یکی از رایجترین دعاوی در حوزه معاملات خودرو، دعوی الزام به تنظیم سند رسمی خودرو است؛ دعوایی که معمولاً زمانی مطرح میشود که فروشنده از حضور در دفترخانه و تنظیم سند به نام خریدار خودداری میکند. با وجود آنکه عرف بازار خرید و فروش خودرو بیشتر بر پایه قراردادهای عادی، قولنامه یا حتی بیع شفاهی شکل میگیرد، اما قانون برای تثبیت مالکیت رسمی، افراد را مکلف به تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی کرده است. در نتیجه، خریدار برای بهثبت رساندن مالکیت قانونی خود، ناگزیر از طرح دادخواستی تحت عنوان الزام به تنظیم سند رسمی خودرو میشود.
در این مقاله، نه تنها مفهوم و شرایط این دعوا را بررسی میکنیم، بلکه تمرکز اصلی بر روی نمونههای دقیق و قابل استفاده از دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو در موقعیتهای مختلف مانند فک پلاک، رهن، و تعاقب ایادی قرار دارد. اگر شما هم درگیر اینگونه مسائل هستید، مطالعه این راهنمای کاربردی میتواند مسیر شما را در دادگاه روشن کند.
نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو؛ فرم کامل و قابل ویرایش
در دعاوی مربوط به خودرو، مخصوصاً زمانی که فروشنده از انتقال رسمی خودرو خودداری میکند، ارائه دادخواست صحیح و دقیق به دادگاه اهمیت بسیاری دارد. این دادخواست باید بر اساس ساختار رسمی و با رعایت اصول شکلی تنظیم گردد تا از رد یا ابطال آن جلوگیری شود.
در این بخش، نمونهای استاندارد و قابل ویرایش از دادخواست ملزم کردن فروشنده به تنظیم سند رسمی خودرو ارائه شده است که میتواند با توجه به شرایط هر پرونده، اصلاح یا شخصیسازی شود:
✍️ نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو (فرم استاندارد)
خواهان: [نام و نام خانوادگی خریدار]
نشانی: [آدرس کامل خواهان]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]خوانده: [نام و نام خانوادگی فروشنده]
نشانی: [آدرس کامل خوانده]
شماره ملی: [کد ملی خوانده]موضوع خواسته:
الزام خوانده به تنظیم سند رسمی انتقال مالکیت خودرو به شماره انتظامی … به انضمام کلیه خسارات قانونی و هزینه دادرسیدلایل و مستندات:
رونوشت قرارداد خرید خودرو
گواهی واریز مبلغ ثمن معامله
اظهارنامه ارسالی به خوانده
سایر مدارک لازم (در صورت وجود)
شرح دادخواست:
اینجانب به موجب قرارداد عادی مورخ …، یک دستگاه خودروی [مدل، سال ساخت] به شماره انتظامی … را از خوانده خریداری کردهام. تمامی مبلغ مورد توافق در قرارداد پرداخت شده و خودرو نیز تحویل گردیده است. با این حال، خوانده علیرغم انجام کلیه تعهدات توسط اینجانب، از حضور در دفترخانه و تنظیم سند رسمی انتقال امتناع میورزد.با استناد به مواد 10، 219 و 220 قانون مدنی و ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر دادگاه محترم تقاضا دارم ضمن رسیدگی به موضوع، حکم به الزام خوانده به حضور در دفتر اسناد رسمی و تنظیم سند رسمی انتقال خودرو به انضمام کلیه خسارات قانونی و هزینههای دادرسی صادر فرمایید.
با احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان]
[تاریخ]
نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو و فک پلاک
در بسیاری از معاملات خودرو، خریدار علاوه بر تنظیم سند رسمی، نیازمند فک پلاک خودرو از نام فروشنده و نصب پلاک جدید به نام خود است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که فروشنده به دلایل مختلف از انجام این تعهدات خودداری میکند. در چنین شرایطی، خریدار میتواند دادخواست الزام به تنظیم سند و فک پلاک بهصورت همزمان مطرح نماید.
در ادامه، نمونهای کاربردی و قابل استفاده از این نوع دادخواست ارائه میشود.
✍️ نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند و فک پلاک خودرو
خواهان:
[نام و نام خانوادگی خریدار فعلی خودرو]خوانده:
[نام و نام خانوادگی فروشندهای که پلاک به نام اوست]خواسته:
الزام خوانده به تنظیم سند رسمی انتقال خودرو به شماره انتظامی … و فک پلاک به نام وی و نصب پلاک جدید به نام اینجانب، به انضمام خسارات قانونی و هزینه دادرسی.دلایل و مستندات:
تصویر مصدق مبایعهنامه مورخ …
رسید پرداخت ثمن
اظهارنامه ارسالی به فروشنده
برگ سبز خودرو (در صورت وجود)
گواهی عدم حضور (در صورت تنظیم وقت دفترخانه)
شرح دادخواست:
احتراماً، اینجانب به موجب قرارداد مورخ … یک دستگاه خودرو … به شماره انتظامی … را از خوانده خریداری کردهام. با وجود تحویل خودرو و پرداخت کامل مبلغ معامله، متأسفانه خوانده از حضور در دفترخانه رسمی جهت انتقال سند رسمی و همچنین انجام تشریفات فک پلاک خودداری نموده است.از آنجا که شماره پلاک خودرو همچنان به نام خوانده بوده و در صورت وقوع جرائم یا تخلفات، تبعات آن متوجه ایشان خواهد بود و همچنین این موضوع مانعی برای ثبت سند رسمی به نام اینجانب است، مستنداً به مواد 10، 219، 220 قانون مدنی و ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی، صدور حکم بر:
الزام خوانده به حضور در دفتر اسناد رسمی و انتقال سند رسمی خودرو
الزام به فک پلاک و انتقال پلاک به نام اینجانب
مورد استدعاست.
نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو توسط آخرین خریدار در تعاقب ایادی
در بسیاری از موارد، خودرو پس از چند معامله و نقل و انتقال، به دست خریدار نهایی میرسد، اما سند رسمی خودرو همچنان به نام مالک اول باقی مانده است. این حالت در اصطلاح حقوقی به عنوان “تعاقب ایادی” شناخته میشود و برای تنظیم سند، آخرین خریدار باید علیه تمام ایادی قبلی (یعنی فروشندههای قبلی که واسطه معامله بودهاند) دادخواست بدهد.
در این حالت، دادگاه برای صدور حکم، باید از صحت و ترتیب تمامی معاملات پیشین مطمئن شود. به همین دلیل، طرح دعوا تنها علیه صاحب پلاک کافی نیست؛ بلکه لازم است تمام فروشندگان قبلی نیز به عنوان خوانده در دادخواست ذکر شوند.
✍️ نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو توسط آخرین خریدار
خواهان:
[نام کامل خریدار نهایی خودرو + مشخصات شناسنامهای و آدرس]خوانده ردیف اول:
مالک رسمی خودرو که سند رسمی و برگ سبز به نام اوستخوانده ردیف دوم:
فروشندهای که خودرو را از ردیف اول خریدهخوانده ردیف سوم:
فروشندهای که خودرو را به خواهان فروختهموضوع خواسته:
الزام خواندگان به تنظیم سند رسمی انتقال مالکیت یک دستگاه خودروی [مدل، سال ساخت، شماره پلاک] به نام خواهان، به انضمام کلیه خسارات قانونیدلایل و مستندات:
رونوشت مبایعهنامه میان خواهان و خوانده سوم
رونوشت مبایعهنامه بین خوانده دوم و خوانده اول
برگ سبز خودرو (در صورت وجود)
اظهارنامه ارسالشده به مالک رسمی
کارت ملی و سایر مدارک هویتی
شرح دادخواست:
اینجانب در تاریخ … یک دستگاه خودروی … را به موجب مبایعهنامه عادی از آقای … (خوانده ردیف سوم) خریداری کردهام. خودرو مزبور پیشتر از آقای … (خوانده دوم) خریداری شده بود که ایشان نیز آن را از آقای … (خوانده اول و مالک رسمی سند خودرو) تحصیل کرده است. با وجود درخواستهای متعدد، هیچیک از خواندگان نسبت به حضور در دفترخانه و تنظیم سند رسمی همکاری ننمودهاند.از آنجا که تنظیم سند خودرو مستلزم بررسی تمام زنجیره انتقال مالکیت است، از محضر دادگاه محترم تقاضا دارم با عنایت به مواد 10، 219، 220، 225 قانون مدنی و ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی، حکم بر:
الزام خوانده ردیف اول به حضور در دفترخانه و انتقال سند رسمی
احراز صحت نقل و انتقالات بین ایادی پیشین
و پرداخت خسارات دادرسی
صادر گردد.
دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو در شرایط فک رهن
در برخی معاملات خودرو، فروشنده خودرویی را واگذار میکند که در رهن شرکت لیزینگ یا بانک قرار دارد. در این حالت، انتقال سند رسمی بدون فک رهن ممکن نیست. بنابراین، خریدار باید دادخواستی تنظیم کند که هم شامل الزام به فک رهن باشد و هم الزام به تنظیم سند رسمی خودرو.
در این سناریو معمولاً یکی از موارد زیر رخ داده است:
- فروشنده علیرغم تحویل خودرو و دریافت ثمن، اقدامی برای فک رهن نمیکند.
- فروشنده فک رهن را منوط به شرایط خاص یا هزینههای اضافی کرده است.
- خریدار از وضعیت رهن خودرو مطلع نبوده و پس از خرید، امکان انتقال رسمی را ندارد.
تا زمانی که خودرو در رهن باشد، دفترخانه اسناد رسمی نمیتواند انتقال رسمی سند را انجام دهد؛ چرا که سند در گرو بانک یا مؤسسه مالی است. بنابراین، دعوای حقوقی باید ابتدا متوجه فک رهن و سپس تنظیم سند رسمی باشد.
✍️ نمونه دادخواست الزام به فک رهن و تنظیم سند خودرو
خواهان:
[نام و مشخصات کامل خریدار]خوانده:
[نام فروشنده خودرو که سند هنوز به نام اوست و خودرو در رهن است]موضوع خواسته:
الزام خوانده به فک رهن خودرو و تنظیم سند رسمی انتقال مالکیت یک دستگاه خودروی … با شماره پلاک …، به انضمام کلیه خسارات دادرسیدلایل و مستندات:
کپی مصدق قرارداد خرید خودرو
استعلام وضعیت خودرو از اداره راهور (نشاندهنده رهن بودن خودرو)
اظهارنامه ارسالی به خوانده
سایر مستندات مالی در صورت لزوم
شرح دادخواست:
با احترام، اینجانب به موجب قرارداد مورخ …، یک دستگاه خودروی … با شماره انتظامی … را از خوانده خریداری کردهام. پس از تحویل خودرو و پرداخت کلیه ثمن معامله، متوجه شدم که خودرو در رهن شرکت … قرار دارد. با وجود درخواستهای مکرر، خوانده از انجام فک رهن و تنظیم سند رسمی خودداری کرده است.با استناد به مفاد قرارداد و مواد 10، 219، 220 قانون مدنی و ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور حکم بر:
الزام خوانده به فک رهن خودرو
الزام به حضور در دفترخانه و انتقال رسمی سند خودرو به نام اینجانب
پرداخت خسارات قانونی و هزینه دادرسی
مورد استدعاست.
ارسال اظهارنامه پیش از دادخواست؛ یک اقدام حقوقی ضروری
پیش از آنکه خریدار خودرو اقدام به ثبت دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی کند، ارسال اظهارنامه رسمی به فروشنده یا صاحب پلاک خودرو اقدامی هوشمندانه، مفید و در برخی موارد حتی الزامی است. این اظهارنامه در واقع یک اعلام رسمی و قانونی است که نشان میدهد خریدار قصد دارد حقوق خود را از طریق مجاری قانونی پیگیری کند و به طرف مقابل فرصت میدهد تا پیش از ورود پرونده به دادگاه، داوطلبانه تعهد خود را انجام دهد.
✅ مزایای ارسال اظهارنامه قبل از دادخواست
🔹 آگاهسازی فروشنده از تبعات حقوقی امتناع از انتقال سند
در بسیاری از موارد، فروشنده از اینکه هنوز پلاک به نام او باقی مانده یا سند انتقال نیافته، بیاطلاع است. ارسال اظهارنامه، هشداری محترمانه و قانونی به وی است.
🔹 پیشگیری از دعوای بیمورد در دادگاه
ممکن است فروشنده بعد از دریافت اظهارنامه حاضر به همکاری شود. در این صورت نیازی به ورود به مراحل قضایی نیست و زمان و هزینه زیادی صرفهجویی خواهد شد.
🔹 مستندسازی برای طرح دعوا در آینده
اگر فروشنده همکاری نکند، وجود اظهارنامه ارسالی یکی از دلایل مهم و مستندات قانونی در طرح دادخواست است. دادگاه توجه ویژهای به حسن نیت خواهان دارد و این اقدام در همین راستا محسوب میشود.
📝 توصیه کاربردی:
هنگام ارسال اظهارنامه، موارد زیر باید حتماً قید شود:
-
مشخصات کامل خریدار و فروشنده
-
مشخصات دقیق خودرو (مدل، رنگ، شماره شاسی، شماره موتور، پلاک انتظامی)
-
تاریخ معامله و مبلغ پرداختشده
-
اخطار رسمی مبنی بر حضور در دفترخانه ظرف مهلت مشخص (مثلاً ۵ روز کاری)
-
اعلام صریح اینکه در صورت استنکاف، موضوع از طریق دادگاه پیگیری خواهد شد