعل نیز ۹۱ روز حبس در نظر گرفته شد.
🔍 نکات قابل‌توجه این رأی
-
جعل امضا حتی اگر توسط بستگان درجه یک مانند پدر یا مادر انجام شود، جرمی مستقل و قابل پیگرد کیفری است.
-
صرف داشتن وکالت از صاحب حساب، به معنای داشتن حق امضای چک نیست مگر اینکه این موضوع به‌طور صریح و شفاف در وکالت‌نامه قید شده باشد.
-
در این قبیل پرونده‌ها، کارشناسی رسمی خط و امضا، شهادت شهود و اقرار متهم نقش اصلی در صدور حکم ایفا می‌کنند.
روش‌های اثبات جعل چک در دادگاه
در پرونده‌های مربوط به جعل چک، اثبات این جرم نیازمند ارائه دلایل و مستندات معتبر است. قانون‌گذار برای جلوگیری از تضییع حقوق افراد، ابزارهای مختلفی را برای اثبات جعل چک پیش‌بینی کرده است که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.
✅ استفاده از کارشناسی خط و امضا
یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین روش‌های اثبات جعل چک، ارجاع به کارشناسی خط و امضا است. در این روش، اصل چک یا چک‌های مشکوک توسط کارشناس رسمی دادگستری بررسی می‌شود. کارشناس از طریق مقایسه خط، نوع امضا، نحوه حرکت قلم، میزان فشار دست و سایر جزئیات تخصصی، می‌تواند اصالت یا جعل امضا را تشخیص دهد.
رأی دادگاه معمولاً به نظریه این کارشناسان استناد می‌کند مگر اینکه دلیل متقنی برای رد نظر آن‌ها وجود داشته باشد.
⚖️ ارائه چک اصلی و مقایسه آن با چک جعلی
یکی از راه‌های کمک‌کننده به اثبات جعل، ارائه اصل چک و نسخه جعلی یا چک‌های قبلی صاحب‌حساب است. این کار به کارشناس کمک می‌کند تا با مقایسه تطبیقی امضاها و سایر مشخصات ظاهری چک، جعلی یا اصلی بودن آن را تعیین کند.
📌 شهادت شهود در دادگاه
در بسیاری از مواقع، افرادی از نزدیک شاهد صدور یا دریافت چک بوده‌اند و می‌توانند به‌عنوان شاهد در دادگاه حاضر شوند. شهادت این افراد، مخصوصاً اگر با سایر ادله همراه باشد، می‌تواند نقش مهمی در اثبات یا رد ادعای جعل داشته باشد.
🔍 گزارش‌های مراجع رسمی مانند بانک‌ها
گاهی بانک‌ها در حین عملیات بانکی متوجه مغایرت‌هایی در امضا یا اطلاعات چک می‌شوند. گزارش‌هایی که این مراجع رسمی صادر می‌کنند، می‌تواند به‌عنوان یکی از دلایل معتبر در دادگاه مورد استناد قرار گیرد.
✅ تحقیقات پلیس و مراجع انتظامی
پلیس آگاهی و مراجع انتظامی در جرایم مالی مثل جعل چک، وظیفه دارند تحقیقات میدانی، بررسی مستندات، و تطبیق مدارک را انجام دهند. گزارش‌های این مراجع نیز می‌تواند به اثبات وقوع جرم کمک کند.
⚖️ کاربرد سایر ادله اثبات دعوا در حقوق کیفری
همان‌طور که در سایر دعاوی کیفری مرسوم است، هرگونه سند یا مدرکی که نشان‌دهنده وقوع جرم باشد از جمله پیامک‌ها، قراردادها، مکاتبات، و اقرارهای قبلی متهم، می‌تواند در کنار سایر دلایل برای اثبات جرم جعل چک به کار گرفته شود.
مراحل شکایت جعل چک و روند قانونی آن در دادگاه‌ها
برای پیگیری جرم جعل چک و رسیدگی به این جرم در محاکم قضایی، لازم است مراحل قانونی به‌درستی طی شود. در این بخش به صورت گام‌به‌گام این فرآیند را توضیح می‌دهیم تا بدانید در صورت مواجهه با این جرم، چه اقداماتی باید انجام دهید.
✅ مرحله اول: تهیه مدارک و مستندات لازم
پیش از هر اقدامی، باید تمامی مدارک و مستندات خود را آماده کنید. این مدارک معمولاً شامل موارد زیر است:
-
اصل چک یا تصویر آن
-
اسناد مربوط به مبادله یا معامله مرتبط با چک
-
گزارش کارشناسی (در صورت وجود)
-
شهادت شهود در صورت لزوم
-
سایر مدارک مانند مکاتبات، پیامک یا قرارداد مرتبط
⚖️ مرحله دوم: تنظیم شکواییه رسمی در دادسرا
پس از تکمیل مدارک، باید به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه کرده و شکواییه خود را تنظیم کنید. در شکواییه باید موارد زیر قید شود:
-
مشخصات شاکی و متهم
-
شرح دقیق ماجرا و وقوع جعل
-
دلایل و مدارک اثبات ادعا
-
درخواست رسیدگی و مجازات متهم
دادسرا پس از ثبت شکایت، پرونده را به دادیار یا بازپرس ارجاع می‌دهد.
🔍 مرحله سوم: تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا
در این مرحله، دادسرا با بررسی مدارک، انجام تحقیقات میدانی، ارجاع به کارشناس خط و امضا و اخذ اظهارات طرفین، حقیقت ماجرا را روشن می‌کند. چنانچه جعل احراز شود، پرونده برای رسیدگی به دادگاه کیفری دو ارسال می‌شود.
📌 مرحله چهارم: رسیدگی در دادگاه کیفری
در این مرحله، قاضی دادگاه با توجه به:
-
گزارش کارشناسی
-
مدارک و مستندات شاکی
-
اظهارات متهم
-
دفاعیات وکیل متهم یا شاکی
به صدور رأی اقدام می‌کند.
رأی دادگاه می‌تواند شامل:
-
حبس
-
جزای نقدی
-
رد مال
و سایر مجازات‌های قانونی باشد.
✅ مرحله پنجم: اعتراض به رأی در دادگاه تجدیدنظر (در صورت لزوم)
در صورتی که یکی از طرفین به رأی صادره معترض باشد، می‌تواند ظرف مهلت قانونی (۲۰ روز) درخواست تجدیدنظر بدهد. پرونده در این مرحله به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال و مجدداً بررسی می‌شود.
نمونه شکواییه برای شکایت از جعل امضای چک
در صورتی که با جعل امضای چک مواجه شدید و قصد دارید علیه شخص جاعل طرح شکایت کنید، باید شکواییه رسمی تنظیم و به دادسرای محل وقوع جرم تقدیم نمایید. در ادامه، یک نمونه متنی برای شکواییه جعل چک ارائه می‌شود که می‌توانید از آن الگو بگیرید.
به نام خدا
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …با عرض سلام و احترام
اینجانب ……… فرزند ……… به شماره ملی ………… و ساکن …………، به استحضار می‌رسانم که شخصی به نام ………… بدون اطلاع و اجازه اینجانب، با جعل امضای بنده بر روی چک شماره ………… عهده بانک ………… شعبه ………… به مبلغ ………… ریال، اقدام به سوءاستفاده نموده است.این موضوع زمانی برای اینجانب آشکار شد که جهت وصول چک به بانک مراجعه نمودم و از سوی بانک اطلاع داده شد که امضای چک با نمونه امضای بنده تطابق ندارد. پس از بررسی بیشتر، مشخص گردید که چک مورد نظر توسط فردی جعل شده و بدون اطلاع بنده مورد استفاده قرار گرفته است.
با عنایت به اینکه فعل ارتکابی مشتکی‌عنه مشمول ماده ۵۲۳ و ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی در خصوص جعل اسناد و نوشته‌های عادی و استفاده از سند مجعول می‌باشد و موجب ورود ضرر و زیان مادی به اینجانب گردیده است، تقاضای رسیدگی و تعقیب کیفری وی و صدور حکم مجازات قانونی را دارم.
دلایل و مستندات:
تصویر چک مورد شکایت
گواهی عدم پرداخت بانک
نظریه کارشناسی خط و امضا (در صورت وجود)
سایر مستندات لازم
خواسته:
صدور دستور تعقیب کیفری مشتکی‌عنه به اتهام جعل امضا چک، استفاده از سند مجعول، و جبران ضرر و زیان وارده.
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی: …………
امضا: …………
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون جعل چک را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران در قالب مشاوره حقوقی مطرح شده است:
❓ با سلام، دسته چک درخواست دادم، اما هنگام تحویل متوجه شدم که چک‌ها با جعل امضای من به شخص دیگری داده شده‌اند. کارمند بانک نیز احراز هویت نکرده و امضای من را تطابق نداده است. چه کار باید انجام دهم و موضوع شکایت چه عنوانی باید داشته باشد؟
✅ در این مورد، باید شکایتی با عنوان جعل و انتقال اسناد بانکی تنظیم کنید. درخواست بررسی کارشناسی برای تطبیق امضا بدهید و از کارمند بانک به دلیل تسهیل این عمل نیز شکایت کنید. تامین دلیل نیز می‌تواند برای اثبات ادعای شما مفید باشد. مشاوره با یک وکیل نیز می‌تواند به شما در جهت‌گیری و پیگیری صحیح کمک کند.
❓ مجازات جعل چک چیست؟ اگر تاریخ چک توسط کارمند بانک تغییر کرده باشد، چه مجازاتی در انتظار اوست؟
✅ بر اساس ماده 523 قانون مجازات اسلامی، جعل چک و تغییر در تاریخ آن می‌تواند به شش ماه تا دو سال حبس و جریمه نقدی ۳ تا ۱۲ میلیون ریال منجر شود. تغییر تاریخ چک توسط کارمند بانک نیز جرم محسوب می‌شود و علاوه بر مجازات قانونی، باید خسارات وارده به ذینفع را جبران کند.
❓ چکی که سه سال پیش اعلام سرقت شده و امضای صادرکننده با امضای بانک تطابق ندارد، اگر کارشناسی شود، می‌توان فهمید که امضا جعل است یا صاحب چک عمداً امضای نادرست زده؟
✅ این موضوع بستگی به بررسی‌های کارشناسی دارد. کارشناس می‌تواند صحت امضا را بررسی و تشخیص دهد که آیا امضا جعل شده یا صاحب چک عمداً امضای نادرست زده است. برای رسیدگی دقیق، باید شرایط چک و دستخط مرتبط به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
❓ چکی به مبلغ ۲۰۰ هزار تومان کشیده بودم، ولی بعداً متوجه شدم که فردی مبلغ چک را به دو میلیون افزایش داده است. این شخص را نمی‌شناسم و چک من برگشت خورده است. چگونه می‌توانم ثابت کنم که از مبلغ چک سوءاستفاده شده است؟
✅ شما می‌توانید با طرح شکایت جعل و استفاده از سند مجعول در دادگاه اقدام کنید. دارنده چک که مبلغ را تغییر داده، مرتکب جرم شده است. از بانک بخواهید مشخصات شخصی که چک را برگشت زده است را در اختیارتان قرار دهد و با ارائه مدارک به دادگاه، می‌توانید از حق خود دفاع کنید.
❓ پدرم چکی به مبلغ ۴ میلیون تومان به کسی داده که قسمت حروف آن خالی بوده و گیرنده مبلغ را به ۴۰۰ میلیون تومان تبدیل کرده است. آیا می‌توانیم شکایت کنیم به جرم جعل چک؟
✅ بله، شما می‌توانید با طرح شکایت جعل چک اقدام کنید. این موضوع قابل تشخیص توسط کارشناس خط‌شناسی است و می‌تواند در دادگاه بررسی شود. مدارک و شواهد خود را برای اثبات جعل به دادگاه ارائه دهید تا حق پدرتان احیا شود.
❓ چکی به مبلغ دو میلیون به فردی دادم که حالا مبلغ آن را به ۵۰ میلیون تغییر داده است. چطور می‌توانم این موضوع را ثابت کنم؟
✅ شما باید درخواست کارشناسی کنید تا اصالت امضا و تغییرات انجام‌شده بر روی چک بررسی شود. شواهد و مدارک خود را به دادگاه ارائه دهید تا بتوانید ثابت کنید که مبلغ چک به‌صورت غیرقانونی تغییر کرده است. در صورت اثبات، فرد خاطی به جرم جعل و استفاده از سند مجعول محکوم خواهد شد.