بعد از فوت پدر چه باید کرد؟ راهنمای مراحل اداری و اقدامات لازم دیگر

مرگ، رویدادی اجتناب‌ناپذیر در زندگی انسان‌هاست که معمولاً با اندوه و فقدانی عمیق همراه است. از میان رفتن پدر خانواده، علاوه بر تبعات روحی، پیامدهای مهم حقوقی و اداری نیز برای فرزندان و سایر اعضای خانواده به همراه دارد. درست در زمانی که خانواده با شوک عاطفی و غم از دست دادن عزیزشان روبه‌رو هستند، ناچار باید وارد فرآیندهای قانونی و مالی مرتبط با فوت شوند؛ فرآیندهایی که آگاهی نداشتن از آن‌ها می‌تواند موجب مشکلات جدی، اختلافات خانوادگی و حتی تضییع حقوق افراد شود.

یکی از اولین و مهم‌ترین پرسش‌هایی که پس از فوت پدر مطرح می‌شود این است که بعد از فوت پدر چه باید کرد؟ پاسخ به این سؤال به مجموعه‌ای از اقدامات حقوقی، اداری و مالی وابسته است که در قانون مشخص شده‌اند. از صدور گواهی فوت و جواز دفن گرفته تا تقسیم ارث، تعیین تکلیف حقوق بازنشستگی، بررسی وصیت‌نامه، تعیین حضانت فرزندان و در نهایت، رسیدگی به وضعیت اموال و بدهی‌ها، همگی در زمره اقداماتی هستند که باید با دقت و ترتیب خاصی انجام شوند.

در این مقاله، تلاش کرده‌ایم تا به زبان ساده اما دقیق، مراحل گام‌به‌گام اقدامات لازم بعد از فوت پدر را شرح دهیم؛ از کارهای اداری و انحصار وراثت گرفته تا حضانت فرزندان، وضعیت حقوق و مزایا، فروش املاک مشاعی و مسائل مهم مالیاتی. هدف این است که با افزایش آگاهی حقوقی بازماندگان، ضمن احترام به جایگاه پدر و حفظ آرامش خانواده، حقوق قانونی همه افراد نیز به‌درستی رعایت شود.

کارهای اداری بعد از فوت پدر

یکی از اولین و ضروری‌ترین اقدامات بعد از فوت پدر، انجام کارهای اداری و قانونی مرتبط با ثبت واقعه فوت، دریافت مجوز دفن و صدور مدارک مورد نیاز است. این مراحل، پیش‌نیاز بسیاری از اقدامات بعدی مانند انحصار وراثت، تقسیم ارث و دریافت حقوق متوفی محسوب می‌شوند و باید با دقت و نظم خاصی پیگیری شوند.

📌 صدور گواهی فوت و جواز دفن

برای دفن قانونی متوفی، باید ابتدا گواهی فوت و جواز دفن از مراجع رسمی اخذ شود. این مدارک معمولاً از طریق بیمارستان محل فوت یا پزشک قانونی صادر شده و سپس برای ثبت رسمی، به اداره ثبت احوال ارائه می‌شود.

مدارک لازم برای صدور گواهی فوت:

• شناسنامه و کارت ملی متوفی
• گواهی پزشک یا بیمارستان مبنی بر فوت
• مدارک هویتی افراد مراجعه‌کننده (فرزندان یا بستگان نزدیک)

پس از ثبت اطلاعات فوت در اداره ثبت احوال، شناسنامه متوفی باطل شده و گواهی رسمی فوت صادر می‌گردد. بدون این گواهی، انجام هیچ‌گونه اقدام قانونی مانند انحصار وراثت ممکن نخواهد بود.

📌 مراجعه به ثبت احوال برای ثبت واقعه فوت

ثبت رسمی فوت متوفی در سامانه ثبت احوال کشور الزامی است. این ثبت علاوه بر صدور گواهی فوت، مبنایی برای صدور گواهی‌های دیگر از جمله گواهی انحصار وراثت، اعلام به سازمان‌ها و نهادهای بیمه‌گر و نیز آغاز فرآیندهای قضایی می‌باشد.

توجه داشته باشید که در حال حاضر سامانه آنلاینی برای اجرای این کار وجود ندارد

برابر ماده 22 قانون ثبت احوال کشور :
وفات هر کس در کشور اعم از ایرانی یا خارجی باید به یکی از ادارات ثبت احوال سراسر کشور اعلام شود و نیز وفات ایرانیان در خارج از کشور به ماموران کنسولی محل اقامت یا به یکی از ادارات سازمان ثبت احوال کشور اعلام میشود. هر یک از اشخاص زیر می توانند به اعلام وفات و اخذ گواهی فوت اقدام نمایند:

• نزدیکترین خویشاوند متوفی یا هر شخصی که در موقع وفات حاضر بوده است با ارائه مدرک شناسائی
• مأموران انتظامی متصدی یا صاحب مکانی که وفات در آن رخ داده است
• متصدیان گورستانها
• مقامات قضایی و نظامی
• گروههای امدادی

📌 جمع‌آوری مدارک هویتی و اسناد مهم

در کنار صدور گواهی فوت، بازماندگان باید مدارک مهم متوفی از جمله:

• شناسنامه و کارت ملی
• عقدنامه در صورت تأهل
• اسناد ملکی و بانکی
• کارت‌های بیمه و گواهی‌های شغلی یا بازنشستگی

را گردآوری و نگهداری کنند، زیرا در تمامی مراحل قانونی بعدی، این مدارک مورد نیاز خواهد بود.

انحصار وراثت بعد از فوت پدر و دادخواست تقسیم ترکه

در مواجهه با فوت پدر، بسیاری از فرزندان در کنار غم از دست دادن عزیز خود، با سردرگمی‌های حقوقی و اجرایی مواجه می‌شوند. قانون برای این شرایط، فرآیندهایی را پیش‌بینی کرده که رعایت ترتیب آن‌ها می‌تواند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند. در این بخش، به اقدامات حقوقی و قانونی مهمی می‌پردازیم که باید پس از ثبت رسمی فوت، به آن‌ها توجه شود.

✅شما می توانید از ابزار حقوقی ایران لگال برای محاسبه آنلاین سهم الارث به صورت رایگان استفاده نمایید.

📌 بررسی و اجرای وصیت‌نامه پدر

یکی از مهم‌ترین گام‌ها پس از فوت پدر، بررسی وجود وصیت‌نامه و اعتبار قانونی آن است. اگر وصیت‌نامه رسمی، خودنوشت یا سری وجود داشته باشد، مطابق قانون باید اجرا شود.

انواع وصیت‌نامه:

• وصیت‌نامه رسمی: تنظیم‌شده در دفاتر اسناد رسمی

• وصیت‌نامه خودنوشت: نوشته‌شده با دستخط متوفی همراه با تاریخ و امضا

• وصیت‌نامه سری: قرار داده‌شده در پاکت مهر و موم‌شده، ثبت‌شده در دفترخانه

توجه: وصیت فقط در مورد یک‌سوم اموال نافذ است، مگر اینکه سایر وراث به تقسیم بیشتر رضایت دهند.

✅ صدور گواهی انحصار وراثت

برای هرگونه اقدام قانونی از جمله تقسیم ارث، فروش ملک، دریافت حقوق و دارایی‌ها، دریافت این گواهی الزامی است.

مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت:

1. دریافت فرم مخصوص از شورای حل اختلاف

2. تکمیل مشخصات وراث و تنظیم استشهادیه محضری با حضور دو شاهد

3. ثبت دادخواست به همراه مدارک شناسایی و گواهی فوت

4. انتشار آگهی در روزنامه رسمی

5. صدور گواهی پس از یک ماه در صورت عدم اعتراض

📁مدارک مورد نیاز:

• گواهی فوت

• شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث

• عقدنامه همسر متوفی (در صورت وجود)

• وصیت‌نامه (در صورت وجود)

• استشهادیه محضری

📝 دادخواست تقسیم ترکه

در صورت اختلاف میان وراث یا ناتوانی در توافق، هر یک از وراث می‌تواند با دادخواست رسمی، از دادگاه درخواست تقسیم قانونی اموال را داشته باشد. در ادامه نمونه متن درخواست را مشاهده می فرمایید:

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام

اینجانب [نام کامل خواهان]، فرزند مرحوم [نام متوفی]، با ارائه گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی] صادره از شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهرستان]، به استحضار می‌رسانم که متوفی دارای اموالی از جمله [ذکر اجمالی اموال: خانه، حساب بانکی، خودرو و…] بوده که تاکنون میان وراث تقسیم نشده است.

نظر به عدم توافق بین وراث جهت تقسیم ترکه، تقاضا دارم به استناد ماده 300 قانون امور حسبی، دستور تقسیم ترکه متوفی صادر گردد.

ضمناً لیست اموال و مشخصات کامل سایر وراث و تصویر گواهی انحصار وراثت پیوست این دادخواست تقدیم می‌گردد.

با احترام
نام و نام خانوادگی: [خواهان]
شماره ملی: [شماره]
نشانی: [آدرس کامل]
امضاء
تاریخ: [تاریخ روز]

🛑 دادخواست تحریر و مهر و موم ترکه

اگر اموال متوفی ناشناخته باشد یا ترس از تصرف غیرقانونی توسط یکی از وراث وجود داشته باشد، می‌توان درخواست تحریر ترکه یا مهر و موم اموال را ثبت کرد.

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

با سلام

احتراماً به استحضار می‌رساند اینجانب [نام خواهان] از وراث مرحوم [نام متوفی] می‌باشم. متوفی در تاریخ [تاریخ فوت] درگذشته و گواهی انحصار وراثت صادر شده است. با توجه به اینکه اموال و دارایی‌های وی برای ما وراث به‌طور کامل مشخص نیست و بیم آن می‌رود برخی اموال توسط سایر وراث مورد تصرف غیرقانونی قرار گیرد، بدین‌وسیله به استناد مواد 208، 209 و 211 قانون امور حسبی، تقاضای صدور دستور مهر و موم ترکه و تحریر اموال متوفی را دارم.

جهت اطلاع، اموال متوفی حسب اطلاعات اولیه شامل موارد زیر است:
1. [ملک مسکونی واقع در…]
2. [حساب بانکی به شماره…]
3. [خودرو با شماره پلاک…]

خواهشمند است با قید فوریت، دستور لازم جهت مراجعه مأمور اجرا و انجام اقدامات قانونی صادر گردد.

با احترام
نام و نام خانوادگی: [خواهان]
شماره ملی: [شماره]
نشانی: [آدرس کامل]
تلفن: [شماره تماس]
امضاء
تاریخ: [تاریخ روز]

بعد از فوت پدر حقوق به کی می‌رسه؟

یکی از سؤالات مهمی که معمولاً پس از فوت پدر مطرح می‌شود این است که حقوق، مستمری یا مزایای او به چه کسی تعلق می‌گیرد؟ پاسخ به این سؤال، وابسته به شرایط قانونی وراث و مقررات تأمین اجتماعی یا صندوق بازنشستگی مربوطه است.

✅ مستمری و حقوق بازنشستگی متوفی

اگر پدر، در زمان فوت بازنشسته بوده یا تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی، کشوری یا لشکری قرار داشته باشد، با فوت او، مستمری یا حقوق بازنشستگی قطع نمی‌شود، بلکه به وراث واجد شرایط منتقل می‌گردد.

طبق قوانین ایران، حقوق متوفی به این افراد تعلق می‌گیرد:

• همسر دائمی (زوجه): تا زمانی که ازدواج مجدد نکرده باشد
• فرزندان دختر: تا زمانی که ازدواج نکرده باشند
• فرزندان پسر: تا پایان سن تحصیل یا حداکثر ۲۲ سالگی (در صورت اشتغال به تحصیل)
• پدر و مادر: در صورتی که تحت تکفل متوفی باشند

📌 نکته: اگر متوفی دارای چند نفر از وراث واجد شرایط باشد، مستمری میان آن‌ها بر اساس ضوابط مشخصی تقسیم می‌شود. معمولاً ابتدا زوجه و فرزندان سهم بیشتری دریافت می‌کنند. در مطلبی جداگانه تحت عنوان انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی مراحل و جزئیات بیشتری در رابطه با این مسئله بررسی شده است.

📝 فرآیند دریافت مستمری

برای دریافت حقوق بازنشستگی متوفی، باید مراحل زیر طی شود:

1. مراجعه به سازمان بیمه‌گر (تأمین اجتماعی یا صندوق مربوطه)

2. ارائه مدارک زیر:

• گواهی فوت متوفی
• عقدنامه زوجه و شناسنامه فرزندان
• کارت ملی و شناسنامه وراث
• گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان پسر (در صورت وجود)

1. پر کردن فرم‌های درخواست مستمری

2. تشکیل پرونده برای بازماندگان واجد شرایط

سپس مستمری متوفی، به نسبت سهم تعیین‌شده، ماهانه به حساب افراد ذی‌نفع واریز خواهد شد.

🛑 بدهی‌های پدر چه می‌شود؟

یکی از نکات مهم در فرآیند ارث و تقسیم دارایی‌ها، تکلیف بدهی‌های متوفی است. طبق قانون، قبل از تقسیم هرگونه ارث:

• باید بدهی‌های متوفی (از جمله مهریه، دیون بانکی، بدهی به اشخاص، و مالیات) پرداخت شود.
• فقط در صورتی که دارایی متوفی بیش از بدهی‌های او باشد، باقی‌مانده میان وراث تقسیم می‌شود.
• اگر بدهی‌ها بیشتر از اموال باشد، وراث الزامی به پرداخت مازاد آن از اموال شخصی خود ندارند.

📌 نکته: اگر یکی از وراث بدون تصفیه بدهی‌ها اقدام به فروش یا برداشت سهم کند، سایر وراث یا طلبکاران می‌توانند پیگیری حقوقی انجام دهند.

بعد از فوت پدر در رابطه با حضانت فرزندان چه باید کرد؟

فوت پدر علاوه بر آثار مالی و ارثی، پیامدهایی مهم در زمینه حضانت فرزندان به همراه دارد. بسیاری از خانواده‌ها در این شرایط با این پرسش مواجه می‌شوند که آیا حضانت فرزندان با مادر خواهد بود یا جد پدری؟ قانون مدنی ایران در این زمینه پاسخ روشنی دارد.

🧾 حضانت فرزندان پس از فوت پدر؛ نقش مادر چیست؟

بر اساس ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی:

«در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل با آن‌که زنده است خواهد بود، هرچند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.»

یعنی در صورتی که پدر فوت کند، مادر به‌طور قانونی مسئول نگهداری و تربیت فرزند خواهد بود؛ حتی اگر پدر در زمان حیات، وصی یا قیم تعیین کرده باشد. این قانون با هدف حفظ ثبات روحی کودک و پیوند عاطفی با مادر تصویب شده است. در مورد این موضوع در بخش بعد از فوت پدر قیم کیست به صورت مفصل پرداخته ایم که نقش مادر، پدربزرگ و سایر بستگان در حالات مختلف بررسی شده است.

⚠️ حضانت با ولایت فرق دارد

بسیاری از خانواده‌ها حضانت را با ولایت اشتباه می‌گیرند. اما در واقع:

• حضانت به معنای نگهداری و پرورش فرزند است (غذا، پوشاک، مراقبت روزانه).

• ولایت به معنای حق تصمیم‌گیری قانونی است (مانند افتتاح حساب بانکی، صدور گذرنامه، تحصیل و ازدواج).

🛑 طبق قانون، ولایت فرزند پس از فوت پدر، به جد پدری (پدربزرگ) منتقل می‌شود، اما حضانت همچنان با مادر باقی می‌ماند.

💰 نفقه فرزندان پس از فوت پدر

اگر فرزند تحت حضانت مادر باشد، ولی نفقه لازم برای تأمین معاش او فراهم نباشد، مادر می‌تواند از پدربزرگ (جد پدری) به عنوان ولی قهری درخواست نفقه کند. در صورت استنکاف، این موضوع قابل طرح در دادگاه خانواده است.

👶 در صورت ازدواج مجدد مادر چه می‌شود؟

بر خلاف تصور رایج، ازدواج مجدد مادر باعث سلب حضانت از او نمی‌شود، مگر در صورتی که:

• دادگاه تشخیص دهد ادامه حضانت به مصلحت کودک نیست

• همسر جدید مادر صلاحیت اخلاقی یا روانی نداشته باشد

در غیر این صورت، حضانت همچنان با مادر باقی خواهد ماند.

تکلیف خانه بعد از فوت پدر چیست؟

خانه پدری، علاوه بر ارزش مادی، برای بسیاری از خانواده‌ها ارزش عاطفی ویژه‌ای دارد. اما از منظر حقوقی، پس از فوت پدر، خانه او مانند سایر اموال، جزو ماترک محسوب می‌شود و باید مطابق قانون تقسیم ارث، میان وراث توزیع شود.

📌 آیا خانه به یکی از فرزندان می‌رسد؟

خیر. هیچ‌کدام از فرزندان یا همسر متوفی، به‌تنهایی مالک خانه نمی‌شوند، مگر در یکی از این دو حالت:

1. پدر در وصیت‌نامه معتبر و رسمی خانه را به فرد خاصی واگذار کرده باشد (و آن نیز بیش از یک‌سوم نباشد، مگر با رضایت بقیه وراث).

2. خانه پس از تقسیم ارث رسمی و توافق بین وراث، به فردی فروخته یا منتقل شود.

📝 مراحل حقوقی انتقال یا فروش خانه

برای انتقال یا فروش خانه پدر پس از فوت، مراحل زیر باید طی شود:

1. صدور گواهی انحصار وراثت
2. تسویه بدهی‌ها و مهریه زوجه (در صورت وجود)
3. بررسی سند ملک و استعلام از ثبت اسناد
4. پرداخت مالیات بر ارث ملک

📌 نکته: مالیات بر ارث ملک‌های مسکونی برای متوفیان بعد از سال ۱۳۹۵ به نرخ حدود ۷.۵٪ ارزش معاملاتی ملک محاسبه می‌شود.

💡 تقسیم خانه بین وراث

وراث پس از پرداخت مالیات و هزینه‌های قانونی، دو راه دارند:

• فروش ملک و تقسیم مبلغ حاصل طبق سهم‌الارث قانونی
• تقسیم ملک به صورت مشاعی و صدور سند مالکیت برای هر وارث

در صورت اختلاف میان وراث بر سر نحوه تقسیم یا فروش، هر یک از آن‌ها می‌تواند با دادخواست افراز یا فروش مال مشاع به دادگاه، خواهان حل موضوع شود.

⚠️ اگر یکی از وراث در خانه ساکن باشد

اگر یکی از فرزندان یا همسر متوفی بدون رضایت بقیه وراث در خانه سکونت داشته باشد، سایر وراث می‌توانند از طریق دادگاه، تقاضای تخلیه ملک یا دریافت اجرت‌المثل (اجاره معادل) از او نمایند.

فروش املاک مشاعی و تقسیم ترکه چگونه انجام می‌شود؟

تقسیم ارث، به‌ویژه در خصوص املاک مشاعی (املاکی که بین چند وارث مشترک است)، یکی از مهم‌ترین مراحل پس از دریافت گواهی انحصار وراثت به شمار می‌آید. خانه، زمین یا سایر دارایی‌های غیرمنقول پدر معمولاً به‌صورت مشاع میان وراث قرار می‌گیرند. در این بخش به نحوه فروش یا تقسیم این املاک و نقش دادگاه در این روند می‌پردازیم.

📌 تراضی میان وراث؛ بهترین راه

اگر میان تمام وراث توافق کامل وجود داشته باشد، می‌توانند:

• ملک را به شخص ثالث بفروشند و پول حاصل را مطابق سهم‌الارث تقسیم کنند
• سهم خود را به یکدیگر واگذار کنند
• یکی از وراث، سهم دیگران را بخرد و ملک به نام او منتقل شود

در این صورت، نیازی به مراجعه به دادگاه نخواهد بود و معامله از طریق دفترخانه رسمی انجام می‌شود.

⚖️ در صورت اختلاف، چه باید کرد؟

اگر میان وراث درباره نحوه تقسیم یا فروش توافق وجود نداشته باشد، قانون راهکار مشخصی ارائه کرده است:

1. درخواست افراز ملک مشاع: در صورت امکان افراز فیزیکی (مثلاً زمین)، دادگاه یا اداره ثبت، ملک را بین وراث تفکیک می‌کند و برای هر بخش سند جداگانه صادر می‌شود.

2. درخواست فروش مال مشاع: اگر افراز ممکن نباشد (مثلاً آپارتمان یا مغازه)، دادگاه دستور فروش ملک در مزایده رسمی را صادر می‌کند و سپس مبلغ حاصل از فروش، مطابق سهم‌الارث میان وراث تقسیم می‌شود.

📌 نکته: برای این مراحل، ابتدا باید گواهی انحصار وراثت صادر شده باشد و مدارک مالکیت ملک در دست باشد.

سوالات متداول

در ادامه این مطلب سوالات متداول پیرامون اقدامات بعد از فوت پدر را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی آنلاین مطرح شده و به اختصار در ادامه آورده شده است:

حدود اختیارات مالی در زمان حضانت پدربزرگ و پس از فوت پسرش چگونه است؟ بعد از فوت پدربزرگ، تصمیم‌گیری درباره اموال متوفی بر عهده چه کسی خواهد بود؟
✅ در زمان حضانت پدربزرگ، وی به‌عنوان ولی قهری یا قیم قانونی کودک، وظیفه دارد اموال نوه را فقط به نفع او اداره کند و از هرگونه سوء‌استفاده خودداری کند. در صورت فوت پدربزرگ، اگر نوه هنوز صغیر باشد، دادگاه فرد صالحی را به‌عنوان قیم جدید تعیین خواهد کرد؛ این فرد ممکن است مادر، برادر، عمو یا دیگر اقوام نزدیک باشد، مشروط بر اینکه صلاحیت لازم را داشته باشند.

❓من یک پسر دارم که از طریق تخمک اهدایی باردار شدم و این موضوع را فقط من و همسرم می‌دانیم. می‌خواستم بپرسم حق حضانت و قانون ارث بعد از مرگ همسرم چگونه است؟ آیا می‌توانم حضانت او را بگیرم یا به خانواده پدری واگذار می‌شود؟ (پدر همسرم فوت شده است). البته خودم توانایی مالی دارم و وضعیت مالی همسرم هم خوب است.
✅ در صورت فوت پدر، حضانت فرزند طبق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی، با مادر است، مگر اینکه دلایل حقوقی مشخصی مبنی بر عدم صلاحیت او وجود داشته باشد. اگر مادر دارای شرایط مالی و اخلاقی مناسب باشد، خانواده پدری معمولاً نمی‌توانند مانع حضانت او شوند. از نظر ارث نیز، فرزند حاصل از تخمک اهدایی، در صورت طی مراحل قانونی، از نظر حقوقی فرزند مشروع محسوب شده و ارث می‌برد.

❓ اگر پدری فوت کند و پس از او پسرش فوت کند و سپس مادر از دنیا برود و از این خانواده یک پسر و یک خواهر باقی بمانند، ارث پسری که بعد از پدر و قبل از مادر فوت کرده، چگونه بین پسر و خواهر خانواده و نوه‌ها و فرزندان پسر فوت شده تقسیم می‌شود؟
✅ در این حالت، ارث پسر فوت‌شده به فرزندان خودش می‌رسد و سهمی از آن به خواهر و برادر وی نمی‌رسد، مگر اینکه او فرزند نداشته باشد. به‌طور کلی، ترتیب ارث به توالی فوت بستگی دارد و در صورتی که فرزندان پسر فوت‌شده در زمان فوت او زنده باشند، آن‌ها وارث خواهند بود، نه خواهر یا برادر او.

❓من و همسرم حدود یک سال است که جدا شده‌ایم و حضانت پسرم را به دلیل بخشش مهریه‌ام گرفته‌ام. آیا می‌توانم وصیت کنم که سرپرستی فرزندم بعد از مرگ من با چه کسی باشد؟
✅ بر اساس قانون، پس از فوت یکی از والدین، حضانت با والد زنده است. وصیت درباره حضانت تنها در صورتی قابل اجراست که والد دیگر نیز فوت کرده باشد یا طبق حکم دادگاه، صلاحیت حضانت نداشته باشد. در غیر این صورت، وصیت‌نامه شما در این زمینه الزام‌آور نخواهد بود.

❓ در صورتی که پدر و مادر طلاق بگیرند و مادر آدرس نداشته باشد و فرزند تحت کفالت پدر باشد و فرزند قبل از والدین فوت کند، ارث او به پدر یا مادر یا هر دو می‌رسد؟ و اگر آن‌ها بعد از او فوت کنند، به چه کسی منتقل می‌شود؟
✅ بله، در صورت فوت فرزند قبل از والدین، دو سوم ارث او به پدر و یک سوم به مادر می‌رسد (مگر خلاف آن در وصیت یا قانون باشد). اگر پس از دریافت ارث، والدین نیز فوت کنند، اموال به وراث آن‌ها از طبقه اول یا دوم مانند فرزندان دیگر، پدر و مادر آن‌ها یا خواهر و برادرشان منتقل می‌شود.

❓ اگر پدری وصیت کند که بعد از مرگش حضانت فرزندش به پدربزرگ برسد، آیا دادگاه این وصیت را قبول می‌کند یا فرزند به مادرش داده می‌شود؟ فرزند دوساله است.
✅ طبق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی، حضانت کودک پس از فوت پدر با مادر است، مگر اینکه ازدواج مجدد کرده باشد و این امر به ضرر فرزند تشخیص داده شود. وصیت پدر در مورد حضانت، الزامی نیست و تنها در صورتی که دادگاه صلاحیت مادر را رد کند، ممکن است به وصی اعتماد کند.