در نظام حقوق کیفری ایران، تقسیم‌بندی جرایم به قابل گذشت و غیرقابل گذشت از اهمیت بسزایی برخوردار است. این تفکیک نه‌تنها در آغاز و ادامه روند دادرسی مؤثر است، بلکه تأثیر مستقیم در اختیارات شاکی، امکان مصالحه و توقف تعقیب کیفری دارد. در واقع، برخی جرایم صرفاً با شکایت شخص زیان‌دیده قابلیت پیگیری دارند و در صورت گذشت وی، تعقیب و اجرای مجازات نیز متوقف خواهد شد.
شناخت صحیح این دسته از جرایم، به‌ویژه در پرتو اصلاحات جدید قانونی از جمله ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، برای عموم مردم و حتی متخصصان حقوقی ضرورت دارد. این مقاله با بررسی کامل مفهوم جرم، تبیین جایگاه جرایم قابل گذشت و تحلیل مصادیق قانونی، تلاش می‌کند تا چارچوبی جامع و کاربردی برای فهم بهتر این موضوع ارائه دهد.
جرایم قابل گذشت کدامند و چه ویژگی‌هایی دارند؟
جرایم قابل گذشت دسته‌ای از جرایم هستند که نقش شاکی خصوصی در آن‌ها حیاتی است. در این نوع جرایم، تعقیب، رسیدگی و حتی اجرای مجازات منوط به شکایت و عدم گذشت شاکی است. اگر شاکی رضایت دهد، رسیدگی متوقف می‌شود و مجازات نیز اعمال نمی‌گردد.
✅ تعریف جرایم قابل گذشت از منظر قانونی
مطابق ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرایم قابل گذشت، جرایمی هستند که «شروع و ادامه تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات آن‌ها منوط به شکایت و عدم گذشت شاکی است.» به بیان ساده، در این جرایم اگر شاکی شکایتی نکند، مرجع قضایی نمی‌تواند رأسا وارد رسیدگی شود؛ و اگر در هر مرحله‌ای از رسیدگی شاکی اعلام گذشت کند، پرونده مختومه خواهد شد.
🔍 ویژگی‌های اصلی جرایم قابل گذشت
برخی ویژگی‌های مهم این جرایم عبارتند از:
- پیگیری و آغاز دادرسی منوط به شکایت شاکی خصوصی است.
- گذشت شاکی باعث موقوفی تعقیب و اجرای مجازات می‌شود.
- شاکی می‌تواند در تمام مراحل دادرسی، گذشت خود را اعلام کند.
- در صورت فوت شاکی، وراث قانونی می‌توانند از این حق استفاده کنند.
⚖️ مبنای حقوقی و اجتماعی قابل گذشت بودن
علت اصلی اینکه برخی از جرایم قابل گذشت هستند، غلبه جنبه خصوصی آن‌ها بر جنبه عمومی است. در واقع، قانون‌گذار تشخیص داده که آسیب ناشی از این جرایم، بیشتر متوجه یک فرد خاص است تا کل جامعه. بنابراین، تصمیم‌گیری نهایی در خصوص پیگیری یا گذشت، به عهده شخص آسیب‌دیده گذاشته شده است. این رویکرد به‌ویژه در روابط خانوادگی، همسایگی و مسائل کم‌اهمیت‌تر بسیار کاربرد دارد و از سنگین شدن بار سیستم قضایی نیز جلوگیری می‌کند.
📝 تأثیر گذشت بر مجازات
در جرایم قابل گذشت، با اعلام رضایت شاکی، نه‌تنها تعقیب متوقف می‌شود، بلکه اجرای حکم نیز منتفی است. حتی اگر بخشی از مجازات اجرا شده باشد، با گذشت شاکی، باقی‌مانده آن نیز لغو می‌شود. این موضوع در ماده ۸ قانون آیین دادرسی کیفری نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
🔹تفاوت با جرایم غیر قابل گذشت
جرایم غیر قابل گذشت، در نقطه مقابل جرایم قابل گذشت قرار می‌گیرند. در این نوع جرایم، حتی اگر شاکی خصوصی از شکایت خود صرف‌نظر کند، مراجع قضایی موظف به ادامه تعقیب، رسیدگی و اجرای حکم هستند. چرا که در این موارد، جامعه به عنوان زیان‌دیده اصلی شناخته می‌شود، نه فقط فرد شاکی. نمونه‌هایی از جرایم غیرقابل گذشت به شرح زیر است:
- قتل عمد
- زنا و رابطه نامشروع
- جعل سند رسمی
- آدم‌ربایی
- تهدید علیه امنیت داخلی یا بین‌المللی
- تجاوز به عنف
- برخی سرقت‌ها و کلاهبرداری‌ها، بسته به مبلغ و شرایط ارتکاب
مبانی قانونی جرایم قابل گذشت در قوانین جدید
با تصویب قوانین جدید از جمله «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» و اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، چارچوب قانونی جرایم قابل گذشت به‌طور قابل توجهی تغییر یافته است. این اصلاحات، نه‌تنها مصادیق بیشتری از جرایم را قابل گذشت اعلام کرده‌اند، بلکه اثرات مهمی در میزان مجازات و نحوه رسیدگی نیز به همراه داشته‌اند.
⚖️ ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی (اصلاحی ۱۴۰۳/۲/۲۵)
بر اساس این ماده، علاوه بر برخی جرایم تعزیری مندرج در کتاب دیات و فصل حد قذف، و نیز جرایم قابل گذشت در قوانین خاص، جرایم مشخصی از کتاب پنجم تعزیرات نیز قابل گذشت اعلام شده‌اند. همچنین شروع به جرم و معاونت در این موارد نیز مشمول حکم گذشت هستند. نکته مهم اینکه اگر مرتکب زیر ۱۸ سال باشد و جرم او در زمره جرایم تعزیری درجه پنج و پایین‌تر باشد، آن جرم نیز با داشتن شاکی خصوصی قابل گذشت خواهد بود.
📌 نکته مهم در مورد اصلاحیه سال ۱۴۰۳
پیش از این، برخی مصادیق کلاهبرداری و سرقت نیز در شرایط خاص قابل گذشت تلقی می‌شدند؛ اما طبق اصلاحیه سال ۱۴۰۳، این جرایم از فهرست جرایم قابل گذشت حذف شده‌اند. به‌طور مشخص:
-
کلاهبرداری تا مبلغ یک میلیارد ریال
-
سرقت تا سقف دویست میلیون ریال
که پیش‌تر به‌موجب ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مشمول گذشت بودند، دیگر قابل گذشت محسوب نمی‌شوند.
📝 تبصره ماده ۱۰۴ و کاهش مجازات
طبق تبصره این ماده، در جرایم قابل گذشت، مجازات حبس‌های تعزیری درجه چهار تا درجه هشت، در صورت تحقق شرایط قانونی، به نصف کاهش می‌یابد. این مقرره به نفع متهم است و در راستای سیاست کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها تصویب شده است.
جدول جرایم قابل گذشت در قانون جدید (بر اساس ماده ۱۰۴)
با تصویب اصلاحیه ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۳، فهرست جرایم قابل گذشت به‌طور دقیق مشخص شده و شفافیت بیشتری به نظام کیفری بخشیده شده است. این ماده، مجموعه‌ای از مواد قانونی را در بر می‌گیرد که به صراحت قابل گذشت بودن آن‌ها را اعلام می‌دارد. در ادامه، جدولی از مهم‌ترین این جرایم تنظیم شده است تا مرجعی ساده و دقیق برای مخاطبان فراهم باشد.
| ردیف | عنوان جرم | ماده قانونی |
|---|---|---|
| 1 | آسیب به حیوانات و محیط زیست | ۶۷۹، ۶۸۲، ۶۸۴، ۶۸۵ |
| 2 | اجبار به نوشتن با تهدید | ۶۶۸ |
| 3 | افترا عملی | ۶۹۹ تعزیرات |
| 4 | افترا، نشر اکاذیب، هجو | ۶۹۷ تا ۷۰۰ |
| 5 | افشای اسرار حرفه‌ای (عمومی و حرفه‌ای مانند افشای اسرار توسط وکیل) | ۶۴۲، ۶۴۸ تعزیرات |
| 6 | امتناع از تحویل طفل سپرده‌شده | ۶۳۲، ۶۳۵ تعزیرات |
| 7 | تحریف و انتشار فیلم و عکس خصوصی (جرایم اینستاگرامی) | ۷۴۴ |
| 8 | تحصیل سند یا نوشته با سوءاستفاده از ضعف نفس | ۲۹۶ تعزیرات |
| 9 | تدلیس در ازدواج | ۶۴۷ |
| 10 | تخریب عمدی و تحریق اموال منقول و غیرمنقول | ۶۷۶، ۶۷۷ |
| 11 | توهین ساده، توهین به افراد و مقامات | ۶۰۲، ۶۰۸، ۶۰۹ تعزیرات |
| 12 | تهدید ساده یا با افشای راز | ۶۶۲، ۶۶۹ تعزیرات |
| 13 | جعل و تزویر اسناد و نوشته‌های غیررسمی | ۵۳۶ تعزیرات |
| 14 | جرایم تعزیری درجه ۵ و پایین‌تر توسط نوجوانان | ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی |
| 15 | جرایم قابل گذشت موضوع قوانین خاص | — |
| 16 | خیانت در امانت | ۶۷۴ |
| 17 | سقط جنین ناشی از ضرب یا آزار عمدی زن باردار | ۶۲۲، ۶۵۵ تعزیرات |
| 18 | سوءاستفاده از سفید مهر یا سفید امضا | ۶۷۳ |
| 19 | سوءاستفاده از ضعف نفس اشخاص | ۵۹۶ تعزیرات |
| 20 | صدمات بدنی غیرعمدی ناشی از رانندگی | ۷۱۶، ۷۱۷ |
| 21 | صغیر یا مجنون بودن گذشت‌کننده (شرط صحت گذشت توسط نماینده قانونی) | قانون آیین دادرسی کیفری |
| 22 | صرف‌نظر از شکایت قبل از اقامه دعوا | ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی |
| 23 | تصرف عدوانی، ورود به عنف و قهر، ممانعت از حق | ۶۹۰ تا ۶۹۵ تعزیرات |
| 24 | توزیع محصولات یا آسیب به باغ و مزرعه دیگران | ۶۲۴ تعزیرات |
| 25 | ترک انفاق زوجه و افراد واجب‌النفقه | ۶۴۵ تعزیرات + ماده ۲۳ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۵ |
| 26 | تهدید و ارعاب به قصد اجبار | ۶۶۲ تعزیرات |
| 27 | توهین با الفاظ رکیک | ۶۰۲ تعزیرات |
| 28 | حمله به ملک دیگری یا تصرف با صحنه‌سازی | ۶۹۰، ۶۹۵ تعزیرات |
| 29 | حد قذف | ۵۲۲ قانون مجازات اسلامی |
| 30 | حد سرقت (در بندهای خاص با شکایت مالک) | ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی |
| 31 | قطع یا نابودی اصله نخل خرما بدون مجوز | ۶۲۲ تعزیرات |
- شروع و معاونت در کلیه این جرایم نیز قابل گذشت محسوب می‌شود.
- چنانچه جرمی در این فهرست نباشد و قانون به صراحت در مورد آن سکوت کرده باشد، اصل بر غیرقابل گذشت بودن است.
شرایط و آثار حقوقی گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت
در جرایم قابل گذشت، شاکی نقش محوری دارد و تصمیم او مبنی بر شکایت یا گذشت، مسیر پرونده را مشخص می‌کند. اما این گذشت باید دارای شرایط مشخصی باشد تا بتواند اثر قانونی داشته باشد و موجبات توقف تعقیب یا اجرای مجازات را فراهم آورد.
✅ شرایط لازم برای اعتبار گذشت شاکی
برای آنکه گذشت معتبر و مؤثر باشد، رعایت نکات زیر الزامی است:
- صریح و روشن بودن گذشت: گذشت باید به‌گونه‌ای بیان شود که هیچ‌گونه تردیدی در اراده شاکی برای بخشش باقی نماند.
- غیر مشروط بودن گذشت: قانون‌گذار تصریح دارد که گذشت نباید مشروط یا معلق باشد. گذشت مشروط (مثلاً در ازای دریافت مبلغی) بی‌اعتبار است.
- امکان گذشت به‌صورت شفاهی یا کتبی: گذشت می‌تواند به‌صورت شفاهی در دادگاه یا نزد ضابط قضایی ثبت شود یا به‌صورت کتبی، رسمی یا غیررسمی باشد.
- احراز اختیار و اهلیت گذشت‌کننده: گذشت باید توسط فرد ذی‌نفع (یا نماینده قانونی وی) انجام شود؛ برای مثال صغیر یا مجنون نمی‌تواند مستقلاً اعلام گذشت کند.
🔍 مدت اعتبار گذشت شاکی
در جرایم قابل گذشت، امکان گذشت در هر مرحله از رسیدگی وجود دارد:
- در مرحله تحقیق و بازجویی، گذشت موجب توقف تعقیب می‌شود.
- در دادگاه، موجب صدور قرار موقوفی تعقیب یا عدم اجرای مجازات خواهد شد.
- حتی در مرحله اجرای حکم، می‌توان گذشت را اعلام کرد و از ادامه اجرای حکم جلوگیری نمود.
آیا کلاهبرداری، کلاهبرداری اینترنتی و خیانت در امانت قابل گذشت هستند؟
برخی جرایم مالی از جمله کلاهبرداری، کلاهبرداری اینترنتی و خیانت در امانت همواره از پرتکرارترین دعاوی کیفری در محاکم محسوب می‌شوند. یکی از سوالات مهم درباره این جرایم، قابلیت گذشت آن‌هاست؛ به این معنا که آیا با رضایت شاکی می‌توان پیگیری قضایی را متوقف کرد یا خیر.
⚖️ کلاهبرداری در فهرست جرایم قابل گذشت
تا پیش از اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۳، کلاهبرداری‌هایی که مبلغ آن‌ها از سقف مشخصی کمتر بود (تا یک میلیارد ریال)، طبق ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری قابل گذشت تلقی می‌شدند. اما با اصلاح جدید، این بند حذف شده و کلاهبرداری در هر شکل و مبلغ، دیگر در زمره جرایم قابل گذشت قرار ندارد. بنابراین:
کلاهبرداری، جرم غیرقابل گذشت است و حتی در صورت گذشت شاکی، رسیدگی قضایی ادامه می‌یابد و رضایت شاکی تنها ممکن است موجب تخفیف یا تبدیل مجازات شود.
❌ کلاهبرداری اینترنتی قابل گذشت نیست
با توجه به رشد فزاینده فضای مجازی، جرم اخاذی و کلاهبرداری اینترنتی به‌عنوان یکی از اشکال نوین کلاهبرداری شناسایی شده است. این جرم در چارچوب قانون جرایم رایانه‌ای و با استناد به مواد مرتبط در قانون مجازات اسلامی مورد پیگرد قرار می‌گیرد.
کلاهبرداری اینترنتی نیز جرم غیر قابل گذشت محسوب می‌شود حتی اگر بزه‌دیده از شکایت خود صرف‌نظر کند، مراجع قضایی مکلف به ادامه رسیدگی هستند.
✅ خیانت در امانت؛ جرم قابل گذشت
در نقطه مقابل، خیانت در امانت طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی یکی از مصادیق جرایم تعزیری قابل گذشت است.
- آغاز تعقیب منوط به شکایت شاکی است.
- در هر مرحله از رسیدگی، با اعلام گذشت شاکی، پیگیری پرونده متوقف می‌شود.
- اجرای مجازات نیز نیاز به رضایت شاکی دارد.
📌 نکته تکمیلی در خصوص خیانت در امانت
خیانت در امانت زمانی تحقق می‌یابد که فردی مال یا سندی را از طریق مشروع در اختیار بگیرد، اما آن را به نفع خود یا دیگری تصاحب کند. با توجه به ماهیت خصوصی این جرم و آسیب‌دیدگی مستقیم یک فرد خاص، قانون‌گذار آن را قابل گذشت اعلام کرده است.
نکات مهم در مورد گذشت شاکی، عدول، فوت، و گذشت ناقص وراث
گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت، یک تصمیم حقوقی بسیار مهم و اثرگذار است. اما این اقدام ساده، دارای ابعاد حقوقی متعددی است که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند مشکلات جدی برای طرفین ایجاد کند. در این بخش، به مهم‌ترین نکات مرتبط با گذشت شاکی می‌پردازیم.
🔍 آیا می‌توان از گذشت خود منصرف شد؟ (عدول)
خیر. طبق ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی، عدول از گذشت مسموع نیست.
یعنی اگر شاکی در هر مرحله از رسیدگی یا حتی پس از صدور حکم، اعلام گذشت کند، دیگر نمی‌تواند از تصمیم خود بازگردد. بنابراین توصیه می‌شود پیش از اعلام رسمی گذشت، تمام پیامدهای حقوقی آن به‌دقت سنجیده شود.
⚖️ گذشت پیش از شکایت؛ سلب حق تعقیب
چنانچه شاکی، پیش از طرح دعوای کیفری، گذشت خود را اعلام کند، دیگر حق طرح شکایت کیفری از او سلب می‌شود. در چنین شرایطی، هیچ مرجعی امکان پیگیری جرم را نخواهد داشت. این گذشت می‌تواند کتبی یا حتی شفاهی باشد؛ اما باید صریح، روشن و مستند باشد.
📝 گذشت ناقص ورثه پس از فوت شاکی
اگر شاکی در حین رسیدگی فوت کند، حق شکایت و گذشت به وراث قانونی او منتقل می‌شود. اما نکته مهم اینکه:
- گذشت همه وراث برای اعتبار گذشت الزامی است.
- اگر تنها برخی از وراث اعلام گذشت کنند، و دیگران اصرار بر ادامه رسیدگی داشته باشند، گذشت ناقص بی‌اثر خواهد بود.
- در چنین حالتی، رسیدگی ادامه می‌یابد و مجازات نیز قابل اجرا خواهد بود.
📌 اعلام گذشت باید آزادانه باشد
یکی از شرایط صحت گذشت آن است که شاکی تحت اجبار، تهدید یا فریب اقدام به گذشت نکرده باشد. در صورتی که دادگاه احراز کند گذشت شاکی حاصل فشار، تهدید یا تطمیع است، آن را بی‌اعتبار اعلام خواهد کرد.
✅ راه‌های اعلام گذشت
- شفاهی: در حضور قاضی یا ضابط قضایی با تنظیم صورتجلسه و اخذ امضا یا اثر انگشت شاکی.
- کتبی غیررسمی: مثلاً در کلانتری یا نامه‌نگاری ساده.
- کتبی رسمی: از طریق دفاتر اسناد رسمی یا اعلام رسمی در دادگاه.
تأثیر گذشت در جرایم غیرقابل گذشت و تخفیف مجازات
اگرچه در جرایم غیر قابل گذشت، رضایت شاکی موجب توقف رسیدگی یا اجرای مجازات نمی‌شود، اما همچنان می‌تواند تأثیر غیرمستقیم اما مهمی بر نتیجه پرونده و سرنوشت متهم داشته باشد. قانون‌گذار با هدف تلطیف مجازات و رعایت وضعیت شخصی محکوم‌علیه، برای گذشت شاکی حتی در این جرایم نیز آثاری در نظر گرفته است.
⚖️ گذشت به‌عنوان «جهت تخفیف»
بر اساس بند «الف» ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی، «گذشت شاکی یا مدعی خصوصی»، یکی از جهات تخفیف در جرایم تعزیری است. به این معنا که:
- اگر شاکی در میانه رسیدگی یا حتی پس از صدور حکم، از شکایت خود صرف‌نظر کند،
- قاضی می‌تواند با توجه به این گذشت، مجازات متهم را کاهش داده یا به مجازات مناسب‌تری تبدیل کند.
📝 امکان تجدیدنظر در میزان مجازات پس از صدور حکم قطعی
مطابق ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری، در جرایم غیرقابل گذشت، چنانچه شاکی پس از صدور حکم قطعی اعلام رضایت کند:
- محکوم‌علیه می‌تواند درخواست تجدیدنظر در مجازات کند.
- دادگاه صادرکننده حکم قطعی، در جلسه فوق‌العاده با حضور نماینده دادستان، بررسی مجدد انجام داده و ممکن است مجازات را تخفیف یا تبدیل نماید.
- این تصمیم نهایی و قطعی خواهد بود.
✅ گذشت در مراحل مختلف چه اثری دارد؟
- پیش از صدور حکم: دادگاه می‌تواند مجازات را تخفیف دهد.
- پس از صدور حکم و پیش از اجرای آن: محکوم‌علیه حق درخواست تعدیل مجازات را دارد.
- پس از اجرای بخشی از حکم: باقی‌مانده حکم ممکن است متوقف شود، مشروط بر اینکه شاکی اعلام رضایت رسمی کرده باشد.
❌ مواردی که گذشت تأثیری ندارد
- در جرایم حدی مانند زنا، محاربه، یا ارتداد، اگر جرم اثبات شود، گذشت شاکی تأثیری در سقوط مجازات ندارد.
- در جرایم تهدید کننده امنیت عمومی، گذشت شاکی صرفاً جنبه نمادین دارد و تأثیر اجرایی ندارد.
📌 نتیجه مهم
بنابراین، اگرچه در جرایم غیر قابل گذشت نمی‌توان با رضایت شاکی از ادامه تعقیب جلوگیری کرد، اما این گذشت می‌تواند نجات‌بخش باشد و به‌ویژه در مرحله اجرای حکم، مجازات را سبک‌تر یا متحول کند. در نتیجه، شاکی همچنان در معادلات کیفری نقش دارد، حتی اگر قانون‌گذار مسیر رسیدگی را مستقل از او طراحی کرده باشد.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون جرایم قابل گذشت را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال مطرح شده است:
❓لطفاً برخی از نمونه‌ها و مصادیق جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت را ذکر کنید.
✅ جرایم قابل گذشت به جرایمی اطلاق می‌شود که با رضایت شاکی خصوصی، تعقیب یا اجرای مجازات آن‌ها متوقف می‌شود. بر اساس ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرایمی مانند توهین، افترا، تهدید، تخریب اموال، خیانت در امانت، افشای اسرار و مزاحمت تلفنی جزو جرایم قابل گذشت هستند. اما جرایمی مثل قتل، زنا، تجاوز جنسی، آدم‌ربایی و جرایم امنیتی به دلیل جنبه عمومی، غیرقابل گذشت محسوب می‌شوند و حتی با رضایت شاکی، رسیدگی ادامه دارد.
❓آیا تصادف جزء جرایم قابل گذشت است یا غیرقابل گذشت؟
✅ تصادف اگر منجر به صدمه غیرعمدی شود و از مصادیق بی‌احتیاطی در رانندگی باشد (مانند مواد ۷۱۶ و ۷۱۷ قانون مجازات)، قابل گذشت است. اما اگر خسارت شدید، تکرار یا وضعیت خاصی رخ دهد، ممکن است جنبه عمومی پیدا کرده و به عنوان غیرقابل گذشت تلقی شود.
❓مشارکت در کلاهبرداری رایانه‌ای با مبلغ زیر صد هزار تومان جزو جرایم قابل گذشت است یا خیر؟
✅ مطابق مقررات پیش از اصلاح ماده ۱۰۴، چنین مواردی قابل گذشت بودند، اما طبق اصلاحیه اردیبهشت ۱۴۰۳، کلاهبرداری (اعم از سنتی یا رایانه‌ای) دیگر قابل گذشت نیست؛ حتی اگر مبلغ آن اندک باشد. بنابراین پاسخ فعلی: خیر، قابل گذشت نیست.
❓آیا جرایم منطبق با ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری و ماده ۵۸۸ قانون تعزیرات، از جمله جرایم قابل گذشت هستند؟
✅ تا پیش از اصلاح ماده ۱۰۴، جرایمی که مبلغ آن‌ها زیر یک سقف مشخص (مثلاً ۱۰۰ میلیون تومان) بود، قابل گذشت تلقی می‌شدند. اما بر اساس قانون اصلاحی سال ۱۴۰۳، این استثناها حذف شده‌اند. اکنون جرایم موضوع مواد فوق، حتی در مبالغ پایین، غیرقابل گذشت محسوب می‌شوند.
❓آیا طبق قانون جدید کاهش حبس، کلاهبرداری اینترنتی با مبلغ ۲۰ میلیون تومان جزء جرایم قابل گذشت است؟
✅ طبق اصلاحات قانون کاهش حبس مصوب ۱۳۹۹، کلاهبرداری‌های با مبلغ پایین قابل گذشت بودند، اما در اصلاحیه ماده ۱۰۴ در سال ۱۴۰۳، این بندها حذف شده‌اند. بنابراین حتی کلاهبرداری اینترنتی با مبلغ ۲۰ میلیون تومان هم غیرقابل گذشت محسوب می‌شود.
❓کدام‌یک از جرایم زیر غیرقابل گذشت هستند: افترا، تخریب، دشنام به قصد نسبت زنا، شرکت در منازعه منتهی به ضرب و جرح؟
✅افترا و تخریب طبق ماده ۱۰۴ قانون مجازات، قابل گذشت هستند.
دشنام به قصد نسبت زنا، اگر مشمول حد قذف باشد، غیرقابل گذشت است.
شرکت در منازعه منتهی به ضرب و جرح، بسته به شدت آسیب و نوع مشارکت، ممکن است غیرقابل گذشت باشد.