حقوق مالی زن در زندگی مشترک و نحوه محاسبه

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های زنان متأهل، آگاهی از حقوق مالی‌شان در طول زندگی مشترک است؛ اما صرف شناخت این حقوق مانند مهریه، نفقه یا اجرت‌المثل کافی نیست. آنچه اهمیت بیشتری دارد، نحوه محاسبه و چگونگی مطالبه این حقوق در مراجع قضایی و رسمی است.

در واقع، بسیاری از زنان نمی‌دانند که ملاک‌های دادگاه برای تعیین میزان نفقه چیست، مهریه چگونه طبق نرخ روز محاسبه می‌شود یا برای اثبات اجرت‌المثل چه مدارکی نیاز است. این مقاله با نگاهی کاربردی و دقیق، تلاش می‌کند ضمن معرفی هر یک از حقوق مالی زن، فرمول محاسبه، روند کارشناسی و معیارهای قانونی را نیز به‌صورت روشن توضیح دهد تا مسیر مطالبه این حقوق برای زوجه شفاف شود.

حقوق مالی زن در زندگی مشترک؛ نظری یا پشتوانه عملی؟

در نگاه اول، بسیاری از حقوق مالی زن در ازدواج مانند مهریه، نفقه یا اجرت‌المثل بیشتر مفاهیمی نظری و قراردادی به نظر می‌رسند؛ مفادی که در عقدنامه می‌آیند یا در قانون ذکر می‌شوند اما در عمل برای بسیاری از زنان، دریافت این حقوق به فرآیندی پیچیده و مبهم تبدیل می‌شود. این مسئله به‌ویژه زمانی پررنگ‌تر می‌شود که زندگی مشترک با تنش یا اختلاف همراه باشد و زن بخواهد از طریق مراجع رسمی مانند دادگاه خانواده یا اداره ثبت، حقوق خود را مطالبه کند.

واقعیت آن است که قانون مدنی ایران و رویه قضایی در سال‌های اخیر، سازوکارهایی نسبتاً مشخص برای محاسبه و پرداخت این حقوق طراحی کرده‌اند، اما نکته مهم این است که میزان و تحقق این حقوق در عمل، بسته به عوامل متعددی نظیر تمکین زن، شرایط مالی زوج، نوع عقد و حتی نوع دادخواست و زمان اقدام زوجه متفاوت خواهد بود. به عبارت ساده‌تر، حقوق مالی زن در ازدواج تنها وقتی معنا پیدا می‌کنند که پشتوانه‌ای برای اثبات، مطالبه و ارزیابی دقیق آن‌ها در مقام اجرا وجود داشته باشد.

در ادامه مقاله، با بررسی تک‌تک حقوق مالی اصلی زوجه در زندگی مشترک، از جمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، ارث، مستمری و شرط تنصیف، به نحوه محاسبه هر یک، فرآیند قضایی آن، و نکات کاربردی در هنگام مطالبه خواهیم پرداخت تا تصویر کاملی از این حقوق در مقام عمل، نه صرف قانون ارائه شود.

مبنای قانونی محاسبه حقوق مالی زن در دادگاه چیست؟

پیش از آنکه وارد جزئیات محاسبه حقوق مالی زن شویم، باید بدانیم دادگاه‌های خانواده در ایران برای رسیدگی به دعاوی مالی زوجه، به چه منابع و معیارهایی استناد می‌کنند. این موضوع به‌ظاهر ساده، نقش مهمی در تعیین میزان نهایی حقوق مالی زن دارد و حتی گاه موجب تفاوت چشمگیر در احکام صادره می‌شود.

⚖️ منابع قانونی اصلی

۱. قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران
مواد متعددی از قانون مدنی از جمله مواد ۱۰۷۵ تا ۱۱۰۷ به موضوعاتی مانند مهریه، نفقه، تمکین و اجرت‌المثل می‌پردازد و پایه‌گذار حقوق مالی زوجه در روابط زناشویی است.

۲. قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱
این قانون مهم‌ترین مرجع برای رویه‌های اجرایی در دعاوی خانوادگی از جمله مطالبه نفقه، تقاضای اجرت‌المثل ایام زوجیت، توقیف مهریه و موارد مرتبط است.

۳. آیین‌نامه‌ها و رویه‌های قضایی
بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که از سوی قوه قضاییه صادر شده‌اند، در تعیین رویه کارشناسی و نحوه محاسبه مهریه، نفقه و اجرت‌المثل نقش عملی دارند. به‌عنوان مثال، نرخ روز سکه در محاسبه مهریه طبق دستورالعمل‌های اجرایی ملاک عمل قرار می‌گیرد.

4. نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه و آرای وحدت رویه
   در مواردی که قانون سکوت دارد یا برداشت‌ها متضاد است، نظریه‌های مشورتی و آرای هیأت عمومی دیوان عالی کشور به کمک دادگاه‌ها می‌آید.

📌 نقش کارشناسان رسمی دادگستری

در بسیاری از موارد، قاضی برای تعیین میزان حقوقی مانند نفقه یا اجرت‌المثل، قرار کارشناسی صادر می‌کند. کارشناس با بررسی شرایط زوجه، عرف جامعه، اسناد موجود، مدت‌زمان زندگی مشترک، تعداد فرزندان و حتی وضعیت اقتصادی خانواده، مبلغ دقیق را محاسبه و اعلام می‌کند. این نظریه اگر با قانون مغایرت نداشته باشد، معمولاً مبنای حکم دادگاه قرار می‌گیرد.

نحوه محاسبه مهریه؛ از عقدنامه تا نرخ روز سکه

مهریه، یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در زندگی مشترک است که از همان لحظه وقوع عقد نکاح، به تملک زن در می‌آید. این حق در هر دو نوع عقد دائم و موقت معتبر است و بدون نیاز به اثبات یا رفتار خاصی از سوی زوجه، قابل مطالبه می‌باشد. اما آنچه در مقام اجرا اهمیت پیدا می‌کند، شیوه محاسبه مهریه در دادگاه‌ها و اداره ثبت است؛ به‌ویژه در زمانی که زوج از پرداخت آن خودداری کرده یا زن قصد وصول آن را دارد.

📝 مبنای محاسبه مهریه در سکه

در اغلب موارد، مهریه به صورت سکه بهار آزادی تعیین می‌شود. در این حالت:

• تعداد سکه در عقدنامه ثبت می‌شود.

• نرخ روز سکه در زمان مطالبه (نه زمان عقد) ملاک محاسبه قرار می‌گیرد. ب

• قیمت سکه توسط کارشناس رسمی دادگستری و بر اساس نرخ اعلامی بانک مرکزی تعیین می‌شود.

📌 مثال: اگر در سال ۱۳۹۰ مهریه زوجه ۵۰۰ سکه تعیین شده باشد و زن در سال ۱۴۰۳ اقدام به مطالبه کند، ارزش مهریه بر اساس قیمت سکه در سال ۱۴۰۳ محاسبه خواهد شد، نه سال عقد.

📝 در صورت مهریه غیرنقدی یا ترکیبی

در مواردی که مهریه شامل ملک، وجه نقد، یا اشیاء خاص باشد.

• ارزش ریالی آن توسط کارشناس تعیین می‌شود. در مورد وجه نقد یا ارزش دارایی می توانید از ابزار محاسبه مهریه به نرخ روز به صورت رایگان استفاده نمایید.

• اگر قیمت دقیق در عقدنامه آمده باشد، ممکن است همان مبلغ ملاک عمل باشد.

• در نبود قیمت مشخص، مبنای کارشناسی، نرخ روز و ارزش عرفی مال خواهد بود.

⚠️ نکات مهم در مطالبه مهریه

• زن می‌تواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را مطالبه کند؛ حتی در دوران زندگی مشترک.

• خیانت یا عدم تمکین زن، باعث سقوط حق مهریه نمی‌شود؛ مگر آن‌که زن آن را ببخشد (ابرا یا هبه).

• در صورت فوت شوهر، زن می‌تواند مهریه را از ترکه مطالبه کند، جدا از حق ارث.

• اگر مهریه عندالاستطاعه یا عندالمطالبه باشد، بر نحوه اجرا و صدور اجرائیه تأثیر می‌گذارد.

محاسبه نفقه؛ چطور کارشناسان میزان نفقه زن را تعیین می‌کنند؟

نفقه یکی دیگر از حقوق مالی اساسی زن در زندگی مشترک است که برخلاف مهریه، ماهیت مستمر دارد و به‌صورت دوره‌ای (معمولاً ماهانه) باید پرداخت شود. این حق تنها در عقد دائم بدون نیاز به شرط خاصی برقرار می‌شود، ولی در عقد موقت تنها در صورتی که زوجین آن را در ضمن عقد شرط کرده باشند، الزام‌آور خواهد بود.

⚖️ تعریف نفقه طبق قانون

ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی مقرر می‌دارد:

«نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های بهداشتی و درمانی و خادم در صورت عادت یا احتیاج.»

بنابراین نفقه فقط به موارد خوراک و پوشاک محدود نمی‌شود، بلکه یک مجموعه کامل از هزینه‌های جاری زندگی زن را در بر می‌گیرد.

📝 مبنای محاسبه نفقه در مراجع قضایی

زمانی که زن برای دریافت نفقه به دادگاه مراجعه می‌کند، قاضی با صدور قرار کارشناسی، تعیین میزان نفقه را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می‌دهد. کارشناس نیز بر اساس معیارهای زیر نفقه را محاسبه می‌کند:

✅ وضعیت اقتصادی خانواده و محل زندگی
✅ تحصیلات و شأن اجتماعی زن
✅ میزان درآمد زن (در صورت اشتغال) – فقط در ارزیابی، نه به‌عنوان مانع حق
✅ هزینه‌های درمانی، بهداشتی، خوراک، پوشاک و سکونت
✅ هزینه مراقبت از فرزندان، فقط در صورتی که زن عملاً به تنهایی آن را به عهده دارد

📌 نفقه به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟

• در صورتی که زن از شوهر خود تمکین نکند (تمکین عام یا خاص)، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.

• اگر زن بدون عذر موجه منزل مشترک را ترک کند یا از زندگی با شوهر خودداری نماید، ممکن است ناشزه شناخته شود و در این حالت مستحق نفقه نخواهد بود.

• در صورتی که زن در زمان عقد شرط عدم دریافت نفقه را بپذیرد (در نکاح موقت)، نمی‌تواند نفقه‌ای مطالبه کند، مگر اینکه خلاف آن شرط شده باشد.

🧩 نکته قابل توجه:

نفقه فقط حقوق مالی زن در طلاق نیست و حتی بدون طلاق نیز قابل مطالبه است. به عبارت دیگر، اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند، زن می‌تواند دادخواست بدهد، حتی در حالی که هنوز در زندگی مشترک است. در این صورت، پس از ارزیابی کارشناس، دادگاه شوهر را به پرداخت نفقه ملزم می‌کند و در صورت استمرار خودداری، ممکن است حکم حبس بابت ترک انفاق نیز صادر شود.

اجرت‌المثل ایام زوجیت؛ شرایط تعلق و ارزیابی

یکی از مفاهیم حقوقی و با اهمیت اجرت المثل ایام زوجیت است که برای بسیاری از زنان ناشناخته باقی مانده است. این حق مالی، در واقع جبران خدمات و کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک، در خانه شوهر انجام داده و شرعاً موظف به انجام آن‌ها نبوده است؛ مشروط بر اینکه قصد رایگان بودن (تبرع) نداشته باشد.

📝 مبنای قانونی اجرت‌المثل

مبنای اصلی این حق، تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی است که مقرر می‌دارد:

«چنانچه زن کارهایی را که شرعاً به عهده او نبوده، به دستور شوهر و بدون قصد تبرع انجام داده باشد، مستحق اجرت‌المثل خواهد بود.»

📌 شرایط تعلق اجرت‌المثل

✅ زن باید در طول زندگی مشترک، کارهایی را که شرعاً وظیفه‌اش نبوده (مثل پخت‌وپز، نظافت، نگهداری فرزندان و…) انجام داده باشد.
✅ این کارها باید به دستور یا با رضایت شوهر انجام شده باشند.
✅ زن باید بتواند اثبات کند که این اقدامات را بدون نیت تبرع (یعنی مجانی کار کردن) انجام داده است.

در غیر این صورت، دادگاه ممکن است حکم به عدم تعلق اجرت‌المثل داده یا به جای آن «نحله» تعیین کند (هدیه‌ای که مرد به زن می‌پردازد).

⚖️ نحوه محاسبه اجرت‌المثل توسط دادگاه

در صورت احراز شرایط فوق، قاضی دادگاه خانواده، با ارجاع موضوع به کارشناس رسمی دادگستری، میزان اجرت‌المثل را تعیین می‌کند. معیارهای کارشناسی معمول عبارت‌اند از:

📌 مدت زمان زندگی مشترک
📌 نوع خدمات و کارهایی که زن انجام داده است (مثلاً آشپزی، مراقبت از فرزندان، رسیدگی به سالمند خانواده)
📌 تعداد فرزندان و میزان مراقبت از آن‌ها
📌 وضعیت اشتغال زن
📌 میزان مشارکت در امور زندگی، شرایط اقتصادی خانوار و عرف منطقه

کارشناس با در نظر گرفتن این عوامل، اجرت کارهای انجام‌شده در سال‌های زندگی را به‌صورت ریالی برآورد کرده و گزارش خود را به دادگاه ارائه می‌دهد.

❌ مواردی که ممکن است اجرت‌المثل پرداخت نشود

• اگر دادگاه احراز کند که زن با قصد تبرع این کارها را انجام داده است.

• اگر زن ناشزه باشد (یعنی از تمکین قانونی خودداری کرده باشد).

• اگر در زمان طلاق، زن به‌صورت کامل مهریه یا حقوق مالی دیگر را بخشیده باشد و چیزی مطالبه نکند.

📌 نکته مهم:
مطالبه اجرت‌المثل صرفاً در زمان طلاق انجام نمی‌شود. زن در زمان زندگی مشترک نیز می‌تواند دادخواست مطالبه اجرت‌المثل ایام زوجیت را به دادگاه خانواده تقدیم کند.

محاسبه حق ارث زن از اموال منقول و غیرمنقول همسر متوفی

ارث، یکی از حقوق مالی زن در زندگی مشترک است که فقط در نکاح دائم برقرار می‌شود. به‌عبارتی، در عقد موقت، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند مگر اینکه وصیت شده باشد. اما در نکاح دائم، از حقوق زن بعد از فوت شوهر است که زوجه مستحق دریافت سهم‌الارث از اموال او می‌گردد؛ البته نحوه محاسبه این سهم بسته به شرایطی مانند وجود یا نبود فرزند، نوع اموال و وضعیت وراث دیگر متفاوت است.

⚖️ مبنای قانونی ارث زن

طبق مواد ۹۴۲ و ۹۴۳ قانون مدنی:

• اگر شوهر فرزند داشته باشد، زن یک‌هشتم از قیمت اموال منقول و غیرمنقول را به ارث می‌برد.
• اگر شوهر فرزندی نداشته باشد، زن یک‌چهارم از قیمت اموال منقول و غیرمنقول را ارث خواهد برد.

📌 نکته مهم: زن فقط از قیمت اموال غیرمنقول ارث می‌برد، نه از عین آن (یعنی خود زمین یا خانه). مگر اینکه ورثه دیگر نتوانند سهم قیمت را بدهند، که در این صورت ممکن است از خود ملک سهمی به زن داده شود. برای محاسبه آنلاین سهم الارث زن از شوهر می توانید از ابزار ما به صورت رایگان استفاده نمایید.

📝 مراحل مطالبه سهم‌الارث زن از شوهر

۱. ارائه گواهی فوت شوهر و عقدنامه به اداره ثبت احوال و شورای حل اختلاف
۲. دریافت گواهی انحصار وراثت
۳. تقسیم ترکه طبق قانون با حضور سایر وراث
۴. ارزیابی اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری
۵. پرداخت سهم‌الارث زن به‌صورت نقدی یا تهاتر با بخشی از اموال منقول و غیرمنقول

⚠️ تفاوت ارث با مهریه در فوت شوهر

مهریه‌ای که زن از شوهرش طلب دارد، پیش از تقسیم ارث و از کل ترکه کسر می‌شود و سپس باقی‌مانده میان وراث تقسیم می‌گردد. به‌عبارت دیگر:

• اگر مهریه پرداخت‌نشده باشد، زن ابتدا مهریه‌اش را از ماترک دریافت می‌کند؛

• سپس در تقسیم ارث، سهم یک‌چهارم یا یک‌هشتم خود را از باقی‌مانده ترکه دریافت خواهد کرد.

📌 نکته کاربردی:
اگر مرد دارای چند همسر دائم باشد، سهم ۱/۴ یا ۱/۸ بین همه همسران به‌صورت مساوی تقسیم می‌شود.

عوامل کاهش یا سقوط حقوق مالی زن در دادگاه خانواده

در حالی که قانون برای زن در زندگی مشترک حقوق مالی متعددی مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، تنصیف اموال و… قائل شده، اما برخی شرایط یا رفتارها می‌تواند منجر به کاهش یا حتی سقوط این حقوق در مراجع قضایی شود. آگاهی از این موارد به زنان کمک می‌کند تا با دقت بیشتری در مسیر حقوقی خود حرکت کنند و از تضییع منافع قانونی‌شان جلوگیری کنند.

⚠️ ۱. نشوز و عدم تمکین زن

از مهم‌ترین عوامل محروم‌کننده زن از دریافت نفقه و حتی اجرت‌المثل، نشوز یا عدم تمکین قانونی است.

📌 تمکین شامل:

• تمکین عام: زندگی در منزل مشترک، حضور فیزیکی در کنار شوهر

• تمکین خاص: رابطه زناشویی مشروع

در صورتی که مرد در دادگاه ثابت کند زن بدون دلیل موجه از تمکین سر باز زده، زن از دریافت نفقه محروم می‌شود و ممکن است دادگاه در پرداخت اجرت‌المثل هم نظر منفی دهد.

⚠️ ۲. ترک منزل بدون اجازه یا حکم

اگر زن منزل را ترک کند و نتواند اثبات کند که ترک منزل به دلایلی چون خشونت، اعتیاد، یا تهدید جانی بوده، ممکن است از حقوقی چون نفقه، اجرت‌المثل و حتی حمایت در دعاوی طلاق بی‌نصیب بماند.

⚠️ ۳. عدم اثبات کار بدون قصد تبرع

در مطالبه اجرت‌المثل، اگر زن نتواند اثبات کند که کارهای خانه را به قصد رایگان انجام نداده، دادگاه ممکن است اجرت‌المثل را رد کند یا «نحله» به‌جای آن تعیین کند (مبلغی غیرالزامی که شوهر در صورت تمایل می‌پردازد).

⚠️ ۴. طلاق به درخواست زن

اگر زن خود دادخواست طلاق بدهد (و نه به‌دلیل عسر و حرج یا تخلف زوج از شروط)، در اغلب موارد:

• حق تنصیف اموال به او تعلق نمی‌گیرد؛

• ممکن است قاضی در میزان اجرت‌المثل و سایر حقوق مالی، ارزیابی متفاوتی داشته باشد.

⚠️ ۵. امضای اسقاط حقوق

برخی زنان هنگام عقد یا در توافقات طلاق، به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه حق نفقه، مهریه یا اجرت‌المثل را اسقاط می‌کنند (بخشیده یا هبه می‌کنند). در این صورت، مطالبه مجدد آن‌ها ممکن نیست.

⚠️ ۶. اثبات سوء رفتار یا رابطه نامشروع

در صورت اثبات خیانت یا رابطه غیر شرعی زن در دادگاه (با دلایل قانونی)، ممکن است قاضی برخی از حقوق مالی مانند اجرت‌المثل یا نحله را نپردازد، اگرچه حق مهریه به‌هیچ‌وجه ساقط نمی‌شود مگر با رضایت زن.

📌 جمع‌بندی این بخش:
حقوق مالی زن اگرچه در قانون تصریح شده، اما نحوه رفتار، سبک زندگی، و شرایط پرونده نقش مستقیم در تأیید یا رد آن‌ها در محاکم قضایی دارد. برای حفظ این حقوق، هم آگاهی حقوقی لازم است و هم رفتار سنجیده.

سوالات متداول

در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون حقوق مالی زن در زندگی مشترک را مشاهده می فرمایید که توسط ایران لگال پاسخ داده شده است:

❓ آیا در علم حقوق و رویه‌های قضایی کشور، حقوق مالی زوجه شامل همه حقوق مالی مانند مهریه، نفقه، جهیزیه، نحله و اجرت‌المثل است یا فقط شامل مهریه می‌شود؟ و آیا اظهارات زوجه در دادگاه مبنی بر عدم بذل حقوق مالی معتبر است و می‌تواند در دادگاه دیگر استناد شود؟
✅ بله، حقوق مالی زوجه شامل تمام مواردی است که در قانون و رویه قضایی مطرح شده‌اند؛ از جمله مهریه، نفقه، جهیزیه، اجرت‌المثل، و در مواردی خاص نحله. اصل بر بقای حقوق مالی زن است و تنها در صورتی این حقوق از بین می‌روند که زوجه به‌صورت صریح، مستند و با اراده آزاد از آن‌ها صرف‌نظر کرده باشد. همچنین، اظهارات رسمی زوجه در دادگاه معتبر تلقی می‌شود و قابلیت استناد در سایر دعاوی را دارد، مگر خلاف آن ثابت شود.

❓ اگر مرد در حین رابطه زوجیت خانه‌ای بخرد و این موضوع را در هنگام طلاق مطرح نکند و بعد از طلاق زن متوجه شود، چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
✅ اگر در شروط ضمن عقد، شرط تنصیف اموال امضا شده باشد و طلاق نیز به درخواست مرد صورت گرفته باشد، زن می‌تواند برای مطالبه نصف آن دارایی‌ها (شامل خانه مذکور) اقدام حقوقی کند. در صورتی که در جریان طلاق، این موضوع مغفول مانده باشد و هنوز تعیین تکلیف حقوق مالی انجام نشده باشد، زوجه می‌تواند به‌صورت مستقل دادخواست جدید برای دریافت حقوق خود ارائه دهد.

❓ آیا در طلاق توافقی در دوران عقد، با توافق دو طرف بر روی حقوق مالی و بخشیده شدن آنها، دادگاه این توافق را قبول می‌کند؟
✅ بله، در طلاق توافقی، زن و مرد می‌توانند در مورد تمامی مسائل مالی از جمله مهریه، نفقه، نحله و حتی اجرت‌المثل توافق کنند. دادگاه نیز این توافقات را معتبر می‌داند، حتی اگر زوجه باکره باشد. مهم آن است که توافقات با رضایت طرفین، صریح و مشخص باشد.

❓ شوهرم حقوق ماهیانه‌اش را از من پنهان می‌کند و بدون اطلاع من به خانواده‌اش پول می‌دهد. همچنین به من اهمیت نمی‌دهد و با من هم‌خواب نمی‌شود. می‌خواهم بخاطر این مسائل و دخالت خانواده‌اش از او شکایت کنم.
✅ شما می‌توانید در خصوص مطالبه نفقه، عدم رعایت حقوق زناشویی و حتی درخواست مشاوره اجباری خانوادگی اقدام کنید. اگر همسرتان از انجام وظایف قانونی و شرعی خود مانند تأمین معاش و رابطه زناشویی متعارف خودداری می‌کند، امکان ثبت دادخواست حقوقی یا کیفری وجود دارد. توصیه می‌شود پیش از طرح دعوا، با یک وکیل خانواده یا مشاور حقوقی مشورت نمایید.

❓ چگونه می‌توانم نگرانیم در مورد آینده مالی و حق و حقوقم به عنوان یک زن را به شوهرم بفهمانم بدون اینکه زندگی‌ام از هم بپاشد؟
✅ پیشنهاد می‌شود از روش‌های ارتباط مؤثر و آرام برای بیان نگرانی‌ها استفاده کنید. مراجعه به مشاور خانواده راهکار مناسبی است تا همسر شما متوجه دغدغه‌هایتان شود بدون اینکه احساس تهدید کند. استفاده از واسطه حقوقی یا فردی مورد اعتماد نیز در این زمینه کمک‌کننده خواهد بود.

❓ من ۱۵ سال است ازدواج کرده‌ام و سابقه لخته خون، مرده‌زایی و سقط جنین دارم که منجر به بیماری لوپوس شده. همسرم می‌گوید من او را فریب داده‌ام. می‌خواهم بدانم اگر بخواهم جدا شوم، آیا تمامی حق و حقوقم به من تعلق می‌گیرد؟
✅ بله. سلامت جسمی یا بیماری‌های زنانه تأثیری بر حقوق مالی قانونی شما مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل یا ارث ندارد. حتی در صورت جدایی نیز تمامی این حقوق به شما تعلق می‌گیرد، مگر آنکه خودتان آن‌ها را به‌صورت رسمی و مستند بذل کرده باشید.