در نظام کیفری ایران، رأی باز یکی از ابزارهای بازپرورانه و حمایتی است که با هدف اصلاح مجرم، کاهش آسیب‌های زندان و فراهم‌سازی زمینه بازگشت اجتماعی زندانیان طراحی شده است. این نوع رأی، به برخی محکومان واجد شرایط اجازه می‌دهد بخشی از دوران محکومیت خود را خارج از محیط بسته زندان، در قالب اشتغال، حرفه‌آموزی یا حضور در دوره‌های آموزشی سپری کنند.
با گسترش اجرای رأی باز، نه تنها جمعیت کیفری کاهش می‌یابد، بلکه امکان کسب درآمد مشروع و حفظ پیوندهای اجتماعی نیز برای محکومان فراهم می‌شود. در این مقاله، به‌صورت جامع به مفهوم رأی باز، تفاوت آن با رأی کار، شرایط قانونی و مصادیق خاص مانند محکومان مواد مخدر و مالی خواهیم پرداخت.
رأی باز چیست و چه کاربردی دارد؟
رأی باز تصمیمی است که به برخی محکومان اجازه می‌دهد با سپردن تأمین مناسب و رعایت ضوابط، در محیطی نیمه‌آزاد و بدون حضور مأمور مراقب، بخشی از دوره حبس خود را بگذرانند. این افراد در ساعات تعیین‌شده، در فعالیت‌های اجتماعی، آموزشی یا شغلی مشارکت می‌کنند و شب‌ها به خوابگاه تحت نظر زندان بازمی‌گردند.
رأی باز در حقیقت جایگزینی برای زندان‌های بسته است؛ به‌گونه‌ای که کنترل فیزیکی کاهش می‌یابد اما نظارت اداری و حقوقی همچنان برقرار می‌ماند. هدف از این نوع نگهداری، حفظ پیوند اجتماعی و جلوگیری از انزوای کامل زندانی است.
⚖️ اهداف رأی باز در نظام قضایی
مهم‌ترین هدف رأی باز، بازپروری زندانی و آماده‌سازی او برای بازگشت به زندگی اجتماعی و خانوادگی است. این نهاد حقوقی با تمرکز بر اشتغال‌زایی، حرفه‌آموزی و کاهش فشارهای روانی ناشی از محیط زندان، به محکوم کمک می‌کند تا عزت نفس و مسئولیت‌پذیری خود را باز یابد. همچنین برای جامعه، مزایایی چون کاهش تراکم زندان‌ها، کاهش هزینه‌های نگهداری، و جلوگیری از جرم‌زایی ثانویه را به همراه دارد.
طبق بخشنامه‌های قوه قضاییه، استفاده از رأی باز به عنوان یک سیاست کلان برای مدیریت جمعیت کیفری و اجرای اصول عدالت ترمیمی به‌ویژه در مورد جرایم غیرخشونت‌آمیز و مالی در اولویت قرار دارد.
شرایط رأی باز زندانیان طبق قانون
استفاده از نهاد رأی باز، صرفاً برای محکومان خاص و در شرایط مشخص قانونی امکان‌پذیر است. بر اساس ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری و آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، این امتیاز یک حق مطلق نیست، بلکه یک فرصت قانونی مشروط است که تنها با رعایت مجموعه‌ای از ضوابط رفتاری، قانونی و قضایی به محکوم اعطا می‌شود. برای اینکه زندانی واجد شرایط دریافت رأی باز باشد، باید الزامات زیر را به‌صورت همزمان دارا باشد:
- محکومیت قطعی به حبس:
شخص باید با حکم قطعی و غیرقابل اعتراض، به مجازات حبس محکوم شده باشد. - تحمل حداقل یک‌سوم از مدت حبس:
یکی از شروط اصلی، گذراندن حداقل یک‌سوم دوره محکومیت است. در موارد خاص مانند حبس ابد، حداقل ۱۵ سال از حبس باید سپری شده باشد. - حسن اخلاق و رفتار در زندان:
زندانی باید طی دوره حضور در زندان، رفتار مناسبی از خود نشان داده، مرتکب تخلف انضباطی نشده باشد و در برنامه‌های فرهنگی، مذهبی و اصلاحی مشارکت کرده باشد. - عدم سوءپیشینه مؤثر کیفری:
زندانی نباید دارای سابقه محکومیت مؤثر و جرایم خطرناک باشد. - سپردن تأمین مناسب (وثیقه یا کفالت):
برای اطمینان از بازگشت زندانی به خوابگاه، باید تضمین مالی یا تعهد معتبر به مقامات زندان ارائه شود. - موافقت شورای طبقه‌بندی و قاضی اجرای احکام:
درخواست رأی باز تنها در صورت تصویب شورای طبقه‌بندی زندان و تأیید قاضی اجرای احکام قابل قبول است.
📌 رأی باز و مرخصی زندانیان
طبق بخشنامه قوه قضاییه، زندانیان رأی باز در صورت حسن رفتار و رعایت مقررات می‌توانند تا ۵ روز در ماه مرخصی بگیرند. این امتیاز به حفظ ارتباط خانوادگی و بازپروری اجتماعی آن‌ها کمک می‌کند. این مرخصی، علاوه بر خروج روزانه در قالب رأی باز، به زندانی فرصت می‌دهد که چند شبانه‌روز متوالی را در کنار خانواده خود باشد و ارتباط عاطفی، خانوادگی و اجتماعی خود را حفظ کند.
❌ چه کسانی از رأی باز محروم می‌شوند؟
با وجود شرایط عمومی فوق، برخی محکومان به دلیل نوع جرم یا وضعیت کیفری از بهره‌مندی از رأی باز محروم هستند. طبق آیین‌نامه اجرایی زندان‌ها و تبصره‌های ماده ۵۲۰، این افراد شامل موارد زیر می‌شوند:
- محکومان به مجازات سالب حیات (اعدام) یا حبس‌های درجه یک
- افرادی که دارای حالت خطرناک تشخیص داده می‌شوند
محکومان به جرایم خشن مانند:
- آدم‌ربایی
- تجاوز به عنف
- قاچاق مسلحانه مواد مخدر
- محاربه و افساد فی‌الارض
- دایر کردن مراکز فساد و فحشا
- سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار
- جاسوسی یا اقدام علیه امنیت ملی
همچنین کسانی که در حین مرخصی یا دوران حرفه‌آموزی، مرتکب جرم جدید شده‌اند و یا زندانیانی که کمتر از یک‌سوم از حبس خود را گذرانده‌اند و محکومانی با سابقه کیفری مؤثر یا تکرار جرم در موارد مالی.
این محرومیت‌ها با هدف حفظ امنیت اجتماعی و جلوگیری از سوءاستفاده از نظام رأی باز اعمال می‌شود. البته در صورت صدور حکم برائت، محرومیت‌ها نیز لغو خواهد شد.
رأی باز شامل چه کسانی می‌شود؟
اگرچه رأی باز یک امتیاز قانونی محسوب می‌شود، اما اعطای آن تنها برای گروهی از محکومان امکان‌پذیر است که شرایط قانونی و رفتاری خاصی را دارا باشند. برخلاف تصور عمومی، رأی باز تنها مخصوص جرایم سبک نیست، بلکه حتی برخی محکومان مواد مخدر و مالی نیز می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند، مشروط بر اینکه پرونده آن‌ها واجد معیارهای تعیین‌شده در آیین‌نامه سازمان زندان‌ها باشد.
🔍 نمره اعتباری زندانی و تأثیر آن در رأی باز
طبق ماده ۸۰ آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، فعالیت‌های اصلاحی و تربیتی زندانیان در طول مدت حبس در پرونده آنان ثبت می‌شود و این اقدامات، مبنای اعطای ارفاقات قانونی از جمله رأی باز قرار می‌گیرد. بر اساس عملکرد و مشارکت زندانی، وی در یکی از ۴ درجه زیر قرار می‌گیرد:
- زندانی ضعیف
- زندانی متوسط
- زندانی خوب
- زندانی عالی
هرچه نمره اعتباری زندانی بالاتر باشد، احتمال دریافت رأی باز بیشتر است. افرادی که در برنامه‌های فرهنگی، شغلی، مذهبی و اجتماعی زندان فعال بوده و مقررات را رعایت کرده‌اند، در اولویت دریافت این امتیاز قرار دارند.
🔍 تفاوت زندان باز، نیمه‌باز و بسته
درک تفاوت انواع زندان‌ها، به فهم بهتر رأی باز کمک می‌کند:
-
زندان بسته:
محیطی محصور با دیوارهای بلند، کنترل فیزیکی شدید، مأموران نگهبان و محدودیت کامل در تردد. زندانی در این فضا فقط در محدوده زندان فعالیت می‌کند. -
زندان نیمه‌باز:
محدوده‌ای میان زندان بسته و باز؛ زندانیان در برخی ساعات روز اجازه کار در محیط‌های داخلی یا پیرامونی زندان را دارند اما همچنان تحت نظارت مأمور هستند. -
زندان باز یا مرکز حرفه‌آموزی و اشتغال (رأی باز):
کمترین میزان کنترل فیزیکی، بدون برج‌های نگهبانی یا مأمور همراه. محکوم روزها در خارج از محیط زندان کار یا تحصیل کرده و شب‌ها به خوابگاه بازمی‌گردد.
رأی باز تنها به زندانیانی اعطا می‌شود که از حالت خطرناک خارج شده، آمادگی بازگشت تدریجی به اجتماع را دارند و دارای تضمین لازم برای رعایت تعهدات هستند.
📌 غیبت در رأی باز چه پیامدی دارد؟
اگر زندانی در زمان مقرر به زندان بازنگردد یا بدون عذر موجه غیبت کند، رأی باز او لغو می‌شود. طبق قانون، فرد باید ظرف ۴۸ ساعت عذر خود را به قاضی اعلام کند، در غیر این صورت، امتیاز رأی باز حذف شده و ادامه محکومیت در زندان بسته اجرا می‌شود.
رأی باز محکومان مواد مخدر
محکومان مرتبط با جرایم مواد مخدر از جمله گروه‌هایی هستند که همواره نسبت به شرایط رأی باز برای آنان ابهام و تردید وجود دارد. با توجه به حساسیت بالای این جرایم، اعطای رأی باز به این دسته از زندانیان، هم در قانون و هم در عمل، با دقت و محدودیت بیشتری انجام می‌شود. با این حال، قانون‌گذار در ماده ۱۶ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، راه را برای بهره‌مندی برخی از این محکومان از رأی باز باز گذاشته است.
🔍 تفاوت مصرف‌کننده، خرده‌فروش و قاچاقچی در رأی باز
در اجرای رأی باز برای محکومان مواد مخدر، نوع جرم و میزان خطرآفرینی فرد نقش کلیدی دارد. بر اساس رویه قضایی و آیین‌نامه زندان‌ها، میان سه گروه اصلی تفکیک وجود دارد:
- مصرف‌کنندگان یا نگهداری جزئی مواد: اگر حبس برای این افراد صادر شده باشد، در صورت گذراندن یک‌سوم حبس، حسن رفتار، و عدم سابقه خطرناک، امکان بهره‌مندی از رأی باز وجود دارد. هدف از رأی باز در این موارد، بیشتر جنبه درمانی و بازپرورانه دارد، نه صرفاً تنبیهی.
- خرده‌فروشان یا توزیع‌کنندگان جزئی: در صورتی که جرم فاقد خشونت، سلاح، یا سازمان‌یافتگی باشد و محکوم شرایط لازم را داشته باشد، شورای طبقه‌بندی می‌تواند اعطای رأی باز را بررسی کند. بررسی‌ها به‌صورت موردی انجام می‌شود و تضمین مالی معمولاً سنگین‌تر خواهد بود.
- قاچاقچیان عمده، مسلح یا سازمان‌یافته: طبق تبصره ماده ۱۶ و بخشنامه‌های داخلی قوه قضاییه، این گروه معمولاً از رأی باز محروم‌اند. همچنین تخفیف در جرایم مواد مخدر معمولا شامل حال این گروه نمی شود. حتی اگر سایر شرایط رفتاری را نیز داشته باشند، به دلیل نوع جرم و خطر بالای فرار یا سوءاستفاده از آزادی، امکان اعطای رأی باز به آن‌ها وجود ندارد.
🔍 آیا رأی باز شامل محکومان مواد مخدر سنگین می‌شود؟
در پاسخ باید گفت: خیر، اما مشروط. در مواردی که جرم ارتکابی سنگین ولی غیرمسلحانه است و زندانی سن بالا، بیماری خاص یا شرایط انسانی ویژه‌ای دارد، امکان بررسی درخواست رأی باز با استناد به ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری و نظریات تخصصی وجود دارد.
در یک نمونه عملی، زندانی که تریاک حمل کرده بود، تنها پس از گذراندن دو سال و ۲۱۹ روز از حبس امکان ارائه درخواست رأی باز را خواهد داشت.
بنابراین، ملاک نهایی برای رأی باز محکومان مواد مخدر، ترکیبی از نوع جرم، سوابق محکوم، شرایط شخصی و موافقت شورای طبقه‌بندی است. حتی در موردهای خاص، دریافت مشاوره حقوقی دقیق می‌تواند در افزایش شانس پذیرش درخواست نقش مؤثری داشته باشد.
رأی باز برای محکومان مالی، دیه و نفقه
یکی از پرتعدادترین گروه‌های زندانیان در ایران، افرادی هستند که به دلایل مالی – اعم از مهریه، نفقه، دیه یا چک و سفته – به حبس محکوم شده‌اند. این افراد غالباً فاقد سابقه کیفری خطرناک بوده و مشکل آن‌ها بیشتر «ناتوانی در پرداخت» است تا ارتکاب جرم سازمان‌یافته. به همین دلیل، نهاد رأی باز برای این دسته از محکومان، بیش از سایرین معنا و کارکرد بازپرورانه دارد.
📌 نظریه مشورتی درباره رأی باز محکومان مالی
اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه مشورتی شماره ۷/۹۷/۱۰۵۲ به‌صراحت اعلام کرده است که:
«محکومان مالی – اعم از دیه، نفقه یا محکومیت‌های مشابه – در صورت سپری شدن یک‌سوم از مدت حبس، حسن رفتار در زندان، نداشتن سابقه کیفری مؤثر و سپردن تأمین مناسب، می‌توانند مشمول رأی باز قرار گیرند.»
این بدان معناست که هیچ مانع قانونی برای بهره‌مندی محکومان مالی از رأی باز وجود ندارد و مراجع قضایی می‌توانند با احراز شرایط قانونی، چنین درخواستی را بپذیرند.
نکته مهم: برخلاف جرایم خشن یا امنیتی، نوع جرم در این موارد منع قانونی ایجاد نمی‌کند و تصمیم نهایی وابسته به رفتار زندانی و تأمین ضمانت است.
🔍 رأی باز و امکان اشتغال برای پرداخت بدهی
یکی از اهداف اصلی رأی باز برای محکومان مالی، ایجاد امکان اشتغال مشروع برای پرداخت دیون است. زندانی می‌تواند در ساعات روز در بیرون از زندان کار کند، درآمد کسب کند و از محل این درآمد، بدهی‌های مربوط به مهریه، نفقه یا دیه را بپردازد.
در بسیاری از موارد، حتی شاکی خصوصی (طلبکار) نیز از صدور رأی باز استقبال می‌کند، زیرا می‌داند که در زندان، امکان وصول دین بسیار محدودتر است. البته در صورتی که زندانی از رأی باز سوءاستفاده کرده و به تعهدات خود عمل نکند، طلبکار می‌تواند با مراجعه به دادسرا، درخواست لغو رأی باز را ارائه دهد.
رأی باز نه تنها به محکوم کمک می‌کند تا زندگی خود را بازیابد، بلکه می‌تواند رضایت شاکی را نیز جلب کرده و زمینه تخفیف مجازات یا آزادی مشروط را فراهم کند.
چه زمانی می‌توان رأی باز گرفت؟
یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که خانواده زندانیان و خود محکومان با آن مواجه هستند، زمان دقیق امکان‌پذیری دریافت رأی باز است. قانون‌گذار در ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری و آیین‌نامه اجرایی زندان‌ها به‌صراحت به این موضوع پرداخته و ملاک‌هایی روشن برای محاسبه زمان رأی باز مشخص کرده است. با این حال، جزئیات آن نیازمند بررسی دقیق‌تری است.
⏳ زمان لازم از شروع حبس برای رأی باز
طبق صریح ماده ۵۲۰ ق.آ.د.ک، زندانی زمانی می‌تواند درخواست رأی باز ارائه دهد که حداقل یک‌سوم از مدت محکومیت حبس خود را سپری کرده باشد. این قاعده شامل اکثر محکومان عادی می‌شود و شرط اولیه بررسی درخواست است.
برای مثال:
- اگر محکومی به ۶ سال حبس محکوم شده باشد، پس از ۲ سال تحمل حبس، امکان ارائه درخواست رأی باز برای او فراهم می‌شود.
- این مدت باید واقعاً طی شده باشد و با آزادی مشروط، تعلیق یا غیبت جبران نمی‌شود.
نکته: تاریخ شروع محکومیت از زمان ورود رسمی به زندان محاسبه می‌شود، نه از زمان صدور حکم یا بازداشت موقت.
✅ موارد استثنایی در حبس‌های ابد یا خاص
در برخی موارد خاص، قانون شرایط متفاوتی برای رأی باز در نظر گرفته است. برای مثال:
-
محکومان به حبس ابد:
طبق تبصره ماده ۵۲۰ ق.آ.د.ک، این افراد تنها در صورتی می‌توانند از رأی باز استفاده کنند که حداقل ۱۵ سال از دوران محکومیت خود را گذرانده باشند. -
محکومان مسن یا بیمار:
در مواردی مانند بیماری صعب‌العلاج یا کهولت سن، و با استناد به ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری، امکان بررسی زودهنگام رأی باز وجود دارد؛ مشروط بر تأیید پزشکی قانونی و موافقت قاضی اجرای احکام. -
محکومان مالی و غیرعمدی:
در برخی بخشنامه‌های قوه قضاییه آمده است که برای این دسته از محکومان، ممکن است شرایط زمان سپری‌شده با تساهل بیشتری لحاظ شود، مخصوصاً اگر محکوم در حال تلاش برای پرداخت بدهی باشد.
بنابراین، اگرچه قاعده عمومی «یک‌سوم حبس» است، اما قانون امکان بررسی موارد خاص را هم پیش‌بینی کرده است.
تفاوت رأی باز و رأی کار
در نظام اجرای مجازات‌ها، مفاهیمی مانند «رأی باز» و «رأی کار» گاهی به‌اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. این دو هرچند شباهت‌هایی دارند، اما از نظر ساختار قانونی، هدف، و شرایط اجرا تفاوت‌های مشخصی با هم دارند. در این بخش به مقایسه دقیق این دو نهاد حقوقی می‌پردازیم.
📌 رأی کار چیست؟
رأی کار به تصمیمی گفته می‌شود که به موجب آن، محکومان واجد شرایط می‌توانند در زمان اجرای حبس، به‌طور رسمی در بیرون از زندان اشتغال داشته باشند. این اشتغال ممکن است در قالب برنامه‌های بازپروری یا در چارچوب مجازات جایگزین حبس صورت گیرد. رأی کار بیشتر بر بعد اقتصادی و اشتغالی تمرکز دارد، در حالی که رأی باز شامل مجموعه‌ای از اقدامات تربیتی، حرفه‌آموزی، آموزشی و اجتماعی است.
🔍 تفاوت‌های رأی باز و رأی کار
در جدول زیر، مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نهاد را مشاهده می‌کنید:
| ویژگی‌ها | رأی باز | رأی کار |
|---|---|---|
| هدف اصلی | بازپروری، حرفه‌آموزی، آموزش، بازگشت به جامعه | اشتغال زندانی و کسب درآمد قانونی |
| دامنه اجرا | گسترده: آموزش، کار، خدمات عمومی، درمان و… | محدود به اشتغال و کار |
| محل اجرا | معمولاً در خوابگاه‌های نیمه‌باز یا بیرون زندان | محیط بیرون از زندان، کارگاه‌ها یا شرکت‌ها |
| نظارت | توسط سازمان زندان‌ها + شورای طبقه‌بندی | توسط اداره زندان + کارفرما + مددکار اجتماعی |
| بازگشت شبانه | الزامی است | الزامی است |
| جایگاه قانونی | ماده ۵۲۰ ق.آ.د.ک + آیین‌نامه زندان‌ها | بخشی از رأی باز یا گاهی مجازات جایگزین حبس |
نمونه متن درخواست رأی باز
برای بهره‌مندی از رأی باز، زندانی یا یکی از بستگان او باید درخواستی رسمی و مستند به قاضی اجرای احکام کیفری ارائه دهد. این درخواست باید حاوی اطلاعات هویتی، مشخصات پرونده، مدت محکومیت سپری‌شده و دلایل قانونی و رفتاری برای استحقاق رأی باز باشد. استفاده از قالب مناسب می‌تواند احتمال موافقت با تقاضا را افزایش دهد.
در ادامه، نمونه‌ای استاندارد از متن درخواست رأی باز ارائه می‌شود که می‌توان آن را در دادسرای اجرای احکام کیفری ثبت کرد:
ریاست محترم دادگاه / قاضی محترم اجرای احکام کیفری
با سلام و احترام
اینجانب …….. فرزند …….. به شماره شناسنامه …….. صادره از …….. به موجب دادنامه شماره …….. مورخ …….. صادره از شعبه …….. دادگاه ……..، به تحمل …….. سال / ماه حبس محکوم شده‌ام.
با عنایت به اینکه تاکنون بیش از یک‌سوم مدت محکومیت خود را گذرانده‌ام، در طول مدت حبس حسن رفتار و اخلاق داشته‌ام، در هیچ‌یک از برنامه‌های اصلاحی و فرهنگی زندان غیبت نداشته‌ام، فاقد سابقه مؤثر کیفری هستم و تأمین لازم جهت بازگشت به زندان را نیز فراهم نموده‌ام، بدین‌وسیله تقاضای بهره‌مندی از رأی باز موضوع ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری را دارم.
خواهشمند است دستور فرمایید وفق مقررات، اقدامات لازم در این خصوص انجام پذیرد.
با تشکر
نام و نام خانوادگی: ……..
امضاء
تاریخ: ……..
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون رای باز مطرح شده است:
❓پدر من به‌دلیل چک برگشتی به یک سال حبس محکوم شده و الان حدود ۵ ماهه زندان هست. آیا می‌تونه برای رأی باز اقدام کنه؟
✅ بله. چون پرونده ایشان از نوع محکومیت مالی است، در صورت داشتن حسن رفتار در زندان و گذراندن حداقل یک‌سوم از مدت محکومیت (۴ ماه)، امکان درخواست رأی باز وجود دارد. توصیه می‌شود در پایان ماه ششم، با ارائه درخواست رسمی به اجرای احکام و تضمین بازگشت روزانه، برای رأی باز اقدام کنید.
❓برادرم به جرم نگهداری مواد مخدر به سه سال زندان محکوم شده. الان ۱ سال گذشته و هیچ تخلفی هم نداشته. آیا می‌تونه رأی باز بگیره؟
✅ با توجه به اینکه یک‌سوم از مدت حبس برادرتان گذشته و حسن رفتار نیز داشته، در صورت عدم سابقه کیفری مؤثر و نداشتن اتهام سنگین مثل قاچاق یا مسلح بودن، امکان استفاده از رأی باز برای ایشان وجود دارد. باید درخواست کتبی به قاضی اجرای احکام بدهید و پیشنهاد می‌شود مشورت با یک وکیل نیز انجام شود.
❓شوهرم رأی باز گرفته ولی دیروز به‌دلیل مشکل خانوادگی شب به زندان برنگشت. الان چی میشه؟
✅ طبق قانون، اگر زندانی دارای رأی باز بدون عذر موجه در زمان مقرر به زندان بازنگردد، رأی باز او لغو می‌شود. با این حال، اگر ظرف ۴۸ ساعت عذر موجه (مثل اورژانس، فوت، بیماری شدید و…) را به اجرای احکام اعلام کنید و مدارک لازم را ارائه دهید، ممکن است از لغو رأی جلوگیری شود. بهتر است هرچه سریع‌تر با قاضی اجرای احکام یا مددکار زندان تماس بگیرید.