در دنیای امروز که خرید و فروش کالا چه در فضای حضوری و چه بهصورت اینترنتی بخشی جداییناپذیر از زندگی مردم شده، وفاداری به تعهدات قراردادی بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. یکی از معضلات شایع در معاملات، بهویژه در خریدهای آنلاین، عدم تحویل کالا توسط فروشنده است؛ مشکلی که نهتنها باعث ایجاد خسارت مالی برای خریدار میشود، بلکه زمینهساز بیاعتمادی عمومی نسبت به تجارت و خرید اینترنتی خواهد بود.
در مواردی که فروشنده از انجام تعهد خود مبنی بر تحویل کالا سر باز میزند، خریدار با ابزارهای قانونی متعددی میتواند برای احقاق حق خود اقدام کند. این مقاله با هدف بررسی ابعاد حقوقی این مسئله و ارائه راهکارهای قانونی، به مباحثی مانند الزام قانونی فروشنده، خسارت عدم تحویل کالا، نحوه شکایت و دادخواست حقوقی، شرایط مطالبه خسارت و مدارک لازم برای اثبات عدم ایفای تعهد خواهد پرداخت. همچنین شیوه برخورد با عدم تحویل کالا در خرید اینترنتی و روشهای پیشگیری از بروز این نوع تخلفات نیز بررسی میشود.
عدم تحویل کالا توسط فروشنده
یکی از رایجترین تخلفات در معاملات خرید، بهویژه در معاملات غیر حضوری، عدم تحویل کالا توسط فروشنده است. خریدار پس از پرداخت مبلغ و انتظار دریافت کالا، ممکن است با امتناع فروشنده از ارسال مواجه شود؛ موضوعی که نهتنها مصداق نقض تعهدات قراردادی است، بلکه در برخی موارد میتواند جنبه کیفری نیز پیدا کند.
عدم تحویل کالا به این معناست که فروشنده علیرغم ایجاد تعهد در قالب قرارداد، از ارسال یا تحویل کالای خریداریشده به مشتری خودداری کند. این امتناع ممکن است بهصورت عمدی یا ناشی از سهلانگاری یا ضعف مدیریتی باشد و در هر دو حالت، مسئولیت حقوقی برای فروشنده به دنبال دارد.
✅ دلایل شایع خودداری فروشنده از تحویل کالا
برخی از دلایلی که ممکن است فروشنده را از انجام تعهد باز دارد عبارتاند از:
- ❌ کمبود کالا در انبار یا مدیریت نادرست موجودی
- ❌ مشکلات مالی و نقدینگی برای ادامه فعالیت تجاری
- ❌ نقض عمدی تعهد با هدف سوءاستفاده یا کلاهبرداری
- ❌ اشتباه در ثبت سفارش یا فراموشی ارسال
در تمامی این موارد، چنانچه وجهی از سوی خریدار پرداخت شده و تحویلی صورت نگرفته باشد، خریدار میتواند از طریق مسیرهای قانونی، الزام فروشنده به تحویل کالا یا جبران خسارت وارده را درخواست کند.
📌 عدم تحویل کالا در خریدهای اینترنتی
با افزایش فروشگاههای آنلاین، بسیاری از خریداران ترجیح میدهند بهجای مراجعه حضوری، خرید خود را بهصورت اینترنتی انجام دهند. با وجود سهولت در خرید، امکان بروز تخلف نیز بالا رفته و مواردی از جمله عدم ارسال کالا یا ارسال کالای مغایر بسیار شایع شده است. در این موارد، خریدار باید از حقوق خود آگاهی کامل داشته باشد تا بتواند بهصورت مؤثر اقدام نماید.
الزام قانونی فروشنده به تحویل کالا در قراردادها
پس از انعقاد قرارداد فروش، یکی از تعهدات اصلی فروشنده، تحویل کالا طبق شرایط مندرج در قرارداد است. این تعهد نهتنها در قراردادهای رسمی بلکه در قراردادهای شفاهی نیز مورد شناسایی قانون قرار گرفته و الزامآور است.
طبق ماده 362 قانون مدنی، یکی از آثار بیع صحیح، تسلیم مبیع به خریدار است. همچنین ماده 219 این قانون، همه عقودی را که بر اساس شرایط قانونی صحیح منعقد شده باشند، لازمالاجرا میداند.
✅ بنابراین:
- اگر قرارداد بین فروشنده و خریدار (اعم از کتبی یا شفاهی) صحیح باشد؛
- اگر تحویل کالا بهعنوان تعهد مشخص در قرارداد درج شده باشد؛
- فروشنده قانوناً موظف است کالا را در موعد و مکان مشخصشده، تحویل دهد.
در غیر این صورت، خریدار میتواند ابتدا با ارسال اظهارنامه، فروشنده را به ایفای تعهد ملزم کند و در ادامه، از دادگاه بخواهد وی را به تحویل کالا یا پرداخت خسارت ملزم نماید.
📌 تفاوت بین تعهد به تحویل کالا و تعهد به انجام کار
گاهی تعهد فروشنده فقط به تحویل فیزیکی کالا محدود نمیشود بلکه شامل نصب، راهاندازی، خدمات پس از فروش یا آموزش استفاده از کالا نیز میشود که تعهد انجام به کار در قرارداد است. در این حالت، تعهد او ترکیبی است و نقض هر قسمت از آن قابل پیگیری حقوقی است.
✅ وجه التزام در قرارداد برای تاخیر یا عدم تحویل
برای پیشگیری از اختلاف، بسیاری از خریداران در قراردادها بندی تحت عنوان “وجه التزام” درج میکنند. برای مثال:
«در صورت تأخیر در تحویل کالا بیش از ۷ روز، فروشنده موظف است روزانه یک میلیون تومان خسارت به خریدار بپردازد.»
وجود چنین بندی باعث میشود حتی بدون اثبات ضرر و زیان واقعی، فروشنده مکلف به پرداخت مبلغ تعیینشده شود.
خسارت عدم تحویل کالا توسط فروشنده چگونه تعیین میشود؟
زمانی که فروشنده از تحویل کالا به خریدار خودداری میکند، صرف الزام او به ایفای تعهد ممکن است کافی نباشد؛ زیرا خریدار در این میان متحمل خساراتی شده است که باید جبران شود. قانونگذار نیز این حق را برای خریدار به رسمیت شناخته و سازوکار مطالبه خسارت را فراهم کرده است.
در این بخش، انواع خسارت، مبانی قانونی، و نحوه تعیین مبلغ خسارت بررسی میشود.
✅ انواع خسارت ناشی از عدم تحویل کالا
-
📌 خسارت مالی مستقیم
خسارت مالی مستقیم شامل مواردی است مانند:-
مبلغ پرداختشده بابت کالا
-
هزینههای حملونقل یا انبارداری اضافی
-
هزینه جایگزینی کالا از منبع دیگر با قیمت بالاتر
-
-
📌 خسارت ناشی از فرصتهای از دسترفته
اگر خریدار به دلیل عدم تحویل کالا نتواند پروژهای را اجرا کند یا قرارداد مهمی را ببندد، میتواند خسارت فرصت از دسترفته را مطالبه کند. مانند تاجری که کالای موردنیاز برای فروش فصلی را دریافت نکرده و از فروش آن بازمانده است. -
📌 خسارت قراردادی (وجه التزام)
اگر در قرارداد ذکر شده باشد که در صورت عدم تحویل، مبلغی مشخص باید پرداخت شود، این بند قابل استناد است. برای مثال:فروشنده موظف است بابت هر روز تأخیر در تحویل کالا، مبلغ یک میلیون تومان بهعنوان خسارت بپردازد.
این بند دو مزیت اصلی دارد:
-
نیازی به اثبات وقوع خسارت از سوی خریدار نیست
-
مبلغ خسارت از پیش تعیین شده و قطعی است
-
⚖️ مبنای قانونی مطالبه خسارت
قانون مدنی ایران در چند ماده صراحت دارد که:
- ماده 221: متعهد در صورت تخلف از انجام تعهد باید خسارت وارد شده را جبران کند.
- ماده 226: در صورتی که زمان انجام تعهد تعیین شده باشد، متخلف پس از سررسید، مسئول است.
- ماده 227: اگر عدم انجام تعهد به علت خارجی یا فورس ماژور نباشد، شخص مقصر باید خسارت بپردازد.
بنابراین اگر فروشنده بدون دلیل موجه از تحویل کالا خودداری کرده باشد، مطابق این مواد موظف به جبران خسارت است.
نحوه شکایت از فروشنده در صورت عدم تحویل کالا
زمانی که فروشنده به تعهد خود در خصوص تحویل کالا عمل نمیکند، خریدار میتواند از ابزارهای قانونی برای احقاق حق خود استفاده کند. شکایت از فروشنده بسته به نوع معامله (حضوری یا اینترنتی) و میزان خسارت وارده، میتواند در قالب اظهارنامه، دادخواست حقوقی یا حتی شکایت کیفری مطرح شود.
در این بخش، مراحل گامبهگام شکایت حقوقی و روشهای مؤثر برای پیگیری قانونی را بررسی میکنیم.
✅ مرحله اول: تماس و پیگیری دوستانه
پیش از ورود به فرایند رسمی شکایت، توصیه میشود ابتدا از طریق تماس، پیام یا ایمیل با فروشنده مکاتبه شده و از او خواسته شود کالا را در اسرع وقت تحویل دهد یا وجه را مسترد کند. در مواردی که سوءتفاهم یا مشکل موقتی رخ داده باشد، این روش نتیجهبخش خواهد بود.
📝 مرحله دوم: ارسال اظهارنامه قانونی
اگر تماسهای اولیه نتیجه نداد، خریدار باید اقدام به ثبت اظهارنامه الکترونیکی قضایی نماید. در این اظهارنامه:
- مشخصات طرفین
- موضوع تعهد
- تخلف انجامشده (عدم تحویل کالا)
- تقاضای اجرای تعهد یا استرداد وجه
ذکر میشود. اظهارنامه هشدار قانونی محسوب شده و گاهی اوقات فروشنده پس از دریافت آن، برای جلوگیری از پیگیری قضایی، اقدام به جبران خسارت میکند.
⚖️ مرحله سوم: تنظیم دادخواست حقوقی
در صورت بیپاسخ ماندن اظهارنامه، خریدار میتواند با کمک وکیل یا شخصاً، دادخواست خود را در سامانه ثنا تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه عمومی محل اقامت فروشنده یا محل عقد قرارداد ارائه دهد.
در دادخواست باید موارد زیر بهصورت دقیق قید شود:
- تاریخ و موضوع خرید
- مبلغ پرداختی و نحوه پرداخت
- تعهدات فروشنده طبق قرارداد یا توافق
- درخواست الزام فروشنده به تحویل کالا یا پرداخت خسارت
📌 مرحله چهارم: پیگیری دادگاه و اجرای حکم
پس از ثبت دادخواست، دادگاه با بررسی مدارک و شواهد، رأی مناسب صادر میکند. در صورت اثبات تخلف فروشنده، ممکن است حکم الزام به تحویل کالا یا جبران خسارت صادر شود. در صورت خودداری فروشنده از اجرای حکم، واحد اجرای احکام دادگاه مسئول پیگیری خواهد بود.
عدم تحویل کالا در خرید اینترنتی و راههای پیگیری آن
با رشد سریع فروشگاههای اینترنتی، خرید آنلاین به بخشی از سبک زندگی تبدیل شده است. اما همین سهولت، گاه با چالشهایی نظیر عدم ارسال کالا توسط فروشنده همراه است. این مشکل میتواند ناشی از بینظمی، کلاهبرداری یا فقدان کالا باشد. خوشبختانه قانون، ابزارهای مشخصی برای پیگیری چنین تخلفاتی در اختیار خریداران قرار داده است.
📌 شکایت از طریق نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد)
اگر فروشگاه موردنظر دارای نماد اعتماد (eNamad) باشد، خریدار میتواند با مراجعه به سامانه رسمی اینماد و ثبت شکایت، موضوع را پیگیری کند. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به این شکایات رسیدگی کرده و فروشگاه را به پاسخگویی وادار میکند.
📌 شکایت از طریق پلیس فتا
در صورتی که فروشگاه بهطور کلی پاسخگو نبوده یا شبهه کلاهبرداری وجود داشته باشد، پلیس فتا مرجع مناسبی برای پیگیری است. این کار میتواند از سه روش انجام شود:
-
از طریق وبسایت پلیس فتا: csirc.cyberpolice.ir
-
تماس با شماره تلفن 096380
-
مراجعه حضوری به دادسرای جرائم رایانهای
📌 شکایت از طریق دادگاه
در صورتی که هیچکدام از راههای بالا مؤثر واقع نشود، خریدار میتواند مانند سایر دعاوی مدنی، با تنظیم دادخواست به دادگاه حقوقی محل اقامت فروشنده یا خریدار مراجعه و الزام فروشگاه به تحویل کالا یا بازپرداخت وجه و پرداخت خسارت را مطالبه کند.
📝 مدرک اثبات خرید و عدم ارسال
برای موفقیت در شکایت، خریدار باید مدارک و مستندات زیر را حفظ کرده باشد:
- رسید پرداخت (درگاه بانکی یا فیش واریز)
- پیامکها یا ایمیلهای فروشگاه
- اسکرینشات از سفارش، شماره سفارش و اطلاعات کالا
- مکاتبات یا چتها با پشتیبانی فروشگاه
- اظهارنامه یا اخطاریههای ارسالشده
⚠️ نکته مهم: نقش فورس ماژور در عدم تحویل
اگر فروشگاه بتواند اثبات کند که عدم ارسال کالا ناشی از عوامل خارج از اراده او مانند زلزله، اعتصاب سراسری یا محدودیتهای قانونی بوده، ممکن است مسئولیتی متوجه او نباشد. این موضوع طبق ماده 227 قانون مدنی قابل استناد است.
متن شکایت و دادخواست الزام فروشنده به تحویل کالا و مطالبه خسارت
وقتی فروشنده از تحویل کالا در موعد مقرر امتناع میکند و پیگیریهای اولیه نتیجهای ندارد، خریدار میتواند از ابزار قانونی مؤثری به نام دادخواست الزام فروشنده به تسلیم مبیع استفاده کند. این اقدام حقوقی به دادگاه ارائه شده و هدف آن صدور حکم به الزام فروشنده به اجرای تعهد یا پرداخت خسارت است.
به نام خدا
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]
با سلام، احتراماً به استحضار میرساند اینجانب [نام خریدار] به نشانی [آدرس کامل] در تاریخ [تاریخ قرارداد] اقدام به خرید کالای [نوع کالا] از آقای/شرکت [نام فروشنده] به نشانی [آدرس فروشنده] نمودم. مبلغ [مبلغ پرداختی] به صورت [نقد/کارتخوان/واریز به حساب] پرداخت گردید و طبق قرارداد مقرر شد کالا حداکثر تا تاریخ [تاریخ تحویل] تحویل داده شود.
متأسفانه، علیرغم پیگیریهای متعدد، فروشنده تاکنون از تحویل کالا خودداری نموده و پاسخگو نبوده است. با توجه به تعهدات ایشان و مستندات پیوست، از آن مقام محترم تقاضای صدور حکم مبنی بر الزام فروشنده به تحویل کالا و در صورت عدم امکان، پرداخت خسارت قانونی را دارم.
با تقدیم احترام
[نام و امضا]
مدارک لازم برای اثبات عدم تحویل کالا و مطالبه خسارت
برای آنکه خریدار بتواند در مراجع قضایی یا نهادهای نظارتی، اثبات کند که فروشنده از تحویل کالا خودداری کرده و خسارتی به وی وارد شده است، ارائه مدارک معتبر و مستند بسیار حیاتی است. بدون این اسناد، حتی اگر تخلفی بهوقوع پیوسته باشد، اثبات آن و دریافت خسارت یا الزام به تحویل، دشوار خواهد بود.
در این بخش، مهمترین مدارکی که میتواند به اثبات ادعا کمک کند بررسی میشود.
✅ مدارک اثبات خرید و پرداخت وجه
-
قرارداد فروش یا فاکتور خرید: اگر خرید رسمی انجام شده، سندی شامل مشخصات کالا، قیمت، تاریخ تحویل و امضای طرفین بسیار مهم است.
-
رسید واریز یا پرداخت: این رسید میتواند فیش بانکی، رسید دستگاه کارتخوان، پرینت حساب یا پیامک پرداخت باشد.
-
تاییدیه سفارش یا ایمیل تأیید خرید: بهویژه در خرید اینترنتی، ایمیل یا پیامک ثبت سفارش میتواند نشاندهنده انجام معامله باشد.
📌 مدارک اثبات پیگیری خریدار
-
اظهارنامه ارسالی: در صورتی که خریدار برای الزام فروشنده به انجام تعهد، اظهارنامهای ارسال کرده باشد، این مدرک از اهمیت زیادی برخوردار است.
-
پیامک، ایمیل یا چت با فروشنده: مکاتباتی که در آن خریدار تقاضای تحویل کالا یا استرداد وجه را مطرح کرده، میتواند پایهی اثباتی قوی باشد.
✅ مدارک برای اثبات عدم تحویل کالا
-
عدم دریافت کالا در صورتجلسه تحویل یا رسید انبار: اگر در معامله مقرر بوده کالا تحویل فیزیکی شود، عدم وجود رسید تحویل میتواند مؤید عدم ایفای تعهد باشد.
-
شهادت شهود یا استشهادیه: اگر شهودی وجود دارند که میتوانند عدم تحویل کالا را تأیید کنند، گواهی آنان قابل استفاده در دادگاه است.
-
امارات و قرائن الکترونیکی: مانند اسکرینشات از وضعیت سفارش (مثلاً «در حال پردازش» یا «ارسال نشده»)، فایل صوتی مکالمه با فروشنده، یا پاسخ پشتیبانی سایت مبنی بر عدم تحویل.
📌 مدارک مورد نیاز برای مطالبه خسارت
-
مستنداتی که نشاندهنده ورود خسارت هستند: برای مثال، اگر خریدار به دلیل عدم تحویل کالا مجبور شده آن را با قیمت بالاتری از جای دیگر تهیه کند، فاکتور خرید جدید اهمیت دارد.
-
بندهای قراردادی مرتبط با خسارت یا وجه التزام: اگر در قرارداد ذکر شده باشد که در صورت تأخیر یا عدم تحویل، مبلغی باید به خریدار پرداخت شود، درج این بند مستند قابلاتکا برای دادگاه است.
مهلت قانونی خریدار برای مطالبه خسارت یا فسخ قرارداد
یکی از سؤالات متداول در پروندههای حقوقی مربوط به عدم تحویل کالا این است که خریدار تا چه زمانی فرصت دارد برای مطالبه خسارت یا فسخ قرارداد اقدام کند؟ پاسخ به این سؤال بستگی به نوع قرارداد، شرایط درجشده در آن، و همچنین عرف و ضوابط قانونی دارد.
📌 اگر در قرارداد مهلت مشخص شده باشد
در صورتی که در متن قرارداد یا توافقنامه بین طرفین، مهلت مشخصی برای تحویل کالا و همچنین مهلت پیگیری حقوقی در صورت تخلف قید شده باشد، مبنای عمل همان متن قرارداد خواهد بود. برای مثال:
«در صورت عدم تحویل کالا تا تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۱۵، خریدار میتواند حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز نسبت به فسخ قرارداد و مطالبه خسارت اقدام نماید.»
در این موارد، دادگاه نیز بر اساس مفاد قرارداد عمل میکند، مگر آنکه بند قراردادی خلاف نظم عمومی یا قانون باشد.
✅ اگر مهلت در قرارداد تعیین نشده باشد
در شرایطی که زمان معینی در قرارداد ذکر نشده، قانون و عرف نقش تعیینکننده دارند. طبق تحلیل حقوقی رایج:
- مهلت پیگیری حقوقی معمولاً تا ۳۰ روز پس از پایان موعد تحویل عرفی یا مورد انتظار کالا است.
- اگر تحویل کالا فوریتی نداشته باشد، مهلت عرفی ممکن است کمی طولانیتر تلقی شود (مثلاً ۷ تا ۱۰ روز کاری پس از ثبت سفارش یا تاریخ وعده دادهشده).
- در برخی موارد (مانند خریدهای اینترنتی)، معیار مهلت تحویل کالا بر اساس سیاستهای سایت یا قانون تجارت الکترونیک قابل ارزیابی است.
⚠️ مواردی که مهلت قانونی در قانون صریح شده باشد
در برخی قوانین مانند قانون تجارت الکترونیکی یا قانون حمایت از حقوق مصرفکنندگان، فروشنده موظف است پس از عدم امکان تحویل، بلافاصله وجه را بازگرداند. تأخیر در انجام این تکلیف، به خودی خود، موجب ضمان و مسئولیت مدنی میشود.
✅ فسخ قرارداد به دلیل عدم تحویل
در صورتی که فروشنده علیرغم تعهد، کالا را در مهلت مقرر تحویل ندهد، خریدار حق دارد:
- قرارداد را فسخ کند (اگر زمان تحویل از ارکان عقد باشد)
- الزام فروشنده به تحویل کالا یا جبران خسارت را مطالبه کند
- ترکیبی از هر دو را درخواست نماید (در صورت امکان)
البته خریدار باید عدم تحویل را با ارسال اظهارنامه اعلام کند و سپس برای فسخ یا مطالبه خسارت اقدام نماید.
سوالات متداول
در ادامه این بخش سوالات متداول پیرامون خسارت عدم تحویل کالا را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی تلفنی مطرح شده است:
❓ من از یک فروشگاه آنلاین یک گوشی موبایل سفارش دادم و مبلغ کامل رو واریز کردم، ولی بعد از ۱۰ روز هنوز کالا به دستم نرسیده و پاسخگو هم نیستند. چطور میتونم شکایت کنم؟
✅ شما میتوانید ابتدا یک اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای فروشگاه ارسال کنید و مهلت مشخصی برای تحویل کالا تعیین کنید. اگر پاسخی دریافت نکردید، میتوانید با جمعآوری مدارک مانند رسید پرداخت، مکاتبات، و اسکرینشات سفارش، دادخواست الزام به تحویل کالا یا مطالبه وجه پرداختی و خسارت تأخیر را به دادگاه حقوقی ارائه دهید. همچنین، اگر فروشگاه دارای نماد اعتماد (eNamad) بوده، از طریق سامانه اینماد نیز شکایت را ثبت کنید.
❓ یک فروشنده بعد از دریافت بیعانه، دیگر جواب تماسهای من رو نمیده و کالایی هم ارسال نکرده. قرارداد کتبی هم نداریم. آیا میتونم ازش شکایت کنم؟
✅ بله، حتی اگر قرارداد کتبی نداشته باشید، اثبات معامله از طریق پیامک، رسید پرداخت، یا مکاتبات در واتساپ یا تلگرام قابل استناد در دادگاه است. شما میتوانید با استفاده از این مستندات، دادخواست حقوقی تنظیم کرده و فروشنده را ملزم به تحویل کالا یا استرداد بیعانه و خسارت کنید. بهتر است با یک وکیل برای تنظیم دقیق دادخواست مشورت نمایید.
❓ در قراردادی که با یک فروشنده بستم، ذکر شده بود که در صورت تأخیر در تحویل، روزی یک میلیون تومان خسارت باید بدهد. الان ۱۵ روز گذشته و هنوز کالا تحویل نشده. چطور خسارت بگیرم؟
✅ بر اساس بندی که در قرارداد درج کردهاید، فروشنده متعهد به پرداخت وجه التزام بهصورت روزشمار شده است. شما میتوانید همزمان با دادخواست الزام به تحویل کالا، مطالبه خسارت تأخیر با استناد به قرارداد را نیز مطرح کنید. دادگاه بدون نیاز به اثبات ضرر، مبلغ مندرج را ملاک قرار میدهد و در صورت صدور حکم، فروشنده مکلف به پرداخت خسارت خواهد بود.
❓ من برای پروژهام قطعات صنعتی سفارش دادم، اما فروشنده کالا را تحویل نداد و پروژهام کنسل شد. آیا میتونم بابت ضرر پروژه هم خسارت بگیرم؟
✅ بله، این موضوع تحت عنوان خسارت فرصتهای از دسترفته قابل طرح در دادگاه است. شما باید مدارکی ارائه دهید که نشان دهد عدم تحویل کالا مستقیماً باعث از بین رفتن پروژه یا درآمد مورد انتظار شما شده است (مثل قرارداد کنسلشده یا نامه کارفرما). اگر دادگاه احراز کند که بین عمل فروشنده و ضرر وارده رابطهی مستقیم وجود دارد، ممکن است حکم به پرداخت این نوع خسارت نیز صادر شود.