جرم قمار بازی و مجازات قمارخانه، سایت‌ها و تجهیزات قمار

قماربازی یکی از جرایم مالی است که در قوانین ایران، هم از حیث شرعی و هم قانونی جرم‌انگاری شده و مجازات‌ مشخصی برای آن تعیین گردیده است. این جرم در سال‌های اخیر با گسترش فضای مجازی و رشد سایت‌های اینترنتی، شکل پیچیده‌تری به خود گرفته و قانون‌گذار نیز ناچار به اصلاح و به‌روزرسانی مقررات آن شده است. قانون جدید مجازات اسلامی در مواد ۷۰۵ تا ۷۱۱، به‌طور دقیق مصادیق قمار و شرط‌بندی را مشخص نموده و برای مرتکبین آن در فضای حقیقی یا مجازی، مجازات‌هایی از قبیل حبس، جزای نقدی، ضبط اموال و حتی محرومیت از برخی خدمات اجتماعی پیش‌بینی کرده است.

در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف جرم قمار بازی، ارکان قانونی آن، مجازات‌های در نظر گرفته شده، نحوه شکایت و پیگیری در مراجع قضایی و همچنین وضعیت رد مال در این جرم می‌پردازیم. هدف این نوشتار آن است که تصویری شفاف از قانون جدید و رویه دستگاه قضا نسبت به این جرم ارائه دهد.

تعریف جرم قمار بازی و شرط‌بندی در قانون جدید

قانون‌گذار ایران، قماربازی و شرط‌بندی را به‌عنوان یک جرم مستقل و مجزا در قوانین کیفری مشخص کرده است. طبق اصلاحات جدید قانون مجازات اسلامی در سال ۱۴۰۱، هر نوع قمار یا شرط‌بندی که به برد و باخت مالی منجر شود، چه در فضای حقیقی و چه مجازی، جرم محسوب می‌شود و مرتکب آن قابل مجازات است.

بر اساس ماده ۷۰۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) اصلاحی سال ۱۴۰۱، هر توافق صریح یا ضمنی با هدف برد و باخت که موجب انتقال وجه، مال، منفعت یا هر امتیاز مالی از بازنده به برنده شود، قماربازی محسوب می‌شود. این تعریف شامل هرگونه بازی مبتنی بر شانس یا پیش‌بینی نتیجه نیز خواهد بود.

✅ مواردی که مصداق جرم قماربازی محسوب می‌شود

1. انجام هرگونه بازی یا شرط‌بندی که در آن بازنده باید مبلغ یا مالی را به برنده پرداخت کند.
2. فعالیت در سایت‌های شرط‌بندی یا پیش‌بینی نتایج ورزشی.
3. انجام قرعه‌کشی‌های مبتنی بر شانس که منجر به پرداخت مال به برنده شود.

🔍 تمایز قمار از بازی‌های مجاز

طبق تبصره‌های همین ماده، مسابقات رسمی نظیر تیراندازی، شمشیربازی، سوارکاری، یا مسابقات ادوات جنگی که هدفشان ارتقاء مهارت است و نه شرط‌بندی مالی، از شمول جرم قمار خارج هستند.

📝 بررسی مصادیق جرم قمار در فضای مجازی

امروزه سایت‌های قمار به‌صورت گسترده در فضای اینترنت فعالیت دارند و با تبلیغات فریبنده افراد را به پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی یا شرکت در بازی‌های شانس ترغیب می‌کنند. قانون‌گذار ایران این اقدامات را صریحاً در قالب جرم قماربازی اینترنتی تعریف کرده و مجازات‌های مشخصی برای جرم شرط بندی تعیین نموده است که شامل دایر کنندگان و شرکت کنندگان در این سایت ها می شود.

ارکان تحقق جرم قمار: مادی، معنوی و قانونی

برای اینکه رفتار یک شخص از نظر حقوق کیفری به‌عنوان جرم قماربازی شناخته شود، لازم است سه رکن اصلی جرم یعنی عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی در آن وجود داشته باشد. نبود هر یک از این ارکان موجب می‌شود جرم محقق نشده و امکان مجازات وجود نداشته باشد.

📌 عنصر قانونی جرم قمار

عنصر قانونی یعنی اینکه قانون‌گذار به‌صراحت، رفتاری را جرم‌انگاری کرده باشد. در خصوص قماربازی، مواد ۷۰۵ تا ۷۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۴۰۱ به‌طور کامل و شفاف این رفتار را جرم دانسته است. بر اساس این مواد، هرگونه برد و باخت بر سر مال، منفعت یا وجه، اعم از در فضای حقیقی یا مجازی، قمار محسوب می‌شود.

✅ عنصر مادی جرم قمار

عنصر مادی، همان رفتار فیزیکی یا خارجی فرد است که به وقوع جرم منجر می‌شود. در جرم قمار، این رفتار می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• شرکت در بازی‌هایی با شرط برد و باخت مالی
• حضور در سایت‌های شرط‌بندی
• دایر کردن یا اداره قمارخانه
• نگهداری یا معامله ابزار مخصوص قمار
• تبلیغ یا تشویق افراد به قمار

این رفتارها چه در دنیای واقعی و چه در اینترنت انجام شود، محقق‌کننده عنصر مادی این جرم خواهد بود.

📝 نکته: حتی مشارکت در پیش‌بینی نتیجه یک اتفاق یا مسابقه ورزشی که مستلزم پرداخت مال یا وجه به برنده باشد، از منظر قانون ایران عنصر مادی جرم قمار را دارد.

🔍 عنصر معنوی جرم قمار

عنصر معنوی در این جرم، سوء نیت و قصد مجرمانه فرد است. شخصی که وارد یک شرط‌بندی می‌شود، آگاهانه می‌داند که در حال انجام رفتاری برای برد و باخت مالی است و قصد او از این عمل، رسیدن به مال یا وجه از طریق بازی یا پیش‌بینی است. همین قصد برد و باخت عنصر معنوی جرم را تشکیل می‌دهد. اگر شخصی بدون قصد قمار یا بدون علم به ماهیت قمار، در چنین فضایی قرار گیرد، نمی‌توان او را مجرم شناخت.

مجازات قماربازی طبق قانون جدید (فضای حقیقی و مجازی)

قانون جدید مجازات اسلامی مصوب ۱۴۰۱، برای قماربازی چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی مجازات‌های مشخص و نسبتاً سنگینی در نظر گرفته است. این مجازات‌ها شامل جریمه‌های مالی، محرومیت‌های اجتماعی، و در برخی موارد حبس می‌شوند.

⚖️مجازات شرکت در قمار یا شرط‌بندی (ماده ۷۰۵)

طبق ماده ۷۰۵ قانون جدید:

1. ضبط اموال و عواید حاصل از قمار به نفع دولت.

2. جزای نقدی درجه شش یعنی بین ۶۰ میلیون تا ۲۴۰ میلیون تومان.

3. یا جزای نقدی معادل یک تا سه برابر اموال و عواید ناشی از جرم، هر کدام که بیشتر باشد.

این مجازات شامل تمام افرادی می‌شود که شخصاً در قمار یا شرط‌بندی حقیقی یا مجازی شرکت کرده باشند.

⚖️مجازات دایر یا اداره کردن قمارخانه یا سایت‌های شرط‌بندی (ماده ۷۰۶)

کسی که مکان یا فضای حقیقی یا مجازی برای قمار دایر یا اداره کند:

1. حبس تعزیری درجه شش (۶ ماه تا ۲ سال).

2. اگر از این راه درآمد یا مالی کسب کند:

   • حبس تعزیری درجه پنج (۲ تا ۵ سال).

   • جزای نقدی دو تا پنج برابر عواید حاصل از جرم.

   • ضبط اموال حاصل از جرم.

همچنین شخص مرتکب برای مدتی از دریافت یا استفاده از ابزارهای مالی و فناوری مانند درگاه پرداخت، سیم‌کارت، کارت بانکی، خدمات اینترنتی محروم خواهد شد.

⚖️مجازات حرفه‌ای‌ها و سردسته‌ها (ماده ۷۰۷)

اگر شخصی قمار را به‌عنوان شغل یا سردستگی گروه سازمان‌یافته انجام دهد:

1. حبس تعزیری درجه چهار (۵ تا ۱۰ سال).

2. جزای نقدی سه تا شش برابر ارزش اموال مربوط به قمار.

3. ضبط تمام اموال ناشی از جرم.

⚖️مجازات تولید، حمل یا نگهداری ابزار قمار (ماده ۷۰۸)

شامل ابزارهای سنتی و رایانه‌ای:

1. جزای نقدی درجه شش یا یک تا سه برابر ارزش ابزار و اموال حاصل از جرم، هر کدام بیشتر باشد.

2. توقیف، مسدود یا معدوم کردن ابزارها مگر آنکه منفعت مشروع داشته باشد.

⚖️مجازات معاونت و تبلیغ (ماده ۷۰۹)

1. کسانی که کمک کنند یا حساب بانکی در اختیار قمارخانه بگذارند: مجازات معاونت در جرم.
2. تبلیغ یا ترویج قمار: حبس درجه ۷ (۹۱ روز تا ۶ ماه) و جزای نقدی.
3. استفاده از ارز دیجیتال یا رمز ارز: یک درجه تشدید مجازات.

رد مال در جرم قمار و شرط‌بندی چگونه است؟

یکی از موضوعات مهم در ارتباط با جرم قماربازی و شرط‌بندی، بحث رد مال یا به‌عبارتی پس گرفتن پول یا مال باخته‌شده در این بازی‌های غیرقانونی است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که پس از باخت در قمار، می‌توانند با مراجعه به دادگاه، مال یا وجه پرداخت‌شده را پس بگیرند؛ اما قانون ایران چنین حقی برای افراد قمارباز قائل نیست.

⚖️ موضع قانون در رد مال قمار

مطابق ماده ۶۵۴ قانون مدنی ایران:

«قمار و گروبندی باطل و دعاوی راجعه به آن مسموع نخواهد بود.»

به این معنا که هیچ دعوایی مبنی‌ بر استرداد مال باخته‌شده در قمار در دادگاه پذیرفته نمی‌شود. حتی اگر شما بتوانید ثابت کنید مبلغی را در جریان قمار از دست داده‌اید، قانون از شما حمایت نخواهد کرد؛ چرا که خود شما نیز مرتکب جرم شده‌اید.

✅ استثنا بر اصل رد مال

قانون، تنها در شرایط خاص زیر اجازه بازپس‌گیری مال را می‌دهد:

1. اگر مال‌باخته در قمار اکراه شده باشد (اجبار یا تهدید).
2. اگر مال‌باخته به‌علت جهل به موضوع یا جهل به حکم قانونی وارد قمار شده باشد.
3. اگر بتواند ثابت کند که بدون قصد و اراده آزاد وارد ماجرا شده است.

در غیر این صورت، هم بازنده و هم برنده، هردو مرتکب جرم هستند و مال قابل استرداد نیست.

❌ خطر شکایت بی‌مورد

اگر فردی که در قمار شرکت کرده و مال باخته، علیه طرف مقابل شکایت کند:

• نه تنها مال خود را پس نمی‌گیرد؛
• بلکه ممکن است به‌دلیل شرکت در قمار، خودش هم مجازات شود.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم قماربازی

رسیدگی به جرم قمار، شرط‌بندی و بخت‌آزمایی طبق قوانین جدید، روند مشخصی دارد و افراد می‌توانند در صورت اطلاع از این جرایم، آن را به مراجع قضایی گزارش کنند یا در صورت شکایت خصوصی، روند شکایت را آغاز نمایند. در این بخش، مراحل شکایت و رسیدگی به جرم قماربازی را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم.

📌 مراحل شکایت از جرم قماربازی:

1. ثبت نام در سامانه ثنا

   • برای ثبت شکایت و دریافت ابلاغیه‌های قضایی، ابتدا باید در سامانه ثنا (sana.adliran.ir) ثبت‌نام کنید و رمز شخصی دریافت نمایید.

2. تنظیم شکواییه

   • شاکی باید یک شکواییه رسمی علیه مرتکب جرم تنظیم کند. در شکواییه باید به‌وضوح توضیح دهد که فرد یا گروهی در چه بستر و شرایطی مرتکب قمار یا شرط‌بندی شده‌اند.

3. ثبت شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

   • پس از تنظیم شکواییه، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و شکایت را به دادسرا ارسال کنید.

4. بررسی و تحقیقات دادسرا

   • دادسرا با دریافت شکایت، پرونده‌ای تشکیل می‌دهد و تحقیقات مقدماتی را آغاز می‌کند. در این مرحله، شاکی باید ادله اثباتی خود مانند اسناد مالی، تراکنش‌ها، پیام‌های اینترنتی، تصاویر سایت یا اپلیکیشن‌ها را ارائه دهد.

5. قرار جلب به دادرسی یا منع تعقیب

   • چنانچه دلایل کافی باشد، قرار جلب به دادرسی صادر می‌شود؛ در غیر این صورت قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.

6. صدور کیفرخواست و ارجاع به دادگاه کیفری

   • در صورت اثبات جرم، دادستان کیفرخواست صادر می‌کند و پرونده به دادگاه کیفری ارسال می‌شود.

7. برگزاری جلسات دادگاه و صدور رأی

   • قاضی با بررسی کیفرخواست، ادله و دفاعیات طرفین، در نهایت رأی به مجازات مرتکب مطابق قانون صادر می‌کند.

📝 نکات کلیدی در رسیدگی به جرم قماربازی:

• مرجع صالح: دادسرا و دادگاه کیفری دو

• امکان گزارش بدون شاکی خصوصی: آری، چون جرم قمار از جرایم عمومی است.

• شاکی می‌تواند ادله را از طریق پلیس فتا پیگیری و ارائه کند.

نمونه لایحه دفاعیه برای اتهام قمار، شرط‌بندی و بخت‌آزمایی

ریاست محترم شعبه …… دادگاه محترم کیفری دو شهرستان ………..
با احترام

اینجانب ………… فرزند ………… به شماره ملی ………… با وکالت/بدون وکالت در پرونده کلاسه ……….. با موضوع اتهام به شرکت در شرط‌بندی و بخت‌آزمایی در فضای مجازی به استحضار می‌رسانم:

شرح دفاعیات:

۱️⃣ اینجانب هیچ‌گونه سابقه کیفری و سوء‌پیشینه‌ای در زمینه ارتکاب جرایم مشابه نداشته و متأسفانه به جهت عدم آگاهی از جنبه کیفری این موضوع و صرفاً از روی کنجکاوی و تفنن در سایت ……… که به ظاهر عنوان «پیش‌بینی ورزشی» داشت، ثبت‌نام کرده‌ام. در واقع تصور اینجانب این بوده که شرکت در این‌گونه پیش‌بینی‌ها، مشابه سایر رقابت‌های سرگرمی بوده و وصف مجرمانه ندارد.

۲️⃣ مطابق تبصره ۲ ماده ۷۰۵ قانون تعزیرات اصلاحی مصوب ۱۴۰۱ در صورتی‌که اقدامات مرتکب به‌عنوان حرفه یا سردستگی گروه مجرمانه سازمان‌یافته محسوب نگردد و شخص همکاری مؤثر در شناسایی مدیران و سردسته‌های سایت‌ها یا شناسایی اموال و عواید حاصل از جرم داشته باشد، معاف از تعقیب یا مجازات خواهد بود.
این‌جانب از بدو تحقیقات همکاری کامل با ضابطین و مقامات قضایی داشته‌ام که مستند آن صورت‌جلسات صفحات …. الی …. پرونده است.

۳️⃣ بر اساس ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی قوانین جدید و خفیف‌تر نسبت به جرایم سابق بر خود حاکم است. لذا درخواست دارم با استناد به این قاعده، دادگاه محترم شرایط اعمال معافیت از تعقیب یا در غیر این صورت صدور حکم برائت اینجانب را در نظر گیرد.

۴️⃣ در خصوص عنصر معنوی جرم نیز همان‌گونه که مستحضرید قصد و نیت برد و باخت و تحصیل منفعت مالی از شرایط تحقق این بزه است. اینجانب در این موضوع اساساً هیچ‌گونه وجهی نه دریافت و نه حتی مطالبه کرده‌ام و اساساً پرداخت وجه هم از ناحیه بنده محقق نگردیده است. لذا با فقدان قصد برد و باخت، یکی از ارکان اساسی جرم محقق نیست.

📝 درخواست نهایی:

با توجه به مراتب فوق و با استناد به:

• تبصره ۲ ماده ۷۰۵ قانون تعزیرات اصلاحی مصوب ۱۴۰۱

• ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی

• اصل تفسیر مضیق قوانین کیفری و تفسیر به نفع متهم

از محضر دادگاه محترم، تقاضای صدور قرار معافیت از تعقیب یا حکم برائت به استناد ماده ۳۷۶ قانون آیین دادرسی کیفری را دارم.

با تقدیم احترام
امضاء
…………

سوالات متداول

در ادامه این مطلب سوالات متداول پیرامون جرم قمار بازی و مجازات آن را که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی تلفنی مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:

❓ باختی معادل ۴۲۰ میلیون تومان داشته‌ام و اکنون هیچ پولی ندارم و نمی‌دانم چه باید بکنم. آیا امکان بازگرداندن این پول وجود دارد؟
✅ متأسفانه، طبق قوانین جاری ایران، بازگرداندن پول‌هایی که در قمار باخته‌اید امکان‌پذیر نیست، زیرا شرط‌بندی و قمار در ایران جرم محسوب می‌شود و هیچ مرجع رسمی حق مطالبه یا استرداد این وجوه را به شما نمی‌دهد.

❓ من ۱۷ ساله‌ام و یک ربات بازی‌های شرط‌بندی را به فردی در اینستاگرام فروختم. او ناراضی بود و اکنون از من شکایت کرده و ابلاغیه‌ای برایم آمده است. باید چه کار کنم و جرم من چیست؟
✅ طبق قوانین مجازات اسلامی، فروش ابزارهای قمار، از جمله ربات‌های شرط‌بندی، جرم محسوب می‌شود. ممکن است شما به مجازات مربوط به فروش آلات قمار محکوم شوید. بهتر است فوراً با وکیل متخصص در امور کیفری مشورت کنید تا برای کاهش آثار این اتهام، دفاعیات لازم تنظیم شود.

❓ آیا قماربازی جزو جرایم حدی محسوب می‌شود یا تعزیری؟ آیا حکم آن قابل تبدیل به جزای نقدی است؟ ابلاغیه‌ای از دادگاه دریافت کرده‌ام که بیانگر ۱۴۰ میلیون تومان تراکنش در سایت شرط‌بندی است. حکم من چه خواهد بود و سابقه کیفری ندارم.
✅ قماربازی از جرایم تعزیری است، نه حدی. در بسیاری از موارد، خصوصاً اگر فرد سابقه کیفری نداشته باشد، مجازات ممکن است به جزای نقدی یا محرومیت از حقوق اجتماعی تبدیل شود. البته بسته به نظر قاضی و میزان تخلف، ممکن است میزان جریمه متفاوت باشد.

❓ حساب بانکی شما در سال جاری هنگام فعالیت در قمارخانه‌های مجازی شناسایی شده است. طبق قانون، هرگونه قماربازی، شرط‌بندی و بخت‌آزمایی در فضای مجازی جرم است و برای مرتکبین حرفه‌ای تا ۱۰ سال حبس به عنوان مجازات در نظر گرفته شده است.
✅ در صورت شناسایی و اثبات فعالیت در قمارخانه‌های مجازی، برای افراد حرفه‌ای یا کسانی که گردش مالی سنگین داشته‌اند، حبس و جریمه‌های سنگین در نظر گرفته می‌شود. توصیه می‌شود فعالیت خود را متوقف کنید و برای دفاع از حقوق قانونی‌تان از مشاوره وکیل استفاده کنید.

❓ در سایت شرط‌بندی پوکر بازی کردم و مبلغی بردم، اما حسابم توسط پلیس فتای شیراز مسدود شده است. جرم من چیست و چگونه می‌توانم حسابم را آزاد کنم؟
✅ شرکت در سایت‌های شرط‌بندی و قمار طبق قانون ایران جرم است. به همین دلیل حساب شما مسدود شده است. برای رفع این مسدودی، باید با وکیل متخصص در جرایم رایانه‌ای مشورت کنید تا از طریق مکاتبه یا مراجعه قانونی به دادسرا، اقدامات لازم را انجام دهید.

❓ حدود ۲۸۰ میلیون تومان در سایت‌های شرط‌بندی باخته‌ام و مدت ۶ ماه در این سایت‌ها بازی کرده‌ام. آیا برای من نیز جرمی تعیین می‌شود و مجازات آن چیست؟ اگر شکایت کنم، به نتیجه می‌رسد؟
✅ طبق قانون، شرط‌بندی و شرکت در این سایت‌ها جرم است و ممکن است مجازات‌هایی مانند حبس یا جریمه نقدی شامل حال شما شود. طرح شکایت برای بازپس‌گیری وجوه باخت‌رفته معمولاً نتیجه‌ای نخواهد داشت، زیرا قانون از بازگرداندن این وجوه حمایت نمی‌کند. اگر سابقه کیفری نداشته باشید، احتمال تخفیف مجازات برای شما وجود دارد.