افزایش مدت زمان ملاقات فرزند: راهنمای درخواست و شرایط آن

پس از جدایی یا طلاق، موضوع حضانت و ملاقات فرزند از جمله دغدغه‌های اساسی والدین است، به‌ویژه والدینی که حضانت را در اختیار ندارند. بسیاری از این والدین در گذر زمان احساس می‌کنند که زمان تعیین‌شده برای ملاقات کافی نیست و نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای عاطفی فرزند و والد باشد.

در چنین شرایطی، موضوع «افزایش مدت زمان ملاقات فرزند» مطرح می‌شود. قانون ایران این امکان را فراهم کرده تا با وجود حکم قبلی، در صورت تغییر شرایط یا ضرورت عاطفی و روانی کودک، مدت ملاقات افزایش یابد. در این مقاله به صورت کامل و کاربردی بررسی می‌کنیم که چگونه می‌توان مدت زمان ملاقات را افزایش داد، چه مدارکی لازم است، نمونه دادخواست چگونه نوشته می‌شود، و دادگاه‌ها با چه معیارهایی در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کنند.

افزایش مدت زمان ملاقات فرزند در چه شرایطی مطرح می‌شود؟

در بسیاری از پرونده‌های خانواده، یکی از اصلی‌ترین موضوعات پس از طلاق، تعیین زمان ملاقات فرزند است؛ اما این پایان ماجرا نیست. گاهی والدین یا حتی خود فرزند، در گذر زمان احساس می‌کنند که زمان تعیین‌شده کافی نیست و باید تغییر یابد. در چنین شرایطی، می‌توان با مراجعه به دادگاه یا از طریق توافق با والد دیگر، درخواست افزایش مدت زمان ملاقات را مطرح کرد. البته در نظر داشته باشید که این موضوع در دوران طلاق بستگی به حضانت فرزند دارد.

✅آیا امکان قانونی برای افزایش مدت ملاقات  وجود دارد؟

 بله، قانون به صراحت امکان افزایش یا کاهش مدت ملاقات را پذیرفته است. طبق ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، اگر والدین نتوانند درباره زمان و مکان ملاقات به توافق برسند، دادگاه با توجه به مصلحت کودک تصمیم‌گیری می‌کند. بنابراین این تصمیم‌ها قابل تغییر هستند.

📌نکته:

 حتی اگر قبلاً در قالب توافق نامه در طلاق توافقی مدت مشخصی برای ملاقات تعیین شده باشد، در صورت تغییر شرایط یا ایجاد نیاز عاطفی در کودک، می‌توان درخواست افزایش مدت ملاقات را به دادگاه ارائه داد.

تفاوت افزایش ملاقات توافقی و افزایش قانونی

• افزایش ملاقات با توافق: نیازی به دادگاه نیست و با یک توافق‌نامه کتبی میان والدین قابل اجراست.
• افزایش ملاقات با رأی دادگاه: در صورت اختلاف والدین، باید از طریق ثبت دادخواست و طی مراحل قانونی اقدام کرد.

افزایش مدت ملاقات با توافق والدین

افزایش مدت ملاقات فرزند با توافق والدین، ساده‌ترین و سریع‌ترین روش برای گسترش ارتباط والد غیرحضانت‌دار با کودک است. در این حالت، نیازی به مراجعه به دادگاه نیست و تنها با تنظیم یک توافق‌نامه کتبی میان پدر و مادر، مدت ملاقات قابل افزایش است. این روش، کم‌هزینه و بدون تنش‌های حقوقی بوده و در صورت نیاز می‌توان توافق را در دفتر اسناد رسمی یا دادگاه خانواده ثبت کرد تا ضمانت اجرایی داشته باشد.

مزایای توافق نسبت به مراجعه به دادگاه

• ❌ نیازی به تشکیل پرونده قضایی نیست
• ✅ هزینه‌ای برای دادرسی پرداخت نمی‌شود
• ✅ زمان‌بر نیست و سریعاً قابلیت اجرا دارد
• ✅ معمولاً تنش کمتری میان والدین ایجاد می‌کند
• ✅ حس مشارکت و مسئولیت‌پذیری والدین در پرورش فرزند بیشتر می‌شود

📌 نکته:

توصیه می‌شود توافق‌نامه ملاقات فرزند، حتی اگر به‌صورت دوستانه تنظیم شده باشد، به‌صورت کتبی و رسمی تهیه و امضا شود. در صورت نیاز، می‌توان آن را نزد دفترخانه یا حتی در دادگاه خانواده ثبت کرد تا از بروز اختلاف در آینده جلوگیری شود.

افزایش مدت ملاقات با حکم دادگاه

در بسیاری از موارد، والدین پس از طلاق نمی‌توانند درباره زمان ملاقات به توافق برسند یا یکی از آن‌ها مخالف افزایش مدت باشد. در این شرایط، والد ملاقات‌کننده می‌تواند با ارائه دادخواست رسمی به دادگاه خانواده، درخواست افزایش مدت ملاقات را ثبت کند. این روند قانونی است و در چارچوب ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی و قانون حمایت خانواده انجام می‌گیرد.

📌چه زمانی نیاز به حکم دادگاه داریم؟

• زمانی که والد دارای حضانت با افزایش ملاقات مخالفت کند
• یا زمانی که توافق قبلی دیگر پاسخگوی نیازهای فرزند نباشد
• یا شرایط والد ملاقات‌کننده بهبود یافته باشد اما والد مقابل همکاری نکند

❓ آیا افزایش ملاقات بدون رضایت والد دیگر ممکن است؟

بله، در صورت مخالفت والد دارای حضانت نیز امکان افزایش مدت ملاقات وجود دارد. طبق ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، در صورت اختلاف میان والدین، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک، زمان و نحوه ملاقات را تعیین می‌کند. بنابراین اگر دادگاه تشخیص دهد که افزایش ملاقات به نفع کودک است، حتی با وجود مخالفت والد مقابل، حکم افزایش صادر خواهد شد.

نقش حیاتی کارشناس بهزیستی

در اکثر پرونده‌ها، قاضی پیش از صدور رأی، نظر کارشناسان بهزیستی یا مددکار اجتماعی را جویا می‌شود. این کارشناسان با بررسی وضعیت کودک، رفتار والدین و کیفیت ملاقات‌های قبلی، گزارشی تنظیم کرده و پیشنهاد خود را به دادگاه ارائه می‌دهند. نظر این افراد، در بسیاری از موارد تعیین‌کننده نتیجه نهایی است.

مراحل و مدارک قانونی درخواست افزایش مدت ملاقات در دادگاه

اگر والدین بر سر افزایش مدت ملاقات به توافق نرسند، تنها راه قانونی، ثبت دادخواست افزایش ملاقات در دادگاه خانواده است. این روند باید با رعایت مراحل مشخص و ارائه مدارک لازم انجام شود تا به نتیجه دلخواه برسد. در ادامه، مراحل قانونی این درخواست را به ترتیب توضیح می‌دهیم:

1. ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین قدم، مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست رسمی است. عنوان دادخواست معمولاً به یکی از اشکال زیر نوشته می‌شود:

• «درخواست افزایش مدت ملاقات فرزند»

• «تغییر شرایط ملاقات فرزند»
  در این مرحله باید مدارک هویتی (کارت ملی، شناسنامه) و رأی قبلی ملاقات ارائه شود.

2. ارجاع پرونده به دادگاه خانواده

پس از ثبت، پرونده به دادگاه خانواده محل اقامت کودک ارجاع می‌شود. قاضی پرونده پس از مطالعه اولیه ممکن است:

• طرفین را برای توضیح دعوت کند

• در صورت نیاز دستور اخذ نظریه بهزیستی را صادر نماید

3. ارجاع به کارشناس یا سازمان بهزیستی

در اکثر موارد، دادگاه برای بررسی بهتر وضعیت کودک، والدین، و کیفیت ملاقات، پرونده را به کارشناسان رسمی یا سازمان بهزیستی ارجاع می‌دهد. کارشناس موارد زیر را بررسی می‌کند:

• وضعیت روانی و اخلاقی والد متقاضی

• نیازهای عاطفی کودک

• رفتار والد دارای حضانت

• کیفیت ملاقات‌های قبلی

📌 نکته: نظر کارشناسی در نتیجه نهایی بسیار تأثیرگذار است.

4. حضور در جلسه رسیدگی و دفاع از درخواست

در جلسه دادگاه:

• والد متقاضی باید دلایل خود را با مدارک ارائه کند

• نشان دهد که شرایط فعلی تغییر کرده و افزایش ملاقات به نفع فرزند است

• در صورت وجود، سوءرفتار والد دیگر یا مانع‌تراشی‌ها نیز مطرح شود

قاضی در نهایت با بررسی مجموع شرایط، نظر کارشناس و اظهارات طرفین، تصمیم‌گیری خواهد کرد.

5. صدور رأی جدید درباره ملاقات

اگر دادگاه به نفع والد متقاضی رأی دهد، حکم جدید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افزایش تعداد روزهای ملاقات

• طولانی‌تر شدن ساعات ملاقات

• مجاز شدن ماندن شبانه نزد والد متقاضی

• تغییر مکان یا نحوه تحویل کودک

6. امکان اعتراض و تجدیدنظرخواهی

طرف مقابل می‌تواند ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی، نسبت به آن اعتراض کند. در این صورت پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع می‌شود. این مرحله، رأی را قطعی یا تغییر خواهد داد.

🔍 مدارک لازم برای اثبات شرایط جدید و موفقیت در افزایش ملاقات

برای موفقیت در درخواست افزایش مدت ملاقات فرزند، ارائه مدارک معتبر ضروری است. مهم‌ترین مدارک شامل:
✅ شناسنامه و کارت ملی والد متقاضی
✅ رأی قبلی ملاقات و حکم طلاق
✅ مدارک بهبود وضعیت مالی، شغلی یا سکونت (مثل فیش حقوقی، اجاره‌نامه)
✅ گواهی سلامت یا ترک اعتیاد
✅ نظریه بهزیستی یا مشاور
✅ مستندات ممانعت از ملاقات
✅ مدارک وابستگی عاطفی کودک مانند گزارش مشاور یا کارنامه تحصیلی

شرایطی که باعث افزایش مدت ملاقات توسط دادگاه می‌شود

دادگاه خانواده هنگام رسیدگی به درخواست افزایش ملاقات، صرفاً به خواسته والد متقاضی توجه نمی‌کند، بلکه همه شرایط زندگی کودک و والدین را بررسی می‌کند. اگر قاضی تشخیص دهد که تغییر در زمان ملاقات به نفع کودک است، حکم به افزایش مدت صادر می‌کند. در ادامه، مهم‌ترین شرایطی را که احتمال صدور چنین حکمی را افزایش می‌دهند بررسی می‌کنیم:

🟢 بهبود شرایط مالی و معیشتی والد متقاضی

اگر والد ملاقات‌کننده بتواند ثابت کند که اکنون:

• شغل ثابت دارد
• درآمد او کافی است
• خانه‌ای امن و مناسب تهیه کرده
• یا نسبت به قبل از ثبات بیشتری برخوردار شده

دادگاه این تغییر را مؤثر تلقی کرده و احتمالاً با افزایش مدت ملاقات موافقت خواهد کرد.

🟢 بهبود وضعیت روانی و رفتاری والد

برخی والدین ممکن است به دلایل روانی، اعتیاد یا مشکلات رفتاری، ملاقات‌های محدودتری داشته باشند. اما اگر نشان دهند که:

• دوره درمان را طی کرده‌اند
• گواهی سلامت یا ترک اعتیاد دارند
• از نظر روانی به ثبات رسیده‌اند

قاضی می‌تواند این بهبود را مبنای افزایش ملاقات قرار دهد.

🟢 نیازهای عاطفی و وابستگی کودک

اگر کودک دچار اضطراب، افسردگی یا افت تحصیلی شده باشد و این موضوع در گزارش‌های مشاور، معلم یا بهزیستی تأیید شود، دادگاه معمولاً با هدف حمایت از کودک، مدت ملاقات را بیشتر می‌کند.

🟢 افزایش سن کودک

با بزرگ‌تر شدن کودک:

• توان تحمل ساعات طولانی‌تر را دارد
• استقلال بیشتری پیدا می‌کند
• نیاز بیشتری به روابط عاطفی سالم با هر دو والد دارد

به همین دلیل، کودکان بالای ۷ یا ۹ سال معمولاً مشمول افزایش زمان ملاقات می‌شوند.

🟢 عدم پایبندی والد دارای حضانت به ملاقات فعلی

در مواردی که والد دارای حضانت:

• مانع ملاقات شود
• همکاری نکند
• کودک را از والد ملاقات‌کننده دور نگه دارد

دادگاه ممکن است برای جبران آسیب به کودک، زمان ملاقات را بیشتر کند یا حتی نظارت بر ملاقات را برقرار سازد. همچنین توجه داشته باشید که پدر بزرگ و مادر بزرگ هم حق ملاقات نوه را دارند و می توانند برای افزایش مدت زمان آن درخواست دهند.

🟢 تغییر محل سکونت یا ایجاد ثبات در زندگی

اگر والد متقاضی:

• به شهری نزدیک‌تر نقل‌مکان کرده باشد
• ازدواج مجدد سالم و باثباتی داشته باشد
• فضای مناسبی برای کودک (مثلاً اتاق جداگانه) فراهم کرده باشد

این تغییرات نشان‌دهنده آمادگی برای حضور پررنگ‌تر در زندگی کودک است و می‌تواند به افزایش ملاقات منجر شود.

نمونه رای افزایش ملاقات فرزند از سه ساعت به دو روز

درک بهتر عملکرد دادگاه‌ها گاهی با مثال‌های واقعی ممکن می‌شود. این بخش به یک سناریوی واقعی از زندگی و روند حقوقی آن می‌پردازد که چگونه یک والد توانست با دلایل قانع‌کننده، مدت ملاقات با فرزند خود را از چند ساعت به دو روز افزایش دهد.

📌 سناریوی واقعی از دادگاه خانواده

موضوع: افزایش مدت ملاقات پدر با فرزند ۱۱ ساله
وضعیت قبلی: ملاقات ۶ ساعته در هفته
درخواست: افزایش مدت ملاقات به یک شبانه‌روز (از پنج‌شنبه عصر تا جمعه عصر)

شرح ماجرا:

پدری که سابقاً فقط هفته‌ای ۶ ساعت حق ملاقات با فرزند ۱۱ ساله‌اش را داشت، پس از ایجاد شرایط پایدار در زندگی‌اش، از دادگاه تقاضای افزایش مدت ملاقات کرد. او موارد زیر را در دادخواست خود ذکر کرد:

• داشتن شغل ثابت با درآمد مناسب

• اجاره آپارتمان مستقل با اتاق مجزا برای فرزند

• تمایل شدید فرزند به سپری کردن زمان بیشتر با پدر

• گزارشی از بهزیستی مبنی بر آرامش و رضایت کودک در زمان ملاقات

رأی دادگاه بدوی:

با استناد به مصلحت کودک و مواد ۴۵ قانون حمایت خانواده و ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، دادگاه مدت ملاقات را افزایش داد و اجازه ملاقات از ساعت ۵ عصر پنج‌شنبه تا ۵ عصر جمعه را صادر کرد.

رأی تجدیدنظر:

پدر در ادامه با رأی تجدیدنظر هم مواجه شد، اما دادگاه تجدیدنظر استان تهران پس از بررسی کامل پرونده، اعتراض را وارد ندانست و رأی دادگاه بدوی را تأیید و قطعی اعلام کرد.

📜 نکته حقوقی مهم: این رأی نشان می‌دهد حتی اگر در گذشته بین والدین توافقی درباره ساعات ملاقات وجود داشته باشد، با تغییر شرایط و اولویت مصلحت کودک، دادگاه می‌تواند آن توافق را کنار بگذارد.

نمونه دادخواست افزایش مدت ملاقات فرزند

دادخواست برای افزایش مدت ملاقات فرزند یکی از اسناد قانونی است که به‌طور رسمی در دادگاه خانواده مطرح می‌شود. این دادخواست باید تمامی دلایل، مستندات و شرایط جدید را به‌طور واضح و شفاف توضیح دهد تا دادگاه بتواند در خصوص آن تصمیم‌گیری کند.

ریاست محترم دادگاه خانواده تهران
با سلام و احترام

اینجانب «[نام کامل خواهان]» فرزند «[نام پدر]» دارای شماره ملی «[کد ملی]» ساکن «[آدرس کامل]» به استحضار می‌رسانم:

مطابق دادنامه شماره «[شماره دادنامه]» صادره از شعبه «[شماره شعبه]» دادگاه خانواده «[نام شهر]»، اینجانب حق ملاقات با فرزند مشترک به نام «[نام فرزند]» متولد «[سال تولد]» را در روزهای «[مثلاً جمعه‌ها]» از ساعت «[9 صبح]» تا «[12 ظهر]» دارم.

اکنون با گذشت مدت‌زمانی از اجرای این حکم، نظر به اینکه:

• فرزند اینجانب به سن بالاتری رسیده و نیاز به ارتباط بیشتر با پدر/مادر خود دارد؛

• اینجانب دارای شغل ثابت و درآمد مشخص شده‌ام؛

• منزل مسکونی مستقل و مناسب برای حضور کودک فراهم کرده‌ام؛

• و گزارش مشاور/بهزیستی نیز گویای تأثیر مثبت این ملاقات‌ها بر فرزند می‌باشد؛

لذا با استناد به ماده 1174 قانون مدنی و مواد ۴۳ و ۴۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، و با توجه به اصل «مصلحت طفل»، تقاضای صدور حکم مبنی بر افزایش مدت ملاقات فرزند از [میزان فعلی] به [میزان پیشنهادی، مثل دو روز در هفته یا اجازه ماندن شبانه] را دارم.

همچنین در صورت نیاز، تقاضا دارم پرونده جهت بررسی وضعیت فرزند و شرایط ملاقات به کارشناس رسمی یا سازمان بهزیستی ارجاع گردد.

با احترام

سوالات متداول

در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون افزایش مدت زمان ملاقات فرزند مطرح شده است:

❓من پدری هستم که الان هفته‌ای فقط ۳ ساعت فرزندم رو می‌بینم. الان شرایط کار و زندگی‌م خیلی بهتر شده. می‌تونم درخواست افزایش زمان ملاقات بدم؟

✅ بله، شما می‌تونید با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست افزایش مدت ملاقات ثبت کنید. اگر بتونید ثابت کنید که شرایط شغلی، مالی یا سکونتی‌تون بهبود یافته و این تغییرات به نفع فرزندتون هست، دادگاه احتمالاً با درخواست‌تون موافقت می‌کنه، به‌خصوص اگر مشاور یا کارشناس بهزیستی هم تأیید کنه که ملاقات بیشتر به سلامت عاطفی کودک کمک می‌کنه.

❓من مادر بچه‌ام هستم و پدرش فقط هفته‌ای یک‌بار می‌دیدش. حالا درخواست کرده که بچه شب هم پیشش بمونه. ولی من مخالفم. آیا دادگاه حرف من رو قبول می‌کنه؟

✅ مخالفت شما شنیده می‌شه، اما تصمیم نهایی با دادگاهه. اگر پدر کودک بتونه نشون بده که خونه امن داره، شرایطش مساعده و فرزند هم علاقه داره که زمان بیشتری با پدرش باشه، دادگاه ممکنه با افزایش مدت ملاقات—even به شکل شبانه—موافقت کنه، حتی با وجود مخالفت شما. چون قانون همیشه «مصلحت فرزند» رو ملاک قرار می‌ده، نه صرفاً نظر والدین.

❓فرزند من ۱۰ سالشه و خیلی به من وابسته‌ست. فعلاً ماهی یک‌بار می‌تونم ببینمش. راهی هست که این زمان بیشتر بشه؟

✅ حتماً. سن فرزند شما و وابستگی عاطفی که به شما داره، از مهم‌ترین عواملیه که می‌تونه باعث افزایش ملاقات بشه. اگر مدارکی از مشاور، مدرسه یا گزارش‌های روان‌شناسی دارید که نشون بده کودک از کم بودن زمان ملاقات آسیب دیده، می‌تونید اون‌ها رو ضمیمه دادخواست کنید. دادگاه این موضوعات رو جدی می‌گیره و در صورت اثبات، احتمالاً رأی به نفع شما صادر می‌کنه.