انتقال کارمندان دولت از یک شهر یا دستگاه اجرایی به شهر یا دستگاه دیگر، یکی از موضوعات مهم در نظام اداری کشور است که برای اقشار خاص مانند ایثارگران، شرایط و تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته شده است. کارمندان ایثارگر که شامل جانبازان، آزادگان، فرزندان شهدا و سایر مشمولین قوانین ایثارگری هستند، می‌توانند از مزایای خاصی در فرایند انتقال بهره‌مند شوند. این انتقال ممکن است به دلایل خانوادگی، درمانی، ادامه تحصیل یا شرایط خاص خدمتی انجام گیرد.
اما برخلاف تصور عمومی، انتقالی کارمندان ایثارگر تابع قوانین و آیین‌نامه‌های عمومی کشور در حوزه مدیریت خدمات کشوری است و الزاماً یک رویه مستقل ندارد، بلکه باید طبق ضوابط ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری، تبصره‌های اجرایی آن، و مقررات برنامه پنجم توسعه انجام شود.
در این مقاله، به صورت کامل و گام‌به‌گام به معرفی سامانه‌ها، شرایط قانونی، دستگاه‌های استثنا شده، مراحل اجرایی، و نحوه ثبت درخواست انتقالی کارمندان ایثارگر پرداخته‌ایم و سعی کرده‌ایم با زبانی ساده و دقیق، ابهامات رایج در این زمینه را برطرف کنیم.
اهمیت انتقال کارمندان ایثارگر
انتقال کارمندان ایثارگر یکی از تسهیلات پیش‌بینی‌شده در قوانین استخدامی کشور برای قشر ایثارگر شامل جانبازان، آزادگان، فرزندان شهدا و دیگر مشمولان قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران است. این نوع انتقال ممکن است در قالب تغییر محل خدمت در همان دستگاه یا انتقال به دستگاه دیگر و یا از شهری به شهر دیگر انجام شود. اهمیت این انتقال، نه‌تنها در تسهیل شرایط کاری و خانوادگی این افراد است، بلکه در رعایت عدالت اداری و ارج‌نهادن به خدمات و فداکاری‌های آنان نیز نمود دارد.
برخلاف برخی تصورات، برای انتقالی ایثارگران بخشنامه مستقل جامعی که تمام مراحل را پوشش دهد وجود ندارد، بلکه این نوع جابه‌جایی، مشمول مقررات کلی انتقال کارمندان دولت طبق قانون مدیریت خدمات کشوری و آیین‌نامه‌های اجرایی آن است. با این حال، در برخی موارد برای این افراد امتیازات یا استثنائاتی نیز در نظر گرفته می‌شود، مانند عدم نیاز به موافقت کارمند در جابه‌جایی درون‌شهری یا اولویت در انتقال به محل خدمت همسر در صورت اشتغال همزمان.
درک صحیح از قوانین و ضوابط حاکم بر انتقالی ایثارگران، به کارمندان مشمول این تسهیلات کمک می‌کند تا روند انتقال خود را سریع‌تر، دقیق‌تر و با آگاهی کامل از حقوق قانونی‌شان دنبال کنند.
شرایط قانونی انتقال کارمندان ایثارگر
برای انتقال کارمندان ایثارگر در دستگاه‌های اجرایی، اگرچه قانون خاصی تحت عنوان «قانون انتقال ایثارگران» وجود ندارد، اما مقررات پراکنده‌ای در قوانین عمومی و آیین‌نامه‌های اجرایی مختلف برای این موضوع لحاظ شده‌اند. این مقررات به‌طور عمده در قانون برنامه پنجساله پنجم، قانون مدیریت خدمات کشوری، و آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۱ آمده است. در ادامه مهم‌ترین شرایط را مرور می‌کنیم:
🔸انتقال درون شهرستانی
بر اساس بند (و) ماده ۵۰ قانون برنامه پنجم توسعه، چنانچه انتقال در همان شهرستان باشد، تنها موافقت دستگاه مبدأ و مقصد کفایت می‌کند و نیازی به رضایت کارمند نیست.
🔸انتقال به شهرستان دیگر
در صورتی که جابجایی از یک شهرستان به شهرستان دیگر باشد، رضایت و درخواست کارمند نیز الزامی است. این شرط از حقوق قانونی کارکنان محسوب می‌شود و حتی در صورت نیاز دستگاه، نمی‌توان بدون رضایت، کارمند را به شهرستان دیگری منتقل کرد.
🔸وجود شرایط استخدامی در دستگاه مقصد
بر طبق آیین‌نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۲۱ و ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری، اگر انتقال به نهادهایی صورت گیرد که مشمول قانون خدمات کشوری نیستند (مانند نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات، نهادهای زیر نظر رهبری)، تنها در صورتی امکان‌پذیر است که مقررات استخدامی آن نهاد، چنین انتقالی را مجاز بداند.
🔸قطع رابطه استخدامی با مبدأ
از لحظه‌ای که حکم انتقال اجرایی شود، رابطه کارمند با دستگاه مبدأ قطع و کلیه حقوق و مزایا باید از دستگاه مقصد پرداخت شود. همچنین صدور کد پرسنلی جدید و حکم کارگزینی جدید در دستگاه مقصد الزامی است.
🔸انتقال داوطلبانه از تهران به شهرستان
طبق ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۱، چنانچه انتقال کارمند ایثارگر از تهران به شهرستان به صورت داوطلبانه و نه اجباری باشد، امتیازات ویژه‌ای مانند وام یا تسهیلات خاص برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
🔸انتقال ایثارگران به بخش غیردولتی
اگر به دلیل واگذاری بخشی از وظایف به بخش خصوصی، خدمت کارمند ایثارگر در دستگاه دولتی پایان یابد، انتقال به نهاد غیردولتی منوط به اعلام نیاز کارفرمای خصوصی و نیز خروج از صندوق بازنشستگی دولتی و انتقال به تأمین اجتماعی خواهد بود.
سایت‌ها و سامانه‌های مرتبط با انتقال ایثارگران
برخلاف برخی دیگر از فرآیندهای اداری که دارای سامانه یکپارچه و مشخصی در سطح ملی هستند، روند انتقال کارمندان ایثارگر در حال حاضر فاقد یک «سامانه جامع متمرکز» در سطح کل کشور است. به همین دلیل، هر دستگاه اجرایی یا وزارتخانه، از سامانه مخصوص به خود برای بررسی، ثبت و اجرای فرآیند انتقال استفاده می‌کند. آشنایی با این سامانه‌ها، نخستین گام برای پیگیری موفق درخواست انتقال محسوب می‌شود.
🔹 وزارت آموزشوپرورش
کارمندان ایثارگری که در وزارت آموزشوپرورش مشغول به کار هستند، برای ثبت درخواست انتقال باید از سامانه جامع مدیریت منابع انسانی به آدرس hrm.medu.ir استفاده کنند. در این سامانه، پس از ورود با کد پرسنلی، امکان ثبت درخواست، بارگذاری مدارک ایثارگری، مشاهده روند بررسی و دریافت نتیجه نهایی وجود دارد.
🔹 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
برای ایثارگران شاغل در وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، فرآیند انتقالی از طریق سامانه نقل‌وانتقال به آدرس transfer.behdasht.gov.ir انجام می‌شود. در این سایت نیز امکان ثبت درخواست بر اساس آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های ابلاغ‌شده از سوی معاونت توسعه منابع انسانی وجود دارد.
🔹 سایر دستگاه‌های اجرایی
دستگاه‌هایی مانند وزارت نفت، وزارت نیرو، سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی، سازمان زندان‌ها، بنیاد شهید و امور ایثارگران و… دارای سامانه‌های اختصاصی درون‌سازمانی هستند که معمولاً از طریق اتوماسیون اداری یا پرتال منابع انسانی دستگاه، به کارکنان اعلام می‌شود.
🔸 نکته مهم:
در بسیاری از موارد، صرف ثبت درخواست در سامانه کافی نیست؛ بلکه پیگیری حضوری از اداره کل منابع انسانی یا معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی دستگاه مبدأ و مقصد نیز برای تسریع در فرآیند ضروری است.
نحوه درخواست انتقالی کارمندان ایثارگر و نمونه متن
مطابق با قوانین مدیریت خدمات کشوری، انتقال ایثارگران دارای شرایط و مراحل مشخصی است:
مراحل اصلی انتقال:
- درخواست رسمی کارمند ایثارگر با ذکر دلایل (خانوادگی، درمانی، ادامه تحصیل، تبعیت از همسر و…).
- موافقت مکتوب دستگاه مبدا و مقصد، مخصوصاً اگر انتقال بین دو شهر باشد.
- صدور حکم یا ابلاغ رسمی از سوی دستگاه مبدا برای قطع رابطه استخدامی.
- ثبت اطلاعات ایثارگر در سامانه اختصاصی هر وزارتخانه
- بررسی و صدور کد پرسنلی جدید توسط دستگاه مقصد و صدور حکم کارگزینی جدید.
📄 نمونه متن درخواست انتقالی کارمند ایثارگر
بسمه‌تعالی
مدیر محترم [نام سازمان/اداره مبدا]
موضوع: درخواست انتقال محل خدمت (ایثارگران)
با سلام و احترام
اینجانب [نام و نام خانوادگی]، کارمند رسمی/پیمانی این دستگاه با شماره پرسنلی [شماره پرسنلی]، به استناد بهره‌مندی از سهمیه ایثارگری به شماره کارت ایثار [شماره کارت ایثار] و بر اساس قوانین جاری (از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری و قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران)، درخواست انتقال محل خدمت خود از [محل فعلی] به [محل مورد نظر] را دارم.
علت این درخواست، [ذکر دلیل: مانند سکونت همسر در مقصد، مشکلات خانوادگی، ادامه تحصیل، شرایط درمانی و…] می‌باشد. این انتقال ضمن بهبود وضعیت خانوادگی، موجب ارتقای بهره‌وری کاری و تمرکز بیشتر اینجانب در امور محوله خواهد شد.
خواهشمند است دستور فرمایید ضمن موافقت با انتقال، اقدامات لازم جهت صدور ابلاغ و ثبت درخواست در سامانه مربوطه صورت پذیرد.
با تشکر و امتنان
نام و نام خانوادگی: [نام شما]
شماره ملی: [کد ملی]
شماره تماس: [تلفن]
تاریخ: [تاریخ روز]
امضا:
📎 پیوست‌ها (در صورت نیاز):
- کپی کارت ایثارگری یا گواهی درصد جانبازی
- مدارک سکونت/تحصیل/درمان در مقصد
- آخرین حکم کارگزینی
مزایا و محدودیت‌های انتقالی داوطلبانه ایثارگران
انتقال داوطلبانه ایثارگران یکی از امتیازاتی است که برای حمایت از خانواده‌های ایثارگر و جانبازان در قوانین استخدامی کشور پیش‌بینی شده است. با این حال، این نوع انتقال نیز همراه با مزایای خاص و محدودیت‌های مشخصی است که در ادامه به صورت دقیق بررسی می‌شود:
🌟 مزایای انتقالی داوطلبانه برای ایثارگران
-
اولویت در انتقال بین‌دستگاهی
ایثارگران مشمول قانون (جانبازان، آزادگان، فرزندان شهدا، فرزندان جانبازان ۲۵٪ به بالا و…) در صورت داشتن شرایط قانونی، در اولویت انتقال به دستگاه دیگر قرار می‌گیرند. -
اعطای امتیاز ویژه در انتقال از تهران به شهرستان‌ها
اگر انتقال داوطلبانه از تهران به شهرستان (غیر از کلان‌شهرها و شهرستان‌های استان تهران) باشد، امتیاز ویژه‌ای از نظر حقوقی و تسهیلاتی به فرد تعلق می‌گیرد. -
نیاز به تاییدیه کارمند فقط در انتقال بین شهرستان‌ها
برای انتقال درون‌شهری، موافقت دستگاه مبدأ و مقصد کافی است؛ اما در صورت انتقال به شهرستان دیگر، موافقت شخص کارمند نیز الزامی است. -
عدم نیاز به شرکت در آزمون استخدامی مجدد
اگر انتقال به دستگاهی باشد که مقررات استخدامی آن انتقال را تجویز کرده، نیازی به شرکت در آزمون مجدد یا استخدام جدید نیست. -
حفظ سوابق شغلی، رتبه و پایه استخدامی
پس از انتقال، کلیه سوابق کاری، رتبه‌ها و پایه‌های استخدامی به دستگاه جدید منتقل می‌شود.
🚫 محدودیت‌های قانونی و اداری انتقال داوطلبانه
-
مشروط بودن به وجود پست سازمانی در مقصد
اگر در دستگاه مقصد، پست سازمانی خالی و هم‌سطح با پست فعلی ایثارگر وجود نداشته باشد، انتقال انجام نمی‌شود. -
لزوم صدور حکم رسمی و هماهنگی بودجه‌ای
انتقال منوط به هماهنگی بودجه‌ای بین دستگاه‌ها است؛ دستگاه مبدأ باید موافقت کند و منابع پرداختی تا پایان سال را تعهد دهد. -
ممنوعیت انتقال به برخی دستگاه‌ها یا استان‌ها
بر اساس تصویب‌نامه‌های هیئت وزیران، انتقال به تهران یا کلان‌شهرها در بسیاری از موارد ممنوع است، مگر در موارد خاص و با تأیید سازمان اداری و استخدامی. -
لزوم ثبت انتقال در سامانه و طی مراحل اداری
انتقال باید صرفاً از طریق سامانه منابع انسانی همان دستگاه انجام شود و مدارک کامل بارگذاری گردد. -
استثناء در مورد ایثارگران با پست‌های خاص
برخی از ایثارگران که در پست‌های خاص مانند «پست هم‌طراز جانباز» مشغول به کار هستند، ممکن است مشمول انتقال نشوند (بر اساس ماده ۲ قانون تسهیلات جانبازان).
امکان انتقال به بخش غیردولتی و احکام خاص جانبازان
انتقال ایثارگران از نهادهای دولتی به بخش غیردولتی یا بالعکس، موضوعی مهم و حساس در حوزه استخدام و حقوق کارمندان ایثارگر است. توجه داشته باشید که قوانین تبدیل وضعیت ایثارگران و یا انتقال آن ها در طی سال های اخیر با چالش های زیادی روبرو شده است. این انتقال‌ها باید با دقت، طبق ضوابط خاص و با رعایت حقوق قانونی ایثارگران انجام شود. در این بخش به دو محور اصلی پرداخته می‌شود:
۱) امکان و شرایط انتقال به بخش غیردولتی
۲) احکام ویژه برای جانبازانی که توان اشتغال تمام‌وقت ندارند
🔁 انتقال ایثارگران به بخش غیردولتی
مطابق ماده ۲۱ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۱ قانون مدیریت خدمات کشوری، در صورتی که تمام یا بخشی از وظایف دستگاه دولتی به بخش خصوصی یا غیردولتی واگذار شود و به نیروی انسانی سابق نیازی نباشد، انتقال کارکنان ایثارگر به بخش غیردولتی قابل انجام است، با شرایط زیر:
- اعلام نیاز رسمی از سوی کارفرمای بخش غیردولتی (مثلاً شرکت پیمانکار یا مؤسسه خریدار خدمت)
- فسخ رابطه استخدامی کارمند با دولت
- انتقال سوابق بیمه‌ای به سازمان تأمین اجتماعی (خروج از صندوق‌های بازنشستگی کشوری یا لشگری)
- پرداخت حقوق و مزایا بر اساس قرارداد جدید، مطابق قانون کار یا مقررات خاص بخش خصوصی
💡 این نوع انتقال بیشتر در موارد برون‌سپاری خدمات دولتی به شرکت‌های پیمانکاری یا مؤسسات وابسته کاربرد دارد.
🧾 احکام خاص جانبازان با ناتوانی اشتغال تمام‌وقت
بر اساس ماده ۲ قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی:
«پست هم‌طراز جانباز، پست سازمانی بانامی است که برای جانبازانی که توان انجام کار تمام وقت را ندارند، ایجاد می‌گردد. با پایان خدمت یا بازنشستگی جانباز، این پست از فهرست پست‌های سازمانی حذف می‌شود.»
مفاد مهم این ماده:
- ایجاد پست ویژه تنها برای همان فرد جانباز است و غیرقابل واگذاری به دیگران می‌باشد.
- این پست‌ها امکان انتقال به دیگر سازمان‌ها یا استان‌ها را ندارند، مگر با تأیید نهادهای بالادستی.
- جانبازانی که مشمول این پست‌ها هستند، در عمل محدود به دستگاه فعلی خواهند بود و انتقال آن‌ها ممکن نیست، حتی اگر داوطلب باشند.
❗نکته مهم
در مورد ایثارگرانی که در پست‌های خاص سازمانی مانند پست هم‌طراز جانباز فعالیت می‌کنند، سازمان‌های اداری باید با حساسیت بیشتری موضوع انتقال را بررسی کنند. هرگونه انتقال این افراد باید همراه با تاییدیه پزشکی، سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران، و موافقت کتبی مراجع قانونی باشد.
سوالات متداول
در ادامه این مطلب سوالات متداول پیرامون انتقال کارمندان ایثارگر که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی تلفنی مطرح شده است را به اختصار مشاهده می فرمایید:
❓ من در یک شرکت دولتی خودگردان به‌صورت کارگری کار می‌کردم و پس از قبولی ایثارگری، رسمی شدم. چرا انتقالی من انجام نمی‌شود؟
✅ با توجه به ماهیت خودگردان شرکت و شمول آن در اصل ۴۴ قانون اساسی، ممکن است محدودیت‌هایی برای انتقالی به دستگاه‌های دارای ردیف بودجه عمومی وجود داشته باشد. توصیه می‌شود موضوع را از طریق دیوان عدالت اداری پیگیری کرده و بررسی نمایید که آیا بودجه تبدیل وضعیت شامل شرکت شما نیز شده است یا خیر.
❓ کارمند پیمانی با سهمیه ۵ درصد ایثارگری هستم. آیا بهتر است قبل از انتقالی، رسمی شوم؟
✅ بله، تبدیل وضعیت به رسمی می‌تواند فرآیند انتقالی را برای شما ساده‌تر و شفاف‌تر کند. پیشنهاد می‌شود ابتدا درخواست تبدیل وضعیت ثبت کرده و سپس برای انتقال به استان مقصد اقدام نمایید.
❓ آیا صحت دارد که «موظفی‌ها» هم مشمول تبدیل وضعیت ایثارگری می‌شوند؟ منظور از موظفی‌ها چیست؟
✅ به پیام‌های غیررسمی اطمینان نکنید. «موظفی‌ها» در برخی دستگاه‌ها به کارکنانی گفته می‌شود که به‌اجبار مأمور به خدمت در مناطق خاص شده‌اند، اما برای اطلاع دقیق، فقط به بخشنامه‌های رسمی یا اطلاعیه‌های دستگاه مربوطه استناد نمایید.
❓ پدرم کارت ایثار دارد و من کارمند پیمانی در پتروشیمی هستم. آیا می‌توانم تغییر وضعیت بگیرم؟
✅ اگر واجد شرایط آیین‌نامه‌های مرتبط با قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران هستید، می‌توانید از مزایای تبدیل وضعیت استفاده کنید. مستندات را در سامانه کارمند ایران بارگذاری کرده و از واحد منابع انسانی سازمان خود، شماره مستخدم درخواست نمایید.
❓ آیا نیروهای قرارداد کار معین (پروژه‌ای) ایثارگر نیز مشمول تبدیل وضعیت هستند؟
✅ در بسیاری از موارد، بله؛ اما اجرای آن بسته به قرارداد، دستگاه اجرایی و منابع مالی آن نهاد دارد. بهتر است موضوع را به‌صورت رسمی از واحد منابع انسانی سازمان محل خدمت پیگیری کنید.
❓ من پرستار رسمی با سهمیه ایثارگری هستم و تعهد ۵ ساله دارم. همسرم در شهرستان کار می‌کند. امکان انتقال دارم؟
✅ در صورت موافقت هر دو دستگاه مبدا و مقصد، امکان انتقال وجود دارد. تعهد ۵ ساله نیز ممکن است مشمول استثناها شود؛ بنابراین باید قرارداد استخدامی و تعهدنامه کتبی خود را به‌دقت بررسی کرده و در صورت نیاز، درخواست خود را مستند همراه با دلایل موجه ارسال نمایید.