در مسیر شغلی بسیاری از کارمندان دولت، ممکن است شرایطی پیش بیاید که نیاز به تغییر محل خدمت، سازمان یا حتی شهر محل اشتغال داشته باشند. این جابجایی که در قالب «انتقال کارمندان» شناخته می‌شود، تابع ضوابط و آیین‌نامه‌های مشخصی است که بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری تنظیم شده‌اند. انتقال کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی تنها با درخواست شخص کارمند و موافقت کتبی دستگاه‌های مبدأ و مقصد امکان‌پذیر است.

این موضوع، نه‌تنها در برنامه‌ریزی منابع انسانی ادارات اهمیت دارد، بلکه در حفظ رضایت شغلی، ثبات خانواده، بهره‌وری و عدالت اداری نیز نقش اساسی ایفا می‌کند. در این مقاله به بررسی دقیق شرایط قانونی، مراحل اداری، استثنائات و همچنین سامانه‌های آنلاین مربوط به انتقال کارمندان دولت می‌پردازیم تا با دیدی روشن و آگاهانه، مسیر انتقالی خود را دنبال کنید.

بررسی آیین‌نامه و دستورالعمل انتقال کارمندان دولت

مبنای قانونی انتقال کارمندان در ایران، «ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری» است. مطابق این ماده، نحوه انتقال و مأموریت کارکنان دولت باید بر اساس آیین‌نامه اجرایی مصوب هیئت وزیران انجام شود. این آیین‌نامه با عنوان رسمی «آیین‌نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۲۱ و ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری» در سال ۱۳۸۸ به تصویب رسید و چارچوب اصلی نقل‌وانتقال کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی را مشخص کرد.

بر اساس این آیین‌نامه:

• درخواست انتقال باید به‌صورت کتبی توسط کارمند ارائه شود.
• دستگاه مبدأ و دستگاه مقصد، هر دو باید با انتقال موافقت کنند.
• انتقال می‌تواند دائمی (انتقال قطعی) یا موقت (مأموریت) باشد.
• پس از اجرای حکم انتقال، ارتباط استخدامی کارمند با دستگاه قبلی کاملاً قطع می‌شود و مسئولیت پرداخت حقوق و مزایا بر عهده دستگاه مقصد قرار می‌گیرد.

همچنین، انتقال کارمندان به نهادهای خاص مانند وزارت اطلاعات، نیروهای نظامی و نهادهای زیر نظر رهبری، تنها در صورت وجود مجوز در مقررات استخدامی همان نهاد امکان‌پذیر است. توجه داشته باشید که شرایط انتقال کارمندان ایثارگر به دلیل تفاوت در بخشنامه ها و شرایط در مطلبی دیگر به صورت جداگانه بررسی شده است.

📌 نکته مهم: کارمندانی که از تهران به شهرستان‌ها منتقل شوند، در صورت رعایت ضوابط قانونی، از امتیازات و مزایای ویژه‌ای برخوردار خواهند شد.

شرایط انتقال کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی

انتقال کارمندان دولت، اعم از رسمی، پیمانی یا قراردادی، تابع آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری است که توسط هیأت وزیران تصویب شده است. این آیین‌نامه به‌وضوح شرایط لازم برای انتقال نیروی انسانی میان دستگاه‌های دولتی را مشخص می‌کند. در این بخش، مهم‌ترین این شرایط را با جزئیات بررسی می‌کنیم:

🔸رضایت کتبی کارمند و درخواست رسمی

نخستین شرط انتقال، وجود درخواست کتبی کارمند است. انتقال بدون رضایت شخصی کارمند (اعم از رسمی، پیمانی یا قراردادی) ممنوع بوده و تخلف محسوب می‌شود.

🔸 موافقت کتبی دستگاه مبدأ و مقصد

پس از ثبت درخواست توسط کارمند، باید هر دو دستگاه (مبدأ و مقصد) به‌صورت رسمی با انتقال موافقت کنند. صدور حکم انتقال تنها پس از این دو تأیید امکان‌پذیر است.

🔸 انتقال کارمندان مازاد

اگر کارمند جزو نیروهای مازاد بر نیاز دستگاه باشد، در صورت موافقت مبدأ و مقصد، انتقال او به سایر دستگاه‌ها مجاز و حتی تسهیل‌شده تلقی می‌شود. تشخیص مازاد بودن نیرو بر عهده «کارگروه‌های تحول منابع انسانی» در هر دستگاه اجرایی است.

🔸 دستگاه‌های مستثنی‌شده از قانون خدمات کشوری

انتقال به نهادهایی نظیر وزارت اطلاعات، نیروهای مسلح، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و نهادهای زیر نظر رهبری، تنها در صورت پیش‌بینی و پذیرش در آیین‌نامه‌های داخلی همان نهادها مجاز است.

🔸برخورداری از امتیاز انتقال داوطلبانه از تهران به شهرستان

چنانچه کارمند داوطلبانه از تهران به واحدهای دستگاه مربوطه در شهرستان‌های غیرکلان‌شهری منتقل شود، از امتیازات ویژه‌ای مانند تسهیلات مسکن، اولویت در ارتقاء یا امتیازات بازنشستگی بهره‌مند می‌گردد.

🔸 قطع رابطه استخدامی با دستگاه مبدأ

پس از اجرای حکم انتقال، رابطه حقوقی و استخدامی کارمند با دستگاه مبدأ خاتمه می‌یابد. از آن پس، کلیه پرداخت‌ها، مرخصی‌ها و مزایا بر اساس مقررات دستگاه مقصد محاسبه خواهد شد.

🔸 شرایط خاص برای انتقال کارکنان قراردادی (کار معین)

در خصوص نیروهای قراردادی با قرارداد کار معین، اصل بر عدم امکان انتقال است؛ مگر اینکه:

• قرارداد با دستگاه مبدأ فسخ شده باشد.
• قرارداد جدید با دستگاه مقصد منعقد شود.

این بند بر اساس تبصره ماده ۳۲ قانون مدیریت خدمات کشوری تنظیم شده و جابه‌جایی نیروهای کار معین را به موارد خاص محدود می‌کند.

🔸 انتقال اعضای هیئت علمی و نیروهای مستثنی‌شده

انتقال اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها یا کارکنان دستگاه‌هایی که مشمول قانون خدمات کشوری نیستند، تنها در صورتی مجاز است که آیین‌نامه خاص داخلی دستگاه‌ها اجازه چنین انتقالی را داده باشد.

در نظر داشته باشید که در صورت جابجایی بین سازمان های دولتی و عوض شدن صندوق بیمه، اقدام به انتقال سوابق بیمه بین صندوق های بازنشستگی نمایید که در مطلب مربوط به آن توضیحات کامل ارائه شده است.

نحوه ثبت درخواست و مراحل اداری انتقال کارمندان دولت

فرآیند انتقال کارمندان رسمی، پیمانی یا قراردادی، دارای مراحل مشخص و اداری است که باید با دقت طی شود. برای موفقیت در این فرآیند، آگاهی از ترتیب گام‌ها و مدارک مورد نیاز ضروری است. در این بخش به شرح کامل این مراحل می‌پردازیم:

✅ ۱. تنظیم و ارائه درخواست انتقال به دستگاه مبدأ

ابتدا کارمند باید درخواست کتبی خود را به اداره منابع انسانی یا امور اداری محل خدمت فعلی (دستگاه مبدأ) ارائه دهد. این درخواست باید شامل:

• مشخصات فردی و شغلی
• دلیل یا ضرورت انتقال (شخصی، خانوادگی، درمانی یا شغلی)
• تعیین مقصد انتقال (نام دستگاه و شهر) باشد.

✅ ۲. بررسی و صدور ابلاغ از سوی دستگاه مبدأ

پس از دریافت درخواست، دستگاه مبدأ موظف است آن را بررسی کرده و در صورت نبود مانع قانونی یا نیاز فوری، با صدور یک ابلاغیه موافقت اولیه خود را اعلام کند.

✅ ۳. ارسال درخواست به دستگاه مقصد

ابلاغیه رسمی دستگاه مبدأ به همراه پرونده کاری کارمند به دستگاه مقصد ارسال می‌شود. دستگاه مقصد نیز بررسی‌های لازم را انجام داده و نظر خود را در خصوص پذیرش کارمند اعلام می‌کند.

✅ ۴. دریافت موافقت دستگاه مقصد و صدور حکم انتقال

در صورت موافقت هر دو دستگاه، واحد منابع انسانی دستگاه مقصد موظف به صدور حکم کارگزینی جدید بر اساس مقررات و ساختار سازمانی خود است.

✅ ۵. قطع ارتباط با دستگاه مبدأ و آغاز به کار در محل جدید

با صدور حکم، کارمند باید تسویه حساب اداری و مالی خود را با دستگاه مبدأ انجام دهد. سپس می‌تواند در تاریخ مشخص‌شده در حکم، در دستگاه مقصد شروع به‌کار کند.

✅ ۶. تفاوت در سامانه‌های ثبت درخواست انتقالی

در حال حاضر سامانه واحد ملی برای ثبت درخواست انتقال وجود ندارد. اما برخی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها سامانه‌های اختصاصی دارند، از جمله:

• وزارت آموزش‌وپرورش: profile.medu.ir
• وزارت بهداشت: transfer.behdasht.gov.ir

سایر دستگاه‌ها معمولاً درخواست‌ها را به‌صورت دستی یا از طریق مکاتبات اداری دریافت می‌کنند.

✅ ۷. پیگیری روند از طریق کارگزینی

در تمام مراحل، کارمند باید موضوع را از طریق واحد کارگزینی یا منابع انسانی پیگیری کند تا در صورت نیاز، نواقص احتمالی رفع شود و زمان انتقال کوتاه‌تر گردد.

قوانین انتقال کارمندان زن به تبعیت از همسر

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در سیاست‌های اداری کشور در نظر گرفته شده، حمایت از نهاد خانواده و ایجاد امکان هم‌زیستی اعضای خانواده در یک شهر یا محل کار است. در همین راستا، انتقال محل خدمت کارمندان زن شاغل در دستگاه‌های دولتی به تبعیت از محل خدمت یا سکونت همسر، مورد توجه قانون‌گذار قرار گرفته است.

بر اساس اصل ۱۰ قانون اساسی و همچنین بخشنامه‌های متعدد صادر شده توسط سازمان امور اداری و استخدامی کشور، کارمندان زن می‌توانند در صورت ارائه مدارک مربوط به محل اشتغال یا سکونت همسر خود، درخواست انتقال به نزدیک‌ترین واحد اجرایی به محل موردنظر را داشته باشند. این درخواست باید با رضایت دستگاه مبدا و تایید دستگاه مقصد انجام شود.

مهم‌ترین نکات در این خصوص عبارتند از:

• کارمندان زن باید مدارک رسمی مربوط به محل اشتغال یا زندگی همسر را ارائه دهند (مانند حکم کارگزینی یا اجاره‌نامه).
• انتقال به تبعیت از همسر در اولویت بررسی‌های کمیته‌های نقل و انتقال دستگاه‌ها قرار می‌گیرد.
• در صورت موافقت دستگاه مبدا، دستگاه مقصد موظف است در صورت وجود پست سازمانی خالی، زمینه انتقال را فراهم کند.
• اگر محل جدید در مناطق کمتر توسعه‌یافته یا دورافتاده باشد، امتیازاتی مانند کمک‌هزینه یا حق بدی آب‌وهوا نیز لحاظ می‌گردد.

این مقررات با هدف حفظ انسجام خانوادگی، کاهش مشکلات ناشی از زندگی جداگانه و ایجاد تعادل میان زندگی شخصی و شغلی زنان کارمند تصویب شده‌اند.

دستورالعمل انتقال کارکنان دولت  و نحوه پرداخت حقوق و مزایا

بر اساس بخشنامه شماره ۱۹۴۷۷۴ مورخ ۱۴۰۲/۰۴/۲۲ سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد جزء (۴) ماده (۴) ضوابط اجرایی قانون بودجه سال ۱۴۰۲، دستورالعمل جامعی برای نحوه پرداخت حقوق کارکنان انتقالی و جابه‌جایی اعتبار در لایحه بودجه ۱۴۰۳ صادر شده است. مهم‌ترین نکات این دستورالعمل به شرح زیر است:

✅ نکات کلیدی دستورالعمل

1. عدم ابلاغ اعتبار جداگانه در سال ۱۴۰۲: هیچ اعتباری از سوی سازمان برنامه برای جابه‌جایی حقوق و مزایای انتقالی‌ها در ۱۴۰۲ صادر نمی‌شود.

2. صدور حکم در دستگاه مقصد: پس از تأیید انتقال، دستگاه مقصد موظف به صدور حکم کارگزینی است؛ اما حقوق تا پایان سال توسط دستگاه مبدأ پرداخت می‌شود.

3. پرداخت مزایا:

• مزایای مستمر (مانند حقوق پایه و عیدی): با سازمان مبدأ
• مزایای غیرمستمر (مانند اضافه‌کار و رفاهی): با سازمان مقصد

1. تفاوت حقوق بین سازمان ها: اختلافات ناشی از تغییر حکم کارگزینی (افزایش یا کاهش) در بودجه ۱۴۰۳ پیش‌بینی می‌شود.

2. قراردادی‌ها: پرداخت حقوق و مزایا از زمان انعقاد قرارداد جدید در دستگاه مقصد انجام می‌شود.

3. ممنوعیت جایگزینی: جذب نیروی جایگزین فقط با تصویب در کارگروه مشترک سازمان برنامه و سازمان اداری و استخدامی امکان‌پذیر است.

4. مدارک لازم برای بودجه ۱۴۰۳: شامل احکام قدیم و جدید، فیش‌ها، قراردادها و فرم‌های مخصوص پیوست.

5. سامانه جامع بودجه: تمام اطلاعات باید در این سامانه ثبت و پیگیری شوند تا در لایحه بودجه لحاظ شود.

6. مهلت ارائه فرم‌ها: پس از پایان زمان مقرر (بند ۱۳)، هیچ درخواستی برای بودجه ۱۴۰۳ بررسی نمی‌شود.

7. ماموریت‌ها: طبق آیین‌نامه مربوط به ماده ۱۲۱، حقوق مأمور با توافق طرفین توسط یکی از دو دستگاه پرداخت می‌شود.

8. استثناها: جابه‌جایی برخی نهادها مانند شرکت‌های دولتی فاقد ردیف بودجه یا انتقال به‌ واسطه آیین‌نامه تسهیلات شهرهای بزرگ مشمول شرایط خاص هستند.

9. تأکید بر سامانه بودجه: بارگذاری تمامی اطلاعات در این سامانه برای جابه‌جایی اعتبار الزامی است؛ مسئولیت پیگیری نیز با دستگاه مقصد است.

نمونه فرم آماده درخواست انتقالی کارمند

در ادامه این مطلب نمونه فرم آماده درخواست انتقالی کارمند را مشاهده می فرمایید:

بسمه تعالی

مدیر محترم [نام سازمان یا اداره مقصد]

موضوع: درخواست انتقال محل خدمت

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی]، فرزند [نام پدر]، دارای شماره پرسنلی [شماره پرسنلی]، کارمند رسمی / پیمانی / قراردادی شاغل در [نام واحد سازمانی مبدأ]، هم‌اکنون در محل خدمت [محل خدمت فعلی] مشغول به کار می‌باشم.

با توجه به [ذکر دلایل مشخص مانند: مشکلات خانوادگی، ادامه تحصیل، بیماری، تغییر محل سکونت همسر، مأموریت همسر، نیاز به نزدیکی به مراکز درمانی و… ] و به استناد ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری و دستورالعمل اجرایی شماره ۱۹۴۷۷۴ مورخ ۱۴۰۲/۰۴/۲۲ سازمان برنامه و بودجه کشور، بدین‌وسیله تقاضای انتقال محل خدمت خود به [نام سازمان / اداره مقصد در شهر یا استان مربوطه] را اعلام می‌دارم.

خواهشمند است دستور فرمایید با رعایت فرآیند اداری انتقال، از جمله اخذ تأییدیه شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی و تکمیل فرم‌های شماره (۱) و (۲)، اقدامات لازم جهت انتقال اینجانب صورت پذیرد. بدیهی است تمامی مستندات و مدارک لازم از جمله آخرین حکم کارگزینی و فرم‌های پیوست تقدیم حضور می‌گردد.

پیشاپیش از مساعدت جنابعالی کمال تشکر را دارم.

با احترام
نام و نام خانوادگی: [نام کامل]
سمت سازمانی: [سمت شغلی]
شماره ملی: [شماره ملی]
شماره تماس: [تلفن همراه یا ثابت]
تاریخ: [تاریخ روز]
امضا: [امضای شخص]

نکات تکمیلی برای پیوست نامه:

🔹 فرم شماره (۱): مشخصات کارمند، وضعیت استخدامی و محل خدمت فعلی

🔹 فرم شماره (۲): وضعیت حقوق و مزایای مستمر و غیر مستمر

🔹 مستندات: فیش حقوقی مبدأ و مقصد، مدارک پزشکی یا تحصیلی (در صورت وجود)، گواهی اشتغال به کار همسر (در صورت تبعیت از همسر)

سوالات متداول

در ادامه این مطلب سوالات متداول پیرامون انتقال کارمندان دولت را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی مطرح شده است:

❓ من ۱۰ سال است که کارمند کمیته امداد در شهرستان آمل هستم. آیا امکان جابجایی به بانک وجود دارد؟
✅ بله، انتقال کارمندان رسمی و پیمانی بین دستگاه‌های دولتی ممکن است، به شرطی که بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری انجام شود. این فرآیند نیازمند درخواست کارمند، صدور حکم از دستگاه مبدأ و موافقت سازمان مقصد است.

❓ برای انتقال کارکنان از ارتش به سایر سازمان‌های دولتی چه شرایطی لازم است؟
✅ انتقال از ارتش یا دیگر نهادهای خاص به سازمان‌های دولتی منوط به موافقت رسمی هر دو سازمان مبدأ و مقصد است. بدون رضایت طرفین، انتقال قانونی نخواهد بود و باید بر اساس مقررات و تصویب‌نامه‌های مربوطه انجام شود.

❓ آیا کارمندان زن دولت می‌توانند به دلیل تبعیت از همسر به تهران منتقل شوند؟
✅ بله، در برخی موارد قوانین و بخشنامه‌هایی برای تسهیل انتقال زنان شاغل دولتی به محل خدمت یا سکونت همسرشان وجود دارد. البته این انتقال نیاز به ارائه مدارک و موافقت سازمان مقصد دارد.

❓ تصویب‌نامه هیئت وزیران، انتقال به تهران را ممنوع کرده؛ آیا شهرستان‌های استان تهران هم شامل این ممنوعیت هستند؟
✅ این موضوع به تفسیر دقیق دستورالعمل و ابلاغیه مربوطه بستگی دارد. پیشنهاد می‌شود برای جزئیات دقیق به اداره کل منابع انسانی یا اداری سازمان خود مراجعه کنید.

❓ آیا انتقال کارمندان به شهر محل خدمت همسر قانونی است؟
✅ بله، این مورد در تصویب‌نامه‌های مربوط به تبعیت از همسر پیش‌بینی شده و کارمند می‌تواند در صورت ارائه مستندات لازم و موافقت دستگاه‌ها، به شهر محل خدمت همسر منتقل شود.

❓ آیا کارمندان پیمانی هم امکان انتقال دارند یا فقط مخصوص کارمندان رسمی است؟
✅ امکان انتقال برای کارمندان پیمانی نیز وجود دارد، به‌ویژه اگر دستگاه مقصد موافقت کند. شرایط این انتقال باید طبق آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۱ و هماهنگی بین دو دستگاه انجام شود.