دیه در رفتگی مچ دست در سال ۱۴۰۴

دررفتگی مفصل مچ دست یکی از آسیب‌های دردناک و نسبتاً رایج در حوادث رانندگی، ضرب‌وجرح، ورزش و مشاغل سنگین است. در چنین مواردی، بسیاری از افراد نمی‌دانند که آیا این نوع آسیب شامل دیه می‌شود یا صرفاً ارش تعلق می‌گیرد؟ پاسخ به این سؤال در قانون مجازات اسلامی ایران به‌روشنی بیان شده، اما تشخیص نهایی آن نیازمند ارزیابی پزشکی قانونی و بررسی دقیق تأثیر آسیب بر عضو است.

در این مقاله، به بررسی کامل دیه دررفتگی مچ دست، مبانی قانونی آن، میزان ارش یا دیه در شرایط مختلف، تفاوت آن با شکستگی یا قطع عضو، و نحوه محاسبه مبالغ در سال ۱۴۰۴ می‌پردازیم.

دیه دررفتگی مچ دست طبق قانون و رویه قضایی

دررفتگی مچ دست در نگاه اول ممکن است آسیب سطحی تلقی شود، اما از منظر حقوقی می‌تواند منجر به دریافت دیه یا ارش قابل توجهی شود. قانون مجازات اسلامی برای این نوع آسیب، ساختار دقیقی را در ماده ۵۷۱ پیش‌بینی کرده که مبنای اصلی تعیین دیه یا ارش در چنین مواردی است.

📌 جایگاه قانونی دررفتگی مفصل مچ دست

بر اساس ماده ۵۷۱ قانون مجازات اسلامی، برای آسیب‌هایی که به مفاصل وارد می‌شود، قانون سه حالت عمده را برای دیه در رفتگی مفاصل در نظر گرفته است:

1. اگر دررفتگی مفصل مچ باعث از کار افتادگی کامل عضو (شل شدن کامل) شود، مجنی‌علیه مستحق دو سوم دیه آن عضو است. در این حالت، مفصل مچ به دلیل شدت آسیب دیگر عملکرد طبیعی نخواهد داشت.
2. اگر مفصل پس از جااندازی کامل به حالت طبیعی بازگردد و بدون عیب درمان شود، مقدار دیه کاهش می‌یابد و در این صورت، چهار پنجم از دو سوم دیه عضو پرداخت می‌شود؛ یعنی معادل هشت پانزدهم دیه آن عضو.
3. اگر آسیب به‌گونه‌ای باشد که عملکرد عضو مختل نشود یا شل شدن ایجاد نگردد، ارش تعیین می‌شود؛ ارش مبلغی مالی است که بر اساس نظر پزشکی قانونی، قاضی دادگاه تعیین می‌کند.

نکته: در مورد مچ دست، ملاک محاسبه همیشه دست است، نه مچ به‌تنهایی. یعنی اگر مچ دچار دررفتگی شود، باید بررسی شود که چه تأثیری روی عملکرد کل دست دارد. اگر دررفتگی منجر به فلج شدن کل دست شود، ملاک تعیین دیه، «دست» خواهد بود و دیه بر اساس آن سنجیده می‌شود.

محاسبه مبلغ دیه دررفتگی مچ دست در سال ۱۴۰۴

محاسبه دیه دررفتگی مچ دست در سال ۱۴۰۴ بستگی مستقیمی به نوع آسیب و میزان عوارض آن دارد. همان‌طور که در بخش‌های قبل اشاره شد، در قانون برای دررفتگی مفصل سه حالت اصلی پیش‌بینی شده که هرکدام رقم متفاوتی از دیه یا ارش را به همراه دارد.

📌 مبنای قانونی محاسبه دیه مچ دست

در محاسبه دیه مچ دست، باید بدانیم که مچ عضو مستقلی محسوب نمی‌شود؛ بلکه بخشی از دست است و در نتیجه، دیه آن تابع دیه دست خواهد بود. دیه یک دست برابر است با نصف دیه کامل انسان. طبق اعلام رسمی قوه قضائیه:

• دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۴: ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• دیه یک دست: ۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان

💰 محاسبه دقیق سه حالت قانونی

1. درمان بدون عیب (دررفتگی کامل ولی بهبودی کامل):

   • میزان دیه: ۴/۵ از دو سوم دیه عضو = ۸/۱۵ دیه کامل دست

   • عدد تقریبی: ۸/۱۵ × ۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۴۲۶,۶۶۶,۶۶۷ تومان

2. شل شدن یا ازکارافتادگی کامل:

   • میزان دیه: دو سوم دیه دست = ۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان

3. آسیب خفیف بدون عارضه ماندگار (ارجاع به ارش):

   • بر اساس نظر پزشکی قانونی و دادگاه تعیین می‌شود؛ مثلاً ممکن است بین ۵٪ تا ۱۵٪ دیه کامل انسان برآورد گردد:

     • ۵٪ دیه کامل: ۸۰ میلیون تومان

     • ۱۰٪ دیه کامل: ۱۶۰ میلیون تومان

     • ۱۵٪ دیه کامل: ۲۴۰ میلیون تومان

📌 توجه به تفاوت‌های قضایی و پزشکی

در برخی پرونده‌ها ممکن است پزشکی قانونی، با وجود ظاهراً جزئی بودن آسیب، درصد بالاتری برای ارش تعیین کند؛ به‌ویژه در مواردی که دردهای مزمن، محدودیت حرکت یا عوارض عصبی پس از درمان باقی بماند.

عضو معیار برای محاسبه دیه مچ دست چیست؟

بررسی میزان دیه برای هر آسیبی، قبل از هر چیز نیازمند تعیین دقیق «عضو معیار» است. در آسیب‌های ناحیه مچ دست، این پرسش پیش می‌آید که آیا مچ دست به‌عنوان یک عضو مستقل در نظر گرفته می‌شود یا بخشی از دست محسوب می‌گردد؟ پاسخ این پرسش در تعیین مبلغ نهایی دیه نقش مهمی دارد.

📌 مچ دست بخشی از «دست» است، نه یک عضو جداگانه

بر اساس رویه پزشکی قانونی و برداشت قضایی از قانون مجازات اسلامی، مچ دست به‌صورت جداگانه دارای دیه مستقل نیست. در واقع، مچ به‌عنوان مفصل رابط میان ساعد و کف دست شناخته می‌شود، اما دیه‌ای که برای آن در نظر گرفته می‌شود، وابسته به «دست» است.

• بنابراین اگر دررفتگی مچ باعث فلج شدن کل دست شود، دیه‌ای معادل دو سوم دیه دست تعلق می‌گیرد.
• اما اگر تنها دررفتگی مچ بدون ازکارافتادگی کامل باشد، معمولاً ارش تعیین می‌شود، مگر آن‌که عوارضی مثل بی‌حسی دائمی، محدودیت حرکتی یا آسیب عصبی نیز وجود داشته باشد.

در چه شرایطی ارش برای دررفتگی مچ دست تعیین می‌شود؟

در بسیاری از موارد، دررفتگی مچ دست به حدی نمی‌رسد که موجب ازکارافتادگی کامل یا شل شدن عضو شود. در چنین شرایطی، به جای تعیین دیه مشخص، قانون از ارش به عنوان جبران مالی استفاده می‌کند. ارش برخلاف دیه، مقدار ثابت قانونی ندارد و بسته به تشخیص پزشکی قانونی و نظر دادگاه تعیین می‌شود.

⚖️ معیارهای تعیین ارش برای مچ دست

برای اینکه مشخص شود آیا دررفتگی مچ مشمول ارش می‌شود، عوامل زیر بررسی می‌گردد:

• آیا عضو پس از درمان عملکرد طبیعی خود را بازمی‌یابد؟
  اگر پاسخ مثبت باشد و هیچ نقصی باقی نماند، معمولاً پرداخت ارش کافی است.

• آیا درد مزمن یا محدودیت حرکتی پس از درمان باقی مانده؟
  در این صورت، مبلغ ارش ممکن است بالاتر محاسبه شود.

• آیا عوارضی مثل آسیب به تاندون، عصب یا عضله نیز ایجاد شده‌اند؟
  در چنین شرایطی ممکن است ترکیبی از ارش برای دررفتگی و دیه یا ارش برای آسیب‌های دیگر تعیین شود.

🔍 نکته مهم در رویه قضایی

پزشکی قانونی با معاینه فیزیکی و بررسی سوابق درمانی، گزارشی ارائه می‌دهد که در آن میزان آسیب و بهبودی تخمین زده می‌شود. این گزارش مبنای تعیین درصدی از دیه کامل انسان به‌عنوان ارش خواهد بود؛ مثلاً ممکن است ارش دررفتگی مچ بین ۵٪ تا ۱۵٪ دیه کامل انسان در نظر گرفته شود، البته بسته به شدت و عوارض آن.

دیه دررفتگی مچ دست در ماه حرام چقدر می‌شود؟

در قانون مجازات اسلامی، برای چهار ماه خاص از سال که به آن‌ها ماه‌های حرام گفته می‌شود، مبلغ دیه افزایش پیدا می‌کند. این افزایش شامل بسیاری از جنایات از جمله دررفتگی مچ دست نیز می‌شود، به شرط آن‌که جنایت در یکی از این ماه‌ها و با شرایط قانونی رخ داده باشد. بر اساس مصوبه سال ۱۴۰۴:

• دیه کامل انسان در ماه‌های حرام: ۲,۱۳۳,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• دیه یک دست در ماه حرام: ۱,۰۶۶,۵۰۰,۰۰۰ تومان

سوالات متداول

در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون دیه در رفتگی مچ دست مطرح شده است:

❓در یک سانحه تصادف، مچ دستم از جا در رفت اما بعد از جااندازی، دستم کاملاً مثل قبل کار می‌کند. آیا دیه‌ای تعلق می‌گیرد؟

✅ بله، اگرچه مچ دست شما به حالت عادی بازگشته و عارضه دائمی باقی نمانده، اما همچنان قانون برای چنین آسیب‌هایی ارش در نظر می‌گیرد. این ارش بر اساس نظر پزشکی قانونی و شدت درد، مدت درمان و عوارض احتمالی تعیین می‌شود. حتی در صورتی که عضو به حالت کامل بازگردد، ممکن است چند درصد از دیه کامل انسان به عنوان ارش تعیین گردد.

❓درگیری فیزیکی با همسایه منجر به دررفتگی مچ دست من شد و دکتر گفت تا چند ماه نمی‌توانم درست بنویسم یا چیزی بلند کنم. آیا دیه کامل می‌توانم بگیرم؟

✅ اگر دررفتگی باعث شلل موقتی شده باشد و امکان بازگشت عملکرد طبیعی دست در آینده وجود دارد، معمولاً ارش سنگین‌تری نسبت به حالت‌های معمول تعیین می‌شود، نه دیه کامل. اما اگر عملکرد دست به‌طور کامل از بین رفته باشد یا فلج دائمی ایجاد شود، شما مستحق دریافت دو سوم دیه دست خواهید بود، یعنی حدود یک سوم دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۴.

❓پزشکی قانونی گزارش داده که مچ دستم دچار دررفتگی شده ولی به‌طور ناقص جا افتاده و کمی محدودیت حرکتی دارم. آیا این محدودیت در مبلغ دیه تأثیر دارد؟

✅ بله، این وضعیت می‌تواند بر مبلغ نهایی اثرگذار باشد. طبق ماده ۵۷۱، اگر آسیب به‌طور کامل درمان نشود و عیب جزئی یا ماندگاری در عضو باقی بماند، درصد ارش افزایش می‌یابد. در برخی موارد ممکن است این رقم حتی به ۲۰٪ یا بیشتر از دیه کامل انسان برسد، بسته به نظر پزشکی قانونی و شدت عارضه باقی‌مانده.