ارث و تقسیم دارایی متوفی از جمله موضوعات مهم و پیچیده‌ای است که پس از فوت هر فرد، برای بازماندگان مطرح می‌شود. یکی از سؤالات رایج در این زمینه آن است که در صورت فوت زن، چه کسانی از او ارث می‌برند؟ برخلاف تصور عمومی که گمان می‌شود ارث همیشه به طور مساوی بین تمام بستگان تقسیم می‌شود، قانون مدنی ایران قواعد مشخص و دقیقی برای تقسیم ترکه تعیین کرده است که بر اساس درجات قرابت، نوع رابطه (نسبی یا سببی)، وضعیت تأهل یا تجرد، و وجود یا عدم وجود فرزندان تعیین می‌شود.
در این مقاله، به‌صورت کامل و گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم که چه افرادی وارث زن متوفی هستند، سهم هر یک چگونه محاسبه می‌شود و در چه شرایطی ممکن است همسر، تنها وارث زن باشد. همچنین به نکات مهمی مانند انحصار وراثت، سهم پدر و مادر، خواهر و برادر و تفاوت بین ارث زن متأهل و مجرد پرداخته می‌شود. با ما همراه باشید تا پاسخ دقیق و قانونی این مسئله مهم را بدانید.
در صورت فوت زن چه کسانی ارث می‌برند؟
زمانی که زنی فوت می‌کند، اولین سؤالی که برای اطرافیان او مطرح می‌شود، این است که چه کسانی از اموال و دارایی‌های او سهم می‌برند و نحوه محاسبه ارث زن فوت شده چگونه خواهد بود؟ پاسخ این سؤال، به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
✅ وضعیت تأهل زن
✅ داشتن یا نداشتن فرزند
✅ حیات یا وفات والدین
✅ و وجود سایر خویشاوندان نسبی و سببی
قوانین ارث در جمهوری اسلامی ایران بر پایه فقه امامیه تنظیم شده‌اند و ماده ۸۶۲ قانون مدنی، وراث قانونی را به سه طبقه تقسیم می‌کند که بر اساس درجه قرابت با متوفی، حق اولویت در ارث دارند. نکته مهم اینجاست که تا زمانی که از یک طبقه وارثی وجود داشته باشد، نوبت به طبقه بعد نمی‌رسد. به‌علاوه، در کنار این وراث نسبی، همسر متوفی نیز به عنوان وارث سببی همواره در زمره وراث محسوب می‌شود.
📌 طبقات سه‌گانه وراث در صورت فوت زن
- طبقه اول: شامل پدر، مادر، فرزندان و نوه‌ها
- طبقه دوم: شامل خواهر، برادر، پدربزرگ، مادربزرگ و فرزندان آن‌ها
- طبقه سوم: شامل عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن‌ها
تا زمانی که از طبقه اول حتی یک نفر در قید حیات باشد، سایر طبقات از ارث محروم خواهند بود. برای مثال، اگر زن متوفی فرزند یا حتی نوه‌ای داشته باشد، دیگر خواهر یا برادر او سهمی از ارث نخواهند برد. توجه داشته باشید که شرایط دریافت مستمری مادر پس از فوت با ارث متفاوت است و تابع قوانین خاصی است که از ارث پیروی نمی کند.
📌 جایگاه همسر در میان وراث
همسر متوفی (در ازدواج دائم)، همواره جزو وراث زن محسوب می‌شود و سهم او بر اساس داشتن یا نداشتن فرزند تعیین می‌گردد. این سهم به‌صورت جداگانه محاسبه شده و هیچ‌گاه از ارث حذف نمی‌شود، مگر در صورت وجود موانعی مانند قتل عمد.
✅ ترتیب تقسیم ارث بعد از فوت زن به‌طور کلی
- کفن و دفن و پرداخت بدهی‌ها از ترکه برداشته می‌شود.
- اگر زن وصیت‌نامه‌ای داشته باشد، تا یک‌سوم اموال طبق آن عمل می‌شود.
- باقیمانده اموال بین وراث طبق قواعد قانون مدنی تقسیم می‌شود.
ارث زن فوت‌شده قبل از همسر چگونه است؟
یکی از موضوعاتی که معمولاً در زمان بررسی وراثت به آن توجه نمی‌شود، ترتیب زمانی فوت زوجین است. بر اساس ماده ۸۷۵ قانون مدنی، برای اینکه فردی وارث شناخته شود، باید در زمان فوت مورّث، زنده باشد. این اصل ساده، در بسیاری از موارد، سرنوشت ارث را به‌کلی تغییر می‌دهد.
📌 آیا زنی که قبل از شوهر خود فوت می‌کند، از او ارث می‌برد؟
خیر. اگر زن قبل از همسرش فوت کند، دیگر حقی نسبت به ارث شوهر نخواهد داشت؛ زیرا در زمان فوت شوهر، او در قید حیات نیست. بنابراین ارث زن فوت‌شده قبل از همسر، به کلی منتفی است.
📌 اما برعکس چطور؟ آیا شوهر می‌تواند از زن متوفی ارث ببرد؟
✅ بله، اگر زن قبل از شوهر فوت کند، شوهر در صورتی که ازدواج دائمی با زن داشته باشد، از او ارث می‌برد. سهم الارث شوهر بستگی به داشتن یا نداشتن فرزند دارد:
- اگر زن فرزندی نداشته باشد، شوهر نصف اموال منقول را ارث می‌برد.
- اگر زن دارای فرزند باشد، شوهر یک‌چهارم اموال منقول را دریافت می‌کند.
-
در مورد اموال غیرمنقول مانند خانه و زمین، شوهر فقط حق‌الاجره (اجرت‌المثل) یا قیمت اعیان را ممکن است مطالبه کند و در اصل مالکیتی ندارد، مگر در شرایط خاص.
⚠️ نکته مهم
در صورتی که زوجین در دوران طلاق رجعی باشند و زن در ایام عده فوت کند، شوهر همچنان وارث زن محسوب می‌شود. اما اگر طلاق بائن بوده باشد، یا زن در پایان عده فوت کند، شوهر دیگر هیچ سهمی از ارث ندارد.
ارث زن بدون فرزند به چه کسانی می‌رسد؟
یکی از تأثیرگذارترین عوامل در تعیین میزان و نوع ارث، وجود یا عدم وجود فرزند برای زن متوفی است. زمانی که زنی فوت می‌کند و هیچ فرزندی از خود به‌جا نگذاشته باشد، ساختار تقسیم ارث او با حالتی که فرزند داشته باشد کاملاً متفاوت خواهد بود. در این شرایط، برخی وراث سهم بیشتری خواهند داشت و برخی اصلاً از ارث محروم می‌شوند.
📌 سهم شوهر در صورت نبود فرزند
طبق ماده ۹۴۹ قانون مدنی، اگر زن فوت کند و فرزندی نداشته باشد، شوهر او نصف ترکه (اموال منقول) را به ارث می‌برد.
در خصوص اموال غیرمنقول، با توجه به تفسیر ماده ۹۴۶ قانون مدنی و نظریات فقهی غالب، شوهر مالک اموال غیرمنقول زن نمی‌شود، ولی ممکن است با رأی دادگاه، سهم‌القیمت یا اجرت‌المثل اموال غیرمنقول را مطالبه کند.
📌 سهم پدر و مادر زن در صورت نبود فرزند
بعد از تعیین سهم شوهر، بقیه اموال به پدر و مادر زن تعلق می‌گیرد. نحوه تقسیم میان آن‌ها به شرح زیر است:
-
پدر: دو سوم از باقیمانده
-
مادر: یک سوم از باقیمانده
مثال: اگر کل دارایی زن متوفی بدون فرزند، ۶۰۰ میلیون تومان باشد:
-
شوهر: ۳۰۰ میلیون (نصف)
-
از ۳۰۰ میلیون باقیمانده:
-
پدر: ۲۰۰ میلیون
-
مادر: ۱۰۰ میلیون
-
⚠️ نکته مهم درباره خواهر و برادر
در صورتی که پدر و مادر زن در قید حیات باشند، خواهران و برادران زن ارثی نمی‌برند. اما اگر یکی از والدین فوت کرده باشد و وارث طبقه دوم (خواهر، برادر، مادربزرگ و…) وجود داشته باشد، سهم آن‌ها بسته به وضعیت مشخص می‌شود.
🔍 اگر پدر و مادر زن نیز نباشند چه می‌شود؟
در این صورت، پس از کسر سهم شوهر، نوبت به وراث طبقه دوم می‌رسد. یعنی:
- خواهر و برادر تنی
- خواهر و برادر ناتنی
- پدربزرگ و مادربزرگ
این افراد به نسبت و درجه نزدیکی، از زن ارث می‌برند.
اگر هم هیچ وارثی وجود نداشته باشد، اموال زن به‌عنوان ترکه بلاوارث شناخته شده و مطابق قانون به دولت تعلق می‌گیرد.
سهم شوهر از اموال زن بعد از فوت
یکی از پرسش‌های پرتکرار در مباحث ارث این است که: آیا اموال زن بعد از فوت به طور کامل به شوهر می‌رسد؟ پاسخ منفی است. قانون مدنی ایران به صراحت سهم مشخصی را برای شوهر در نظر گرفته و این سهم بستگی مستقیم به وجود یا عدم وجود فرزند دارد. همچنین نوع اموال (منقول یا غیرمنقول) نیز در این زمینه بسیار تعیین‌کننده است.
✅ سهم شوهر در صورت نبود فرزند
مطابق ماده ۹۴۶ قانون مدنی، اگر زن فرزندی نداشته باشد، شوهر او:
-
نصف اموال منقول زن را به ارث می‌برد.
-
در خصوص اموال غیرمنقول (مانند خانه، زمین و مغازه)، قانون به صراحت مالکیت مستقیم را برای شوهر قائل نیست؛ با این حال، دادگاه‌ها ممکن است سهم‌القیمت یا منافع آن را به شوهر اختصاص دهند.
✅ سهم شوهر در صورت وجود فرزند
اگر زن فوت‌شده دارای یک یا چند فرزند باشد:
-
سهم شوهر از اموال منقول به یک‌چهارم کاهش پیدا می‌کند.
-
در اموال غیرمنقول همچنان مالکیتی ندارد اما می‌تواند بابت استفاده از آن، حق‌الاجره یا معوضی دریافت کند.
⚖️ تفاوت ارث زن و مرد در رابطه با همسر متوفی
بر اساس قانون، زن از اموال غیرمنقول شوهر ارث می‌برد (به صورت قیمت) اما شوهر از عین اموال غیرمنقول زن ارث نمی‌برد.
این تمایز، مورد انتقاد برخی حقوقدانان قرار گرفته ولی در حال حاضر، قانون فعلی چنین تمایزی را اعمال می‌کند.
❗ نکته مهم در طلاق رجعی
اگر زن در ایام عده طلاق رجعی فوت کند، شوهر همچنان در حکم همسر دائم است و مطابق مقررات از زن ارث می‌برد. اما اگر طلاق بائن واقع شده باشد، هیچ حقی برای شوهر متصور نیست.
📌 در چه شرایطی شوهر تنها وارث زن می‌شود؟
اگر زن:
-
فرزند، پدر و مادر، و سایر وراث نسبی نداشته باشد؛
-
و فقط شوهر زنده باشد؛
آنگاه شوهر تنها وارث قانونی زن خواهد بود و تمام ترکه به او می‌رسد.
سهم پدر و مادر زن متوفی از ارث
پدر و مادر متوفی از مهم‌ترین وراث درجه اول محسوب می‌شوند که در بسیاری از موارد، به‌ویژه در فقدان فرزند یا تعداد کم وراث، سهم قابل‌توجهی از ترکه را دریافت می‌کنند. اما میزان سهم آن‌ها دقیقاً بستگی به وضعیت خانوادگی زن متوفی دارد؛ به‌ویژه اینکه آیا فرزند یا همسر دارد یا خیر.
✅ اگر زن فرزند نداشته باشد
در صورتی که زن بدون فرزند از دنیا برود و شوهرش زنده باشد:
-
ابتدا نصف ترکه به شوهر می‌رسد (طبق ماده ۹۴۶ قانون مدنی)
-
نصف باقیمانده بین پدر و مادر متوفی تقسیم می‌شود:
-
پدر: دو سوم از باقیمانده
-
مادر: یک سوم از باقیمانده
-
🔍 مثال کاربردی:
فرض کنید زن فوت کرده و ۶۰۰ میلیون تومان ترکه دارد و فقط شوهر و پدر و مادرش زنده‌اند:
-
شوهر: ۳۰۰ میلیون تومان
-
از ۳۰۰ میلیون باقیمانده:
-
پدر: ۲۰۰ میلیون تومان
-
مادر: ۱۰۰ میلیون تومان
-
✅ اگر زن دارای فرزند باشد
در این حالت، ابتدا یک‌چهارم ترکه به شوهر تعلق می‌گیرد، سپس:
-
پدر و مادر، هر یک یک‌ششم از کل ترکه را ارث می‌برند.
-
بقیه ترکه بین فرزندان تقسیم می‌شود (طبق قاعده ۲ به ۱ برای سهم الارث پسر و دختر)
🔍 اگر هم پدر یا مادر فوت کرده باشند، سهم ارث فرد فوت‌شده به وارث طبقه دوم یا سایر وراث نمی‌رسد، بلکه سهم دیگران افزایش می‌یابد.
⚠️ موارد خاص افزایش سهم مادر
بر اساس ماده ۹۰۷ قانون مدنی:
اگر زن فوت کند و:
- فرزندی نداشته باشد
- و تعداد برادر یا خواهرش بیش از یک نفر باشد
در این صورت:
- سهم مادر از یک‌ششم به یک‌سوم افزایش می‌یابد
- و پدر سهم کمتری خواهد داشت
📌 پدر و مادر به‌عنوان وارثان دائم
نکته مهم اینکه پدر و مادر، حتی در صورت وجود همسر، فرزند، نوه یا سایر وراث، تقریباً همیشه جزو وراث قانونی زن محسوب می‌شوند، مگر اینکه خودشان قبل از زن فوت کرده باشند.
نقش خواهران و برادران در ارث زن فوت‌شده
خواهران و برادران زن نیز می‌توانند از جمله وراث قانونی او باشند، اما ارث بردن آن‌ها مشروط به نبود وراث طبقه اول (یعنی فرزندان، پدر و مادر) است. در واقع، خواهر و برادر جزو وراث طبقه دوم محسوب می‌شوند و تا زمانی که حتی یک نفر از طبقه اول در قید حیات باشد، هیچ سهمی از ترکه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
📌 چه زمانی خواهر و برادر ارث می‌برند؟
خواهر و برادر زمانی از زن فوت‌شده ارث می‌برند که:
- زن فرزند نداشته باشد
- پدر و مادر او نیز در قید حیات نباشند
- و هیچ یک از وراث طبقه اول موجود نباشند
در این صورت، ارث میان خواهران و برادران تقسیم می‌شود:
- اگر همگی تنی (از یک پدر و مادر) باشند، ارث به نسبت ۲ به ۱ بین پسر و دختر تقسیم می‌شود.
- اگر برخی ناتنی (فقط از پدر یا فقط از مادر) باشند، قانون نسبت‌های متفاوتی را در نظر می‌گیرد.
✅ سهم‌الارث خواهر و برادر در غیاب سایر وراث
فرض کنید زن فوت کرده و هیچ همسر، فرزند، پدر یا مادری ندارد و فقط یک خواهر و یک برادر دارد در این حالت:
-
-
برادر دو سهم
-
خواهر یک سهم می‌برد
-
اگر فقط خواهران باشند و هیچ برادری نباشد:
- یک خواهر: نصف ترکه
- دو خواهر یا بیشتر: دو سوم ترکه به‌صورت مساوی
اگر فقط برادران باشند: تمام ترکه بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
⚖️ خواهر و برادر ناتنی چطور ارث می‌برند؟
قانون مدنی، بین خواهر و برادر تنی و ناتنی (از طرف پدر یا مادر) تفاوت قائل است:
- خواهر یا برادر پدری (مشترک از پدر): سهم کامل دارند
- خواهر یا برادر مادری: ارث کمتری دارند و سهم آن‌ها محدود است
- اگر ورثه فقط خواهر یا برادر مادری باشند، هر کدام یک‌ششم می‌برند، و اگر بیش از دو نفر باشند، مجموعاً یک‌سوم ترکه را دریافت می‌کنند.
❌ خواهر و برادر در چه شرایطی ارث نمی‌برند؟
در صورتی که حتی یکی از وراث طبقه اول (فرزند، پدر یا مادر) در قید حیات باشد یا زن شوهر زنده داشته باشد و طبقه اول هم حضور داشته باشد خواهران و برادران هیچ حقی در ارث نخواهند داشت.
طبقه‌بندی وارثان زن پس از فوت (ذوی‌الفروض و عصبه)
توجه داشته باشید که نظام حقوقی ایران در مورد ارث و وصیت برگرفته از فقه امامیه است، وراث به‌طور کلی به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
-
ذوی‌الفروض: افرادی که سهم معینی از ترکه دارند
-
عصبه: افرادی که سهم معینی ندارند و آنچه از ترکه باقی مانده پس از پرداخت سهم ذوی‌الفروض، به آنان می‌رسد
این تقسیم‌بندی به ما کمک می‌کند تا نقش و جایگاه دقیق هر وارث را در فرآیند تقسیم ارث بهتر بشناسیم.
✅ گروه اول: وارثان ذوی‌الفروض
این افراد، مطابق با قرآن کریم و قانون مدنی، سهم مشخص و غیرقابل تغییر از ترکه متوفی دارند. سهم آن‌ها باید قبل از دیگران پرداخت شود. در مورد زن متوفی، ذوی‌الفروض شامل موارد زیر است:
-
شوهر: در صورت وجود فرزند، یک‌چهارم / در صورت نبود فرزند، نصف
-
مادر: یک‌ششم در حالت عادی / یک‌سوم در شرایط خاص (نبود فرزند و وجود بیش از یک خواهر یا برادر)
-
پدر: یک‌ششم در صورت وجود فرزند
-
شرایط تقسیم ارث دختر یا دختران:
-
یک دختر: نصف ترکه
-
دو دختر یا بیشتر: مجموعاً دو سوم ترکه
-
-
پسر: اگر تنها باشد، ذوی‌الفروض محسوب نمی‌شود بلکه از عصبه است
-
خواهر و برادر مادری: در برخی حالات خاص، به‌عنوان ذوی‌الفروض شناخته می‌شوند (یک‌ششم یا یک‌سوم)
✅ گروه دوم: وارثان عصبه
عصبه به کسانی گفته می‌شود که سهم مشخصی در قانون برای آن‌ها تعیین نشده است، اما اگر بعد از پرداخت سهم ذوی‌الفروض، مقداری از ترکه باقی بماند، این باقیمانده به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
در مورد زن متوفی، عصبه می‌توانند شامل این افراد باشند:
-
پسر (در صورت وجود دختر): مازاد بر سهم دختر را به ارث می‌برد
-
پدر و مادر (در صورت نبود دیگر وراث ذوی‌الفروض)
-
برادر و خواهر پدری
-
عمو، عمه، دایی، خاله
-
و حتی فرزندان آن‌ها در صورت نبود وراث نزدیک‌تر
📌 نقش عصبه زمانی پررنگ می‌شود که:
-
ترکه‌ای از اموال باقیمانده باشد پس از پرداخت سهم ذوی‌الفروض
-
یا در شرایطی که اصلاً ذوی‌الفروضی وجود نداشته باشد
مثال: اگر زن فوت کند و فقط یک پسر داشته باشد، و شوهر یا والدین او در قید حیات نباشند، پسر تمام ترکه را به ارث می‌برد؛ چون هم ذوی‌الفروض و هم عصبه محسوب می‌شود.
⚠️ ترتیب تقسیم بین این دو گروه
- ابتدا، سهم افراد ذوی‌الفروض پرداخت می‌شود
- سپس، باقیمانده بین عصبه‌ها تقسیم می‌گردد
- اگر ذوی‌الفروض زیاد باشند و ترکه کافی نباشد، سهم آن‌ها به‌صورت تعدیل‌شده (عول) کاهش می‌یابد و عصبه ارث نمی‌برد
موانع ارث زن و وراث او (قتل، طلاق و …)
در قوانین ارث، صرف نسبت خانوادگی یا ازدواج کافی نیست؛ برای ارث بردن، شرایطی نیز باید وجود داشته باشد. در برخی موارد، حتی با وجود خویشاوندی یا رابطه زوجیت، قانون مانع از ارث‌بری برخی اشخاص می‌شود. این موارد به‌عنوان موانع ارث شناخته می‌شوند و در قانون مدنی به آن‌ها تصریح شده است.
⚠️ ۱. قتل مورث
مطابق ماده ۸۸۰ قانون مدنی:
«اگر کسی، مورث خود را عمداً بکشد، از ارث او محروم می‌شود؛ اگرچه از جنبه دیگر وراثت داشته باشد.»
بنابراین اگر یکی از وراث زن، عمداً و به‌صورت غیرموجه، باعث مرگ او شود:
-
از ارث محروم خواهد شد
-
و سهم او به دیگر وراث منتقل می‌شود
❗ این محرومیت فقط شامل قتل عمدی و غیر موجه است؛
در قتل خطای محض یا شبه‌عمد، ارث محفوظ می‌ماند.
⚠️ ۲. طلاق بائن
اگر زن در زمان فوت، در عده طلاق بائن باشد، شوهرش دیگر از او ارث نمی‌برد.
در مقابل، اگر طلاق رجعی بوده و زن در عده رجعیه فوت کند، همسر هنوز در حکم شوهر است و از او ارث می‌برد.
🔍 تفاوت اصلی:
- در طلاق رجعی امکان رجوع وجود دارد و ارث برقرار است
- در طلاق بائن امکان رجوع نیست و ارث منتفی است
⚠️ ۳. عدم تولد زنده فرزند (در مورد حمل)
اگر زن فوت کند و فرزندی در رحم داشته باشد، آن فرزند فقط در صورتی ارث می‌برد که:
- نطفه‌اش قبل از مرگ زن بسته شده باشد
- زنده متولد شود (حتی اگر بلافاصله بمیرد)
در غیر این صورت، حمل، وارث محسوب نمی‌شود و سهمی از ترکه نمی‌برد.
⚠️ ۴. ازدواج موقت
در ازدواج موقت (صیغه) هیچ‌کدام از زوجین وارث یکدیگر نیستند، و تفاوتی میان نحوه تقسیم ارث مرد فوت شده با زن در این حالت وجود ندارد مگر آنکه وصیت خاص یا شرط ضمن عقد وجود داشته باشد.
پس اگر زنی در ازدواج موقت فوت کند شوهر موقت هیچ سهمی از ارث ندارد و اموال فقط بین وراث نسبی زن تقسیم می‌شود
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون ارث بردن شوهر از زن فوت شده را مشاهده می فرمایید:
❓اگر شوهر فوت کرده باشد و مادرشوهر ارثی داشته باشد، آیا عروس می‌تواند از مادرشوهر ارث ببرد؟
✅ خیر، عروس نمی‌تواند از مادرشوهر خود ارث ببرد. بر اساس قوانین ارث در ایران، فقط خویشاوندان نسبی و همسر دائم متوفی جزء وراث او محسوب می‌شوند و عروس، جزو وراث مادرشوهر نیست.
❓در صورت فوت شوهر، اگر زن فرزندی نداشته باشد و شوهر دارای دو خواهر تنی، دو برادر و دو خواهر از یک مادر و دو پدر باشد، سهم ارث زن چقدر است؟
✅ سهم زن، در صورتی که شوهرش فرزندی نداشته باشد، یک‌چهارم (¼) از اموال شوهر است. در صورت داشتن فرزند، این سهم به یک‌هشتم (⅛) کاهش می‌یابد. تعداد و نوع وراث دیگر، بر سهم زن تأثیر ندارد.
❓آیا در صورت فوت شخص و زن اول او، زن دوم که فرزندی ندارد اما شوهر فرزندانی از زن اول دارد، می‌تواند از املاک و زمین‌های شوهر ارث ببرد؟
✅ بله، زن دوم نیز در صورتی که در عقد دائم باشد، از اموال شوهر متوفی ارث می‌برد؛ حتی اگر خودش فرزندی نداشته باشد. سهم او یک‌هشتم از اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول خواهد بود.
❓اگر در زمان حیات زوج، سه دانگ از خانه به نام زن شده باشد، آیا پس از فوت زوج، زن از سه دانگ باقیمانده هم یک‌هشتم ارث می‌برد؟
✅ بله، زن مالک سه دانگی است که در حیات زوج به او منتقل شده است، و پس از فوت شوهر، از سه دانگ باقیمانده نیز یک‌هشتم به عنوان ارث دریافت می‌کند.
❓آیا مهریه زن می‌تواند از ارث پدری که به او رسیده است، پرداخت شود؟
✅ بله، مهریه زن جزء دیون ممتاز است و در صورت فوت شوهر، می‌تواند از تمام اموال متوفی ـ از جمله سهم ارثی که شوهر از پدرش برده ـ پرداخت شود، مشروط به اینکه مهریه هنوز پرداخت نشده باشد.
❓زنی که در عقد دائم مردی بوده و مرد فوت کرده و زن باکره بوده و دوباره ازدواج کرده است، آیا از شوهر اول و پدرشوهر ارث می‌برد؟
✅ اگر زن در عقد دائم بوده و شوهر اول در زمان عقد فوت کرده باشد، زن از شوهر اول ارث می‌برد؛ باکره بودن یا عدم آن تأثیری در حق ارث ندارد. اما از پدرشوهر تنها در صورتی ارث می‌برد که در زمان فوت او نیز همچنان همسر آن مرد بوده باشد، که در این مثال، ارثی از پدرشوهر به او نمی‌رسد.