در تصادفات رانندگی یا حوادث کارگاهی، لگن یکی از نواحی حساس و مهم بدن است که در برابر ضربات شدید مستعد آسیبدیدگی است. ترکخوردگی لگن، گرچه ممکن است به اندازه شکستگی عمیق و پرخطر نباشد، اما همچنان میتواند برای فرد آسیبدیده مشکلات حرکتی، درد مزمن و هزینههای درمانی ایجاد کند.

یکی از پرسشهای پرتکرار در این زمینه آن است که دیه ترک خوردن لگن در تصادف چقدر است و چگونه محاسبه میشود؟ در این مقاله به بررسی مبانی قانونی، نظرات پزشکی قانونی، رویههای قضایی و نحوه مطالبه دیه در چنین مواردی میپردازیم تا تصویری روشن و کاربردی برای قربانیان و مشاوران حقوقی ارائه کنیم.
مفهوم ترک خوردگی لگن و تفاوت آن با شکستگی
آسیب به لگن، به ویژه در تصادفات رانندگی یا سقوط از ارتفاع، از جمله صدمات شایع ولی پیچیده در ارزیابی پزشکی قانونی است. اگرچه ممکن است ظاهر آسیب سطحی باشد، اما در بسیاری از موارد بررسیهای تصویربرداری وجود ترک یا شکستگی را آشکار میکند. درک تفاوت میان ترک خوردگی و شکستگی در ارزیابی دیه، تعیین مسئولیت و مطالبه خسارت بسیار مهم است.
📌 آیا لگن دارای دیه مقدر است یا ارش؟
در قانون مجازات اسلامی، برای برخی اعضای بدن «دیه مقدر» مشخص شده است. این یعنی قانونگذار بهصورت صریح برای آسیب به آن عضو، درصد یا مبلغ ثابتی از دیه کامل تعیین کرده است. اما درباره استخوان لگن، نصّ صریح قانونی وجود ندارد که بگوید شکستن یا ترکخوردن لگن دارای دیه مقدر است. در نتیجه دو دیدگاه شکل گرفته است.
🔍 دیدگاه اول (تحلیل قانونی سختگیرانه)
چون برای لگن دیه خاصی تعیین نشده، هر نوع آسیبی به آن از جمله ترک خوردگی باید مشمول ارش شود. یعنی دادگاه با نظر پزشکی قانونی و شرایط مصدوم، مبلغی بهعنوان خسارت تعیین میکند.
🔍 دیدگاه دوم (رویه بیمهها و دادگاهها)
در بسیاری از پروندههای تصادف، شرکتهای بیمه و پزشکی قانونی، لگن را معادل حدود ۸٪ تا ۱۰٪ دیه کامل برای شکستگی در نظر میگیرند. و طبق ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی، دیه ترک خوردگی هر استخوانی معادل چهارپنجم دیه شکستگی همان استخوان است. بنابراین دیه ترک لگن هم در این رویه قابل محاسبه است و در نتیجه دیه ترک لگن هم ۶٫۴٪ تا ۸٪ دیه کامل محاسبه میشود.
میزان دیه ترک خوردن لگن در سال ۱۴۰۴ و نحوه محاسبه آن
یکی از رایجترین سوالات در حوادث رانندگی و پروندههای کیفری مربوط به صدمات بدنی این است که میزان دیه ترک لگن چقدر است و در سال ۱۴۰۴ چگونه محاسبه میشود؟ برای پاسخ به این پرسش، باید ابتدا نرخ رسمی دیه کامل را بدانیم و سپس درصد مشخصشده برای ترک لگن را بر اساس رویهها و نظریههای کارشناسی اعمال کنیم.
📌 طبق اعلام قوه قضائیه، نرخ دیه کامل در سال ۱۴۰۴ بهشرح زیر است:
- ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان در ماههای غیرحرام
- ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان در ماههای حرام (بهدلیل افزایش یکسوم دیه)
⚖️ بر اساس رویهی پزشکی قانونی و عملکرد شرکتهای بیمه:
- دیه شکستگی لگن در صورت بهبودی کامل، حدود ۸٪ دیه کامل است.
- دیه شکستگی لگن در صورت باقیماندن نقص یا عارضه، ۱۰٪ دیه کامل لحاظ میشود.
با اعمال بند «پ» ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی، دیه ترک لگن معادل ۴/۵ دیه شکستگی لگن است بنابراین:
| وضعیت | درصد از دیه کامل | مبلغ تقریبی (ماه عادی) | مبلغ تقریبی (ماه حرام) |
|---|---|---|---|
| ترک لگن | ۶٫۴٪ | ۱۰۲٬۴۰۰٬۰۰۰ تومان | ۱۳۶٬۵۱۲٬۰۰۰ تومان |
⚖️ آیا پلاتینگذاری یا جراحی لگن باعث افزایش دیه میشود؟
خیر. صرف انجام عمل جراحی یا کار گذاشتن پلاتین، بهتنهایی منجر به افزایش دیه نمیشود. دیه بر مبنای ماهیت صدمه (مثلاً ترک یا شکستگی) محاسبه میشود نه درمان. اما اگر آثار یا عوارضی مانند جای زخم، محدودیت حرکت، درد مزمن یا باقیماندن پلاتین در بدن وجود داشته باشد، ممکن است تحت عنوان ارش عوارض مبلغی اضافه توسط پزشکی قانونی پیشنهاد و توسط دادگاه تعیین شود.
مدارک و شواهد لازم برای اثبات ترکخوردگی لگن در دادگاه
برای مطالبه دیه در دادگاه یا دریافت خسارت از شرکت بیمه، صرف ادعای شفاهی یا نامه بیمارستان کافی نیست. در پروندههای مربوط به ترکخوردگی لگن، قاضی و بیمهگر صرفاً به مستنداتی استناد میکنند که توسط مراجع رسمی مانند پزشکی قانونی یا مراکز تخصصی تصویربرداری صادر شده باشد. در نتیجه، تهیه و ارائه مدارک معتبر و قابل استناد نقش کلیدی در موفقیت پرونده دارد.
📌 مهمترین مدارک قابل ارائه در پروندههای ترک لگن
-
گزارش تصویربرداری (رادیولوژی / سیتیاسکن / امآرآی):
ترکخوردگی در لگن ممکن است در رادیوگرافی ساده قابل رؤیت نباشد؛ بنابراین استفاده از CT Scan یا MRI برای تشخیص دقیق توصیه میشود. این تصاویر باید توسط پزشک متخصص رادیولوژیست گزارش شوند. -
گواهی پزشکی قانونی:
مهمترین سند رسمی در این نوع دعاوی است. پزشکی قانونی پس از بررسی نتایج آزمایشها، تصاویر و معاینهی حضوری، میزان دیه یا ارش را تعیین و در گزارش رسمی خود اعلام میکند. -
مدارک بستری، ترخیص و سوابق پزشکی:
ارائه نسخهها، گواهی پزشک معالج، گزارش اتاق عمل (در صورت جراحی) و جزئیات مربوط به درمان در بیمارستان، همگی میتوانند در مستندسازی روند درمانی موثر باشند. -
گزارش کلانتری یا کروکی تصادف (در تصادفات رانندگی):
اگر آسیب در اثر تصادف رخ داده باشد، وجود گزارش رسمی نیروی انتظامی یا پلیس راهور الزامی است. در برخی موارد، شرکت بیمه بدون کروکی یا گزارش رسمی، خسارت را پرداخت نمیکند. -
نظریه پزشک متخصص ارتوپدی (در صورت اعتراض):
اگر مصدوم نسبت به نظر پزشکی قانونی اعتراض داشته باشد، میتواند با معرفی پزشک متخصص و ارائه نظر کارشناسی مستند، خواستار ارجاع پرونده به هیأتهای پزشکی بالاتر شود.
📝 نکته: هرگونه سهلانگاری در ارائه مستندات یا تاخیر در مراجعه به پزشکی قانونی ممکن است باعث تضعیف موقعیت حقوقی فرد شود یا تشخیص ترک لگن را غیرممکن سازد.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون ترک برداشتن لگن مطرح شده است:
❓ برادرم توی یک درگیری لگنش ترک برداشت و برای درمانش پلاتین گذاشتن. آیا بابت پلاتینگذاری هم دیه جداگانه میدن؟
✅ صرفِ پلاتینگذاری، بهتنهایی دیه یا ارش جداگانه ندارد. آنچه ملاک است نوع و شدت آسیب (ترک، شکستگی، دررفتگی و…) است. اما اگر پلاتین باعث محدودیت حرکت، درد مزمن یا باقیماندن اثر جسم خارجی در بدن شود، ممکن است پزشکی قانونی ارشی بابت عوارض درمان تعیین کند. در این صورت دادگاه میتواند آن را به دیه اصلی اضافه کند.
❓ من بعد از تصادف، لگنم ترک برداشت ولی پزشکی قانونی فقط ۶ درصد دیه کامل براش نوشت. میتونم اعتراض کنم؟ راهی هست که بیشتر بگیرم؟
✅ بله، شما میتونید نسبت به نظریه پزشکی قانونی اعتراض کتبی ثبت کنید. در این صورت، دادگاه ممکنه پرونده رو به هیأت پزشکی قانونی بالاتر یا متخصص ارتوپد ارجاع بده. اگر بتونید نقص عملکرد، درد مزمن، یا عوارض باقیمانده مثل کوتاه شدن پا یا محدودیت حرکت رو اثبات کنید، احتمال تعیین ارش تکمیلی یا افزایش درصد دیه وجود داره.
❓ پدر من در یک تصادف، لگنش ترک برداشت ولی چون مدارک بیمارستانی دیر آماده شد، نتونست سریع بره پزشکی قانونی. الان بعد از ۲۰ روز مراجعه کرده، امکان داره دیه رو رد کنن؟
✅ در حالت کلی، مراجعه فوری به پزشکی قانونی اهمیت زیادی داره، اما دیه ترکخوردگی لگن در صورتی که با تصویربرداری (مثل CT Scan یا MRI) و پرونده پزشکی معتبر قابل اثبات باشه، حتی با گذشت زمان هم قابل دریافت است. در این شرایط، باید مدارک بیمارستان، تصویر رادیولوژی و نظر پزشک معالج ارائه بشه تا پزشکی قانونی با استناد به آنها، درصد دیه را تعیین کنه. تأخیر ممکنه فرایند رو سختتر کنه، ولی مانع قطعی دریافت دیه نیست.
