پس از فوت یک شخص، تقسیم دارایی‌های به‌جامانده بین وراث، صرفاً یک موضوع خانوادگی نیست، بلکه فرآیندی کاملاً حقوقی است که چارچوب و مراحل خاص خود را دارد. یکی از مهم‌ترین مراحل در این مسیر، جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه است؛ جلسه‌ای که اغلب مسیر پرونده را تعیین می‌کند و نقش مهمی در تحقق حقوق قانونی هر یک از وراث دارد.
در این جلسه، موضوعاتی مانند بررسی توافق میان ورثه، بررسی مدارک، ارجاع به کارشناس و تصمیمات اولیه قضایی مطرح می‌شود. این مقاله به شما کمک می‌کند تا بدانید در این جلسه چه می‌گذرد، چه مدارکی نیاز است، چه احتمالاتی وجود دارد و چگونه می‌توان برای آن آماده شد.
جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه چیست و با چه هدفی برگزار می‌شود؟
جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه، نخستین برخورد قضایی با اختلافات وراث در خصوص نحوه تقسیم اموال متوفی است. این جلسه صرفاً یک مقدمه نیست، بلکه می‌تواند با توافق یا عدم توافق طرفین، مسیر پرونده را به‌طور کامل مشخص کند.
🔍 اهداف اصلی جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه
در این جلسه، دادگاه به موارد زیر می‌پردازد:
- احراز هویت و شناسایی دقیق وراث
- بررسی گواهی انحصار وراثت و سایر مدارک مرتبط
- استماع اظهارات طرفین درباره نحوه تقسیم اموال
- ارزیابی امکان سازش میان ورثه
- بررسی وضعیت ترکه از حیث قابلیت تقسیم (افراز پذیری، بدهی‌ها، وصایا و…)
📝 صورت‌جلسه توافق و آثار آن
اگر وراث در جلسه اول به توافق برسند، دادگاه صورت‌جلسه‌ای رسمی تنظیم می‌کند که امضای همه طرف‌ها را دارد. این صورت‌جلسه دارای اعتبار قضایی است و مطابق با آن، تقسیم ترکه انجام می‌شود.
✅ مزیت این حالت کوتاه شدن روند دادرسی و جلوگیری از ورود به مرحله کارشناسی و رسیدگی ماهوی است.
❌ عدم توافق؛ ورود دادگاه به تقسیم قانونی
در صورتی که حتی یکی از وراث با نحوه تقسیم مخالف باشد یا امضای صورت‌جلسه را رد کند، دادگاه وارد بررسی ماهوی پرونده می‌شود.
در این حالت، دادگاه ممکن است تصمیماتی مانند ارجاع پرونده به کارشناس رسمی برای ارزیابی ترکه، تعیین روش تقسیم یا حتی دستور فروش اموال مشاع را اتخاذ کند.
پیش‌نیازهای قانونی پیش از برگزاری جلسه: از انحصار وراثت تا تصفیه و تحریر ترکه
برای آنکه جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه به‌درستی برگزار شود، لازم است برخی مقدمات قانونی از پیش طی شده باشند. این مراحل نه‌تنها الزامی‌اند، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در صحت روند رسیدگی و تصمیم‌گیری نهایی دادگاه دارند.
⚖️ گواهی انحصار وراثت؛ شرط ورود به تقسیم ترکه
اولین و مهم‌ترین پیش‌نیاز قانونی برای تقسیم ترکه، گواهی انحصار وراثت است. گواهی انحصار وراثت ممکن است محدود یا نامحدود باشد که هرکدام شرایط و کاربردهای متفاوتی دارند. این گواهی نشان می‌دهد چه کسانی وارث قانونی متوفی هستند و سهم‌الارث هر یک چقدر است.
مرجع صدور این گواهی، شورای حل اختلاف محل آخرین اقامتگاه متوفی است و صدور آن نیازمند مدارکی از جمله:
- گواهی فوت
- شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث
- استشهادیه محضری
- آگهی انحصار وراثت در روزنامه رسمی
📝 تحریر ترکه و مهر و موم؛ برای حفاظت و شفاف‌سازی
در بسیاری از پرونده‌ها، قبل از ورود به مرحله تقسیم، لازم است ترکه تحریر شود؛ یعنی میزان دارایی‌ها و بدهی‌های متوفی مشخص گردد.
🔍 تحریر ترکه به‌درخواست هر یک از وراث، موصی‌له، طلبکار یا وصی صورت می‌گیرد و هدف آن ثبت رسمی لیست اموال و بدهی‌های متوفی است.
در برخی موارد نیز، برای جلوگیری از دخل و تصرف احتمالی، مهر و موم ترکه انجام می‌شود. دادگاه با اطلاع و ابلاغ رسمی، اموال را پلمپ کرده تا از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری شود.
📌 تقدم دیون و وصایا بر تقسیم ترکه
مطابق ماده ۸۶ قانون مدنی، قبل از تقسیم ترکه میان وراث، ابتدا باید موارد زیر پرداخت و تسویه شود:
- هزینه کفن‌ودفن و سایر هزینه‌های اولیه
- دیون متوفی (مثل بدهی به اشخاص یا بانک‌ها)
- وصایای متوفی (تا یک‌سوم ترکه بدون نیاز به اجازه وراث)
✅ دادگاه بدون بررسی این مراحل، وارد تقسیم ترکه نخواهد شد. اگر ترکه کفاف پرداخت دیون را ندهد، تقسیم بین طلبکاران به نسبت طلب انجام می‌شود.
مرجع صالح و صلاحیت: دادگاه کجا تشکیل می‌شود و چرا؟
برای اینکه دعوای تقسیم ترکه به‌درستی بررسی شود، انتخاب دادگاه صالح از نظر محل و نوع صلاحیت قضایی اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر دعوا در دادگاه غیرصالح طرح شود، احتمال رد یا طولانی شدن روند رسیدگی بالا می‌رود.
⚖️ صلاحیت محلی؛ محل آخرین اقامتگاه متوفی
مطابق ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی، دعاوی مربوط به ترکه (از جمله تقسیم، تصفیه، تحریر و…) باید در دادگاهی اقامه شود که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در آن بوده است.
📌 اگر اقامتگاه مشخص نباشد، ملاک، آخرین محل سکونت در ایران خواهد بود. این قاعده از آن‌جا اهمیت دارد که ممکن است برخی اموال متوفی در شهرها یا استان‌های مختلف قرار داشته باشند، اما مرجع رسیدگی تنها دادگاهی است که از نظر قانونی دارای صلاحیت محلی محسوب شود.
🔍 استثناهای نادر در تعیین دادگاه صالح
موارد خاصی نیز وجود دارد که ممکن است دادگاه دیگری غیر از محل اقامت متوفی صلاحیت رسیدگی داشته باشد؛ از جمله:
- نامعلوم بودن اقامتگاه متوفی در زمان فوت
- اقامت دائم خارج از کشور و عدم وجود محل سکونت رسمی در ایران
- درخواست رسیدگی از طریق دادگاه ویژه امور حسبی در حوزه‌ای که اموال عمده در آن واقع است
✅ در این موارد، معمولاً نیاز به ارائه ادله کافی و اخذ نظر دادگاه وجود دارد.
📝 تفاوت صلاحیت ذاتی و محلی در دعاوی ترکه
صلاحیت ذاتی یعنی اینکه اصولاً کدام مرجع قضایی می‌تواند به دعوا رسیدگی کند (برای مثال شورای حل اختلاف، دادگاه خانواده یا دادگاه عمومی حقوقی). در دعاوی تقسیم ترکه، با توجه به اینکه دعوا غیرمالی محسوب می‌شود، صلاحیت رسیدگی با دادگاه عمومی حقوقی است؛ نه شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده.
در حالی که گواهی انحصار وراثت را شورا صادر می‌کند، اما تقسیم ترکه باید از طریق دادگاه حقوقی پیگیری شود.
چک‌لیست مدارک و آمادگی برای جلسه اول
حضور در جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه بدون مدارک کامل، تنها باعث اتلاف وقت و طولانی‌شدن روند رسیدگی می‌شود. آماده‌سازی دقیق اسناد مورد نیاز و آشنایی با روند جلسه، گام مهمی در حفظ حقوق وراث است.
📌 مدارک ضروری برای حضور در جلسه اول
برای ثبت دادخواست تقسیم ترکه و حضور مؤثر در جلسه اول دادگاه، باید مدارک زیر به‌صورت کامل همراه داشته باشید:
- گواهی انحصار وراثت
- گواهی فوت متوفی (از ثبت احوال یا پزشکی قانونی)
- شناسنامه و کارت ملی تمام وراث
- اسناد مالکیت اموال منقول و غیرمنقول
- وصیت‌نامه (در صورت وجود)
- وکالت‌نامه رسمی (در صورت معرفی وکیل)
✅ در صورتی که تحریر ترکه انجام نشده باشد، لازم است فهرست اموال به صورت رسمی یا عرفی تهیه و ضمیمه دادخواست گردد.
📝 نکات کلیدی برای آمادگی بهتر
🔍 برخی اقدامات ساده ولی مهم می‌تواند تأثیر زیادی در تسریع جلسه داشته باشد:
- دسته‌بندی مدارک در پوشه‌های جداگانه (وراث، اموال، بدهی‌ها)
- ارائه برگه خلاصه وضعیت اموال برای کمک به قاضی و کارشناس
- در صورت توافق اولیه، پیش‌نویس تقسیم‌نامه ارث (قابل مذاکره) آماده شود
- حضور یا معرفی وکیل متخصص امور حسبی یا انحصار وراثت
📌 فراموش نکنید که هدف این جلسه، نه الزاماً صدور رأی نهایی، بلکه باز کردن مسیر رسیدگی یا توافق است. پس آمادگی دقیق می‌تواند از ورود به مراحل پیچیده بعدی جلوگیری کند.
روال برگزاری جلسه اول: از احراز هویت تا تصمیمات مقدماتی دادگاه
جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه تنها یک دیدار نمادین بین وراث و قاضی نیست؛ بلکه مرحله‌ای حیاتی است که در آن تصمیمات بنیادین درباره مسیر آینده پرونده اتخاذ می‌شود. این جلسه معمولاً بدون تشریفات اضافی و به‌صورت رسمی و مستند برگزار می‌گردد.
📝 نحوه اداره جلسه و بررسی اولیه
در ابتدای جلسه، قاضی دادگاه عمومی حقوقی:
- احراز هویت تمام وراث حاضر و وکلای آنان را انجام می‌دهد
- مدارک پرونده را از نظر شکلی و قانونی بررسی می‌کند
- مبنای درخواست تقسیم ترکه، نوع اموال و سابقه پرونده را مرور می‌نماید
اگر پرونده ناقص باشد یا مدارک کلیدی مثل گواهی انحصار وراثت یا استشهادیه ناقص باشد، دادگاه اخطار رفع نقص صادر می‌کند و جلسه تجدید می‌شود.
⚖️ صورت‌جلسه توافق و آثار الزام‌آور آن
در صورتی که همه وراث در جلسه حضور داشته باشند و درباره نحوه تقسیم توافق کنند:
- این توافق در صورت‌جلسه رسمی دادگاه ثبت می‌شود
- همه وراث آن را امضاء می‌کنند
- این صورت‌جلسه از نظر حقوقی معادل یک سند لازم‌الاجرا است
✅ در این حالت، نیازی به ورود دادگاه به ماهیت دعوا، کارشناسی یا مزایده نخواهد بود.
🔍 عدم توافق؛ آغاز مرحله رسیدگی ماهوی
اگر یکی یا چند نفر از وراث با توافق مخالفت کنند یا امضای صورت‌جلسه را نپذیرند و مثلا اگر یکی از وراث امضا نکند و مایل به همکاری نباشد، روند به اینصورت خواهد بود که دادگاه وارد عمل خواهد شد.
- دادگاه پرونده را وارد رسیدگی ماهوی می‌کند
- ممکن است پرونده به کارشناس رسمی دادگستری جهت ارزیابی اموال ارجاع شود
- در صورت نیاز، دادگاه اقدام به تعیین روش تقسیم (افراز، تعدیل یا فروش) خواهد کرد
📌 در این مرحله، دادگاه معمولاً تقاضا می‌کند لیست کامل اموال، بدهی‌ها، وصایا و مستندات مالی نیز ارائه شود.
سناریوهای متداول در نبود توافق: روش‌های تقسیم و تصمیمات دادگاه
همه چیز در جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه به توافق ختم نمی‌شود. در بسیاری از پرونده‌ها، اختلاف نظر میان وراث باعث می‌شود که قاضی وارد ماهیت دعوا شده و تصمیم‌گیری حقوقی و تخصصی درباره نحوه تقسیم اموال اتخاذ کند.
⚖️ تقسیم به افراز، تقسیم به تعدیل، تقسیم به رد
در صورت نبود توافق میان وراث، دادگاه معمولاً با توجه به نوع، ارزش و قابلیت تقسیم اموال یکی از روش‌های زیر را انتخاب می‌کند:
- تقسیم به افراز: اگر اموال مشاع قابل تفکیک فیزیکی و افراز باشند، هر یک از وراث سهم خود را به‌صورت جداگانه تحویل می‌گیرند (مثلاً زمین یا آپارتمان قابل تفکیک).
- تقسیم به تعدیل: اگر اموال از نظر فیزیکی قابل افراز نباشند اما از نظر ارزش، تعدیل‌شدنی باشند، دادگاه با لحاظ ارزش مالی هر بخش، سهم وراث را متناسب تنظیم می‌کند.
- تقسیم به رد: اگر هیچ‌یک از روش‌های بالا ممکن نباشد، یکی از وراث مال را تصاحب کرده و معادل سهم دیگران را به آن‌ها پرداخت می‌کند. این روش بیشتر در اموال خاص و غیرقابل تجزیه اعمال می‌شود.
📝 دستور فروش و مزایده؛ راه‌حل نهایی در اموال غیرقابل تقسیم
اگر مالی قابل تقسیم یا تعدیل نباشد و وراث حاضر به توافق نشوند، دادگاه ممکن است دستور فروش آن مال را صادر کند:
- فروش معمولاً از طریق مزایده رسمی قضایی انجام می‌شود
- پس از فروش، وجه حاصل از فروش بر اساس سهم‌الارث میان وراث تقسیم می‌شود
این وضعیت معمولاً در اموال گران قیمت مانند ملک مشاع، خودروی لوکس یا سهام شرکت‌ها رخ می‌دهد.
📌 تصرف انحصاری یک وارث و مطالبه اجرت‌المثل
در برخی موارد، یکی از وراث پیش از تقسیم رسمی ترکه، به‌صورت انحصاری از مال مشاع استفاده کرده است (مثلاً ساکن خانه متوفی بوده یا از مغازه درآمد داشته). در این صورت:
- سایر وراث می‌توانند دادخواست مطالبه اجرت‌المثل ایام تصرف مطرح کنند.
- دادگاه با ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری، میزان اجرت متناسب با مدت و نوع استفاده را تعیین می‌کند
- این مبلغ معمولاً به‌عنوان بخشی از تعهدات وارث متصرف، پیش از تقسیم نهایی کسر یا محاسبه می‌شود
✅ توجه: این دعوا می‌تواند مستقل از دعوای تقسیم ترکه نیز مطرح شود، اما غالباً همزمان بررسی می‌شود.
حقوق اشخاص خاص در جلسه اول: غایب، محجور، صغیر و جنین
در بسیاری از پرونده‌های تقسیم ترکه، ممکن است یکی از وراث در وضعیت ویژه‌ای مانند محجوریت، غیبت، صغر سن یا حتی جنینی قرار داشته باشد. این افراد به دلایل قانونی نمی‌توانند شخصاً در جلسه شرکت کنند یا تصمیم‌گیری کنند، اما حقوق آن‌ها همچنان باید به‌طور کامل حفظ شود.
✅ نقش ولی، وصی و قیم؛ نمایندگان قانونی افراد ناتوان
اگر یکی از وراث:
- صغیر (زیر ۱۸ سال) باشد: ولی قهری (پدر یا جد پدری) یا قیم او حق حضور دارد.
- محجور (مجنون، سفیه، بیمار روانی) باشد: قیم یا وصی منصوب از سوی دادگاه حق حضور دارد.
- جنین باشد: ولی قانونی مادر یا امین منصوب دادگاه حق پیگیری امور را خواهد داشت.
📌 دادگاه موظف است در این موارد، اقدامات لازم برای حمایت از حقوق این وراث خاص را انجام دهد و در صورت فقدان نماینده، با معرفی قیم یا امین، روند رسیدگی را ادامه دهد.
📝 لزوم دخالت دادستان در موارد مرتبط با حقوق افراد غیررشید
در مواردی که یکی از وراث محجور است، مطابق قانون امور حسبی، دادستان حوزه قضایی باید در جریان رسیدگی قرار گیرد تا از حقوق شخص محجور، صغیر یا جنین دفاع شود. در این شرایط فروش اموال ضغیر یا محجور بدون اجازه دادستان امکان پذیر نیست و دادگاه بدون اطلاع دادستان یا نماینده او نمی‌تواند تصمیم نهایی اتخاذ کند و توافقات صورت‌گرفته میان سایر وراث نیز درباره سهم محجور، نافذ نیست مگر با تأیید نماینده قانونی.
📌 آثار عدم حضور یا عدم ابلاغ صحیح به این اشخاص
- اگر ابلاغ‌ها به قیم، وصی یا ولی به‌درستی انجام نشده باشد، تمام مراحل تقسیم می‌تواند قابل اعتراض و حتی ابطال باشد.
- همچنین، در صورت عدم احراز وضعیت جنین یا وجود وارث احتمالی دیگر، دادگاه معمولاً از تقسیم رسمی خودداری می‌کند و درخواست صدور قرار تحریر ترکه یا تحریر آن صادر می‌شود تا وضعیت روشن گردد.
✅ بنابراین، حضور فعال و آگاهانه نمایندگان قانونی این افراد در جلسه اول، یکی از مهم‌ترین عوامل در صحت و اعتبار تصمیمات دادگاه است.
هزینه‌ها، زمان‌بندی‌های متعارف و راه‌های اعتراض پس از جلسه
یکی از دغدغه‌های اصلی وراث، به‌ویژه هنگام مراجعه به دادگاه، دانستن میزان هزینه‌های دادرسی، زمان تقریبی رسیدگی و امکان اعتراض به تصمیمات دادگاه است. این موارد، به‌ویژه پس از جلسه اول، اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.
⚖️ دعوای تقسیم ترکه؛ غیرمالی با هزینه دادرسی ثابت
برخلاف تصور عموم، تقسیم ترکه دعوایی غیرمالی محسوب می‌شود؛ به همین دلیل:
-
هزینه دادرسی آن بر اساس نرخ مصوب دعاوی غیرمالی محاسبه می‌شود
-
در حال حاضر این هزینه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، معمولاً بین ۴۰ تا ۱۸۰ هزار تومان متغیر است (بسته به محل و حجم پرونده)
📌 اگر در روند رسیدگی کارشناس رسمی دادگستری ورود کند، هزینه کارشناسی به‌طور جداگانه محاسبه می‌شود و به عهده متقاضی یا طرفین خواهد بود.
🔍 برآورد زمانی برای رسیدگی به تقسیم ترکه
زمان قطعی برای رسیدگی به دعوای تقسیم ترکه وجود ندارد، اما به‌صورت تقریبی می‌توان گفت:
- از ثبت دادخواست تا برگزاری جلسه اول: ۲۰ تا ۳۰ روز کاری
- در صورت توافق کامل وراث: صدور صورت‌جلسه و پایان رسیدگی در همان جلسه
- در صورت اختلاف و ارجاع به کارشناس: ۲ تا ۶ ماه بسته به حجم پرونده و تعداد اموال
✅ عوامل مؤثر بر طول دادرسی:
- تعداد وراث و میزان اختلاف آن‌ها
- تعداد و نوع اموال (منقول/غیرمنقول)
- نیاز به مزایده، کارشناس، یا اقدامات اجرایی بعدی
📝 راه‌های اعتراض به تصمیمات دادگاه تقسیم ترکه
در صورتی که یکی از وراث به روند جلسه یا رأی دادگاه اعتراض داشته باشد، بسته به مرحله، دو راه دارد:
اعتراض به صورت‌جلسه توافق: تنها در صورتی امکان‌پذیر است که ثابت شود توافق با اکراه، فریب یا بدون اطلاع وارث انجام شده است.
برای اعتراض به رأی دادگاه اگر رأی غیابی باشد می‌توان واخواهی کرد و اگر رأی حضوری و غیرقطعی باشد: می‌توان در دادگاه تجدیدنظر استان اعتراض کرد
📌 مهلت تجدیدنظرخواهی ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی به طرفین است.
اشتباهات رایج و تله‌های حقوقی در جلسه اول
بسیاری از وراث در مواجهه با جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه، به‌دلیل ناآگاهی از نکات حقوقی و رویه عملی دادگاه‌ها، دچار اشتباهاتی می‌شوند که گاه پیامدهای جبران‌ناپذیری برای آن‌ها دارد. آشنایی با این اشتباهات، نقش مهمی در حفاظت از حقوق شما ایفا می‌کند.
❌ تصور نادرست درباره لزوم گواهی عدم سازش
برخی تصور می‌کنند برای تقسیم ترکه نیز مانند دعاوی خانوادگی، نیاز به گواهی عدم سازش از شورای حل اختلاف دارند.
📌 این تصور اشتباه است؛ تقسیم ترکه نیازی به گواهی عدم سازش ندارد. تنها گواهی لازم، گواهی انحصار وراثت است.
🔍 نادیده گرفتن تقدم دیون و وصایا
یکی از مهم‌ترین خطاها، تقسیم اموال بدون توجه به بدهی‌های متوفی و وصایای معتبر او است. برای این نکته باید بدانید که تحریر ترکه باید قبل از تقسیم ترکه انجام شود تا ماترک (مال باقی مانده) تقسیم شود.
✅ طبق ماده ۸۶ قانون مدنی، ابتدا باید بدهی‌ها، هزینه کفن و دفن، و وصایای مجاز پرداخت شود؛ سپس اموال باقی‌مانده میان وراث تقسیم گردد. عدم رعایت این ترتیب ممکن است منجر به بطلان تقسیم و مسئولیت مالی برای وراث شود.
📌 عدم بررسی قابلیت افراز یا عدم افراز اموال
بسیاری از وراث بدون بررسی کارشناسی، تصور می‌کنند همه اموال قابل تقسیم هستند. درحالی‌که:
- برخی اموال قابلیت افراز فیزیکی ندارند (مثل برخی آپارتمان‌ها یا املاک مشاع)
- برخی اموال نیاز به تقویم کارشناسی یا فروش از طریق مزایده دارند
🔍 در صورت عدم بررسی این موارد، ممکن است توافقات اولیه بین وراث قابل اجرا نباشد و پرونده وارد پیچیدگی‌های بعدی شود.
❌ بی‌توجهی به حضور و رضایت همه وراث
در نظر داشته باشید که استفاده از این مسیر برای تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث امکان پذیر نیست و حتی اگر یک نفر از وراث در جلسه اول غایب باشد، یا به توافق حاصل‌شده اعتراض کند و یا مدارک ناقص داشته باشد. دادگاه نمی‌تواند تقسیم را نهایی کند و باید پرونده را وارد مرحله رسیدگی ماهوی کند. این موضوع می‌تواند رسیدگی را ماه‌ها به تأخیر بیندازد.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون جلسه اول دادگاه تقسیم ترکه را مشاهده می فرمایید:
❓تو جلسه اول دادگاه توافق کردیم ولی من چند روز بعد پشیمون شدم، می‌تونم اون توافق رو باطل کنم؟
✅ اگر توافق شما در صورت‌جلسه رسمی دادگاه ثبت و امضا شده باشه، این توافق حکم سند لازم‌الاجرا داره و فقط در شرایط خاص مثل فریب، اشتباه، اجبار یا عدم اهلیت قانونی قابل ابطال هست. صرف پشیمانی یا تغییر نظر، دلیل حقوقی برای ابطال توافق نیست.
❓من هفته بعد جلسه اول تقسیم ترکه دارم. باید همه مدارک رو همون روز ببرم یا بعداً هم می‌شه تحویل داد؟
✅ بهتره تمام مدارک اصلی مثل گواهی انحصار وراثت، شناسنامه وراث، اسناد اموال و وصیت‌نامه (در صورت وجود) رو در جلسه اول همراه داشته باشید. اگر چیزی ناقص باشه، دادگاه معمولاً اخطار رفع نقص می‌ده، اما این باعث تأخیر در رسیدگی می‌شه. آمادگی کامل، کل روند رو کوتاه‌تر می‌کنه.
❓تو جلسه اول، توافقی بین ما وراث انجام نشد. از همین جلسه مشخص می‌شه باید کارشناس بیاد؟
✅ بله، اگر توافقی بین وراث حاصل نشه و اموال نیاز به ارزیابی داشته باشن (مثلاً قیمت‌گذاری ملک یا تشخیص قابلیت افراز)، دادگاه معمولاً در جلسه اول پرونده رو به کارشناس رسمی ارجاع می‌ده. البته گاهی هم جلسه فقط برای شنیدن اظهارات و تعیین تکلیف اولیه برگزار می‌شه و کارشناس در جلسه بعدی تعیین می‌شه.
❓توی جلسه اول، می‌تونم درخواست کنم که بخشی از اموال رو فعلاً مهر و موم کنن؟ چون یکی از وراث داره ازش استفاده می‌کنه.
✅ بله، می‌تونید در جلسه اول دادگاه با ارائه دلیل موجه (مثل تصرف بدون اجازه یا احتمال دخل و تصرف)، درخواست مهر و موم یا تأمین ترکه بدید. اگر قاضی تشخیص بده که این درخواست برای حفظ حقوق سایر وراث ضروریه، قرار فوری صادر می‌شه.