اعتراض به آرای کمیسیون ماده ۷ شهرداری و نمونه دادخواست ابطال

با افزایش جمعیت شهری و توسعه ساخت‌وساز در شهرها، حفظ فضای سبز به یک دغدغه اساسی در مدیریت شهری تبدیل شده است. از این‌رو، قانون‌گذار با تدوین آیین‌نامه‌ها و مقرراتی مانند کمیسیون ماده ۷ شهرداری، تلاش کرده تا از قطع بی‌رویه درختان و نابودی باغات جلوگیری کند. بر اساس این ماده، هرگونه اقدام برای قطع، جابه‌جایی یا هرس درختان در محدوده و حریم شهر باید با مجوز این کمیسیون انجام شود.

اما گاهی اوقات، تصمیمات کمیسیون ممکن است مورد اعتراض مالک یا ذی‌نفع قرار گیرد؛ در چنین مواردی آشنایی با مراحل اعتراض، مرجع رسیدگی و نحوه تنظیم دادخواست ابطال رأی می‌تواند نقش کلیدی در احقاق حقوق شهروندان ایفا کند. در این مقاله به صورت کامل به بررسی وظایف کمیسیون، فرآیند اعتراض به آرای کمیسیون ماده ۷ شهرداری و نحوه شکایت از رأی صادره پرداخته‌ ایم. اما پیش از آن بهتر است در مورد نحوه صدور رای و ساختار این کمیسیون اطلاعات بیشتری کسب نمایید.

کمیسیون ماده ۷ شهرداری چیست و چه وظایفی دارد؟

کمیسیون ماده ۷ شهرداری، نهادی قانونی است که به موجب آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها تشکیل شده و وظیفه اصلی آن نظارت بر اجرای این قانون و تشخیص باغات در مناطق شهری است. این کمیسیون در واقع یکی از ابزارهای مدیریت شهری برای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از قطع بی‌رویه درختان محسوب می‌شود و صلاحیت آن بر اساس مساحت ملک، تعداد درختان، نوع کاربری زمین و مشخصات سند مالکیت تعریف می‌شود.

اعضای این کمیسیون شامل سه نفر هستند:

• یک نماینده از شورای اسلامی شهر به انتخاب رئیس شورا؛
• یک نماینده از شهرداری، ترجیحاً معاون شهرسازی یا خدمات شهری؛
• مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز، و در شهرداری‌هایی که این سازمان وجود ندارد، مسئول فضای سبز شهرداری.

برای رسمیت یافتن جلسات این کمیسیون، حضور هر سه عضو الزامی است. بدون حضور همه اعضا، رأی‌گیری و تصمیم‌گیری معتبر نخواهد بود.

از جمله مهم‌ترین وظایف کمیسیون ماده ۷ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بررسی درخواست‌های مربوط به قطع، جابجایی یا هرس درختان؛
• تشخیص باغ بودن یا نبودن ملک بر اساس ضوابط آیین‌نامه اجرایی؛
• ارائه نظر کارشناسی برای صدور پروانه ساختمانی در املاک بزرگ‌ تر از ۵۰۰ متر مربع؛
• ارسال نظر کارشناسی به شورای اسلامی شهر جهت تصمیم‌گیری در موارد خاص.

این کمیسیون با بررسی سوابق ثبتی، نقشه‌ها، تصاویر و بازدید میدانی از ملک، در مورد باغ بودن یا نبودن آن اظهار نظر می‌کند. تصمیم این کمیسیون می‌تواند آثار مهمی در صدور مجوز ساخت و ساز یا حفظ و نگهداری درختان در سطح شهر داشته باشد.

چه املاکی مشمول تشخیص باغات می‌شوند؟

یکی از اصلی‌ترین وظایف کمیسیون ماده ۷ شهرداری، تشخیص «باغ بودن» یا نبودن یک ملک است. این تشخیص تأثیر مستقیمی بر صدور پروانه ساخت‌وساز، مجوز قطع درختان و تغییر کاربری ملک دارد. قانون‌گذار در بند “د” ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها، به‌صورت مشخص مصادیق املاکی را که می‌توان آن‌ها را باغ محسوب کرد، تعیین کرده است.

این مصادیق عبارتند از:

1. ✅ملک با حداقل ۵۰۰ متر مربع مساحت که دارای درخت است:

   • اگر ملک دارای بنای احداث‌شده باشد، باید در هر ۱۶ متر مربع از فضای باز خارج از بنا، حداقل یک اصله درخت وجود داشته باشد.

   • اگر ملکی بدون سابقه ساخت‌وساز باشد، باید به‌طور متوسط در هر ۲۵ متر مربع یک اصله درخت، اعم از مثمر یا غیر مثمر، وجود داشته باشد.
     نکته مهم: اگر درختان به هر دلیلی قطع یا نابود شده باشند، تعداد درختان از آمار محاسبه‌شده کسر نمی‌شود.

2. ✅ملکی با سند رسمی به نام باغ، باغچه، باغ عمارت یا زمین مشجر:
   وجود این عناوین در سند مالکیت یا سند مادر ملک، به تنهایی می‌تواند مبنای تشخیص باغ توسط کمیسیون قرار گیرد.

3. ✅املاکی که سابقه رأی باغ بودن از کمیسیون ماده ۱۲ قانون زمین شهری دارند:
   این کمیسیون‌ها در گذشته درباره باغ بودن برخی املاک رأی صادر کرده‌اند و این آرا ملاک عمل خواهد بود.

4. ✅املاکی که در گذشته توسط وزارت جهاد کشاورزی باغ شناخته شده‌اند و بعدها در طرح‌های توسعه شهری در محدوده شهر قرار گرفته‌اند.

5. ✅املاکی که شورای اسلامی شهر، باغ بودن آن‌ها را تشخیص دهد:
   البته بر اساس تبصره ۳ ماده ۷ آیین‌نامه، در این مورد خاص، نظر کمیسیون ماده ۷ باید به همراه پرونده کامل و نظر کارشناسی به شورای شهر ارسال شود تا شورا تصمیم‌گیری کند.

تشخیص باغ بودن یک ملک، نه‌تنها بر سرنوشت درختان موجود در آن تأثیر می‌گذارد، بلکه محدودیت‌هایی برای ساخت‌وساز ایجاد می‌کند. در نتیجه، مالکان باید قبل از هرگونه عملیات عمرانی، وضعیت ملک خود را از نظر تعلق به مصادیق فوق بررسی کرده و از شهرداری استعلام بگیرند.

روند بررسی در کمیسیون ماده ۷ و نحوه صدور رأی

فرآیند رسیدگی در کمیسیون ماده ۷ شهرداری برای تشخیص باغات یا صدور مجوز قطع درختان، طبق آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها، دارای سازوکار مشخصی است. این کمیسیون موظف است با بررسی دقیق اسناد، تصاویر و مستندات مالک یا متقاضی، در مورد باغ بودن ملک یا ضرورت قطع درختان تصمیم‌گیری کند.

📌مراحل رسیدگی در کمیسیون:

1. ارائه درخواست توسط ذینفع (مالک یا نماینده قانونی):
   درخواست باید همراه با مدارک شناسایی، سند مالکیت، کروکی و عکس‌های ملک و درختان باشد. در صورتی که موضوع صرفاً تشخیص باغ باشد، مشخصات زمین و درختان کافی است؛ اما اگر درخواست قطع یا جابجایی درخت مطرح باشد، دلایل آن نیز باید پیوست شود.

2. بررسی کارشناسی توسط شهرداری یا سازمان فضای سبز:
   کارشناسان شهرداری یا سازمان پارک‌ها و فضای سبز، از ملک بازدید کرده و گزارشی با جزئیات فنی تهیه می‌کنند که شامل نوع درختان، تعداد، سلامت، و محل قرارگیری آن‌ها است.

3. تشکیل جلسه رسمی کمیسیون:
   جلسه با حضور سه عضو اصلی (نماینده شورای شهر، نماینده شهردار و مدیر فضای سبز) رسمیت دارد. تصمیم‌گیری با اکثریت آرای اعضا انجام می‌شود و غیبت هر یک از آن‌ها، مانع رسمیت جلسه خواهد بود.

4. صدور رأی ظرف مدت حداکثر یک ماه:
   طبق آیین‌نامه، کمیسیون باید حداکثر طی یک ماه از تاریخ وصول درخواست، رأی خود را صادر و به ذینفع ابلاغ کند. رأی می‌تواند مبنی بر پذیرش یا رد درخواست باشد.

5. ابلاغ رأی به ذینفع:
   رأی صادر شده به صورت کتبی و از طریق شهرداری یا دفاتر خدمات الکترونیک شهر ابلاغ می‌گردد و متقاضی از تاریخ ابلاغ مهلت دارد در صورت مخالفت، اعتراض خود را ثبت کند.

این فرآیند نه‌تنها به حفظ منافع شهروندان کمک می‌کند، بلکه نقش کلیدی در صیانت از محیط‌ زیست شهری دارد. توصیه می‌شود متقاضیان از طریق مشاوران متخصص، مدارک خود را کامل تهیه کرده و در صورت نیاز به اعتراض، در مهلت مقرر اقدام کنند.

نحوه اعتراض به رأی کمیسیون ماده ۷ شهرداری

اعتراض به رأی کمیسیون ماده ۷ شهرداری، از حقوق قانونی مالک یا ذینفع محسوب می‌شود. در صورتی که کمیسیون رأی به باغ بودن ملک یا مخالفت با قطع یا جابجایی درختان بدهد، متقاضی می‌تواند از دو مسیر قانونی برای اعتراض اقدام کند: کمیسیون تجدید نظر ماده ۷ و دیوان عدالت اداری.

📌۱. مهلت اعتراض به کمیسیون تجدید نظر ماده ۷

پس از صدور رأی بدوی، فرد معترض تا ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ رأی فرصت دارد که اعتراض خود را به کمیسیون تجدید نظر ماده ۷ ارائه کند. این کمیسیون با ترکیب جدید و خارج از اعضای کمیسیون بدوی تشکیل می‌شود و رأی جدید صادر می‌کند. این رأی در صورتی که مورد اعتراض مجدد نباشد، قطعی خواهد شد.

📌۲. شکایت در دیوان عدالت اداری

در صورتی که رأی قطعی کمیسیون ماده ۷ (اعم از بدوی یا تجدیدنظر) همچنان مورد اعتراض مالک یا ذینفع باشد، امکان ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری وجود دارد:

• مهلت اعتراض در دیوان:

• برای افراد مقیم ایران: حداکثر سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی
• برای افراد مقیم خارج: حداکثر شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی

• نتایج محتمل در دیوان عدالت:

• رد شکایت: متقاضی می‌تواند ظرف ۲۰ روز به رأی دیوان در شعب تجدید نظر اعتراض کند.
• ورود شکایت: رأی کمیسیون نقض شده و پرونده جهت رسیدگی مجدد با رعایت ایرادات دیوان، به کمیسیون هم‌عرض ارجاع داده می‌شود.

نکات مهم در اعتراض:

• ارائه مستندات قوی مانند نقشه دقیق، تصاویر وضع موجود، گزارش کارشناسی رسمی، اسناد مالکیت، دلایل ضرورت قطع یا عدم وجود شرایط باغ بودن، برای موفقیت در اعتراض ضروری است.
• کمک گرفتن از وکیل متخصص دیوان عدالت اداری می‌تواند شانس پیروزی در دعوا را افزایش دهد؛ زیرا روند رسیدگی در دیوان پیچیده و دارای جزئیات حقوقی خاص است.

اعتراض به رأی کمیسیون ماده ۷، فرصتی است برای دفاع از حقوق مالکانه، به‌ویژه در مواردی که به اشتباه یا با استناد ناقص، ملک باغ تلقی شده یا اجازه لازم برای احداث بنا یا قطع درخت داده نشده است.

نمونه دادخواست اعتراض و ابطال رأی کمیسیون ماده ۷

در صورت عدم پذیرش اعتراض توسط کمیسیون تجدید نظر یا نارضایتی از رأی قطعی کمیسیون ماده ۷ شهرداری، تنها راه باقی‌مانده برای پیگیری حقوقی، ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری است. در این بخش یک نمونه دادخواست برای ابطال رأی کمیسیون ماده ۷ ارائه می‌دهیم که می‌تواند به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرد.

ریاست محترم دیوان عدالت اداری

با سلام

اینجانب ……… فرزند ……… به شماره ملی ……….. ساکن ……….، با وکالت خانم/آقای ……….. به استناد وکالتنامه پیوست، به استحضار می‌رساند:

در تاریخ ……… کمیسیون ماده ۷ شهرداری منطقه ……… طی رأی شماره ……… ملک متعلق به اینجانب را واقع در پلاک ثبتی ………. به عنوان «باغ» تشخیص داده است. در حالی‌که ملک مورد نظر نه از نظر وسعت، نه تعداد درخت، و نه از لحاظ سابقه ثبتی واجد شرایط مندرج در بند «د» ماده یک آیین‌نامه اجرایی قانون حفظ و گسترش فضای سبز نمی‌باشد.

علی‌رغم اعتراض در مهلت مقرر و ارائه مستندات مبنی بر عدم تحقق شرایط قانونی برای اطلاق عنوان باغ، کمیسیون بدون توجه به مدارک قانونی و صرفاً بر اساس بازدید اولیه، رأی به باغ بودن ملک صادر کرده است.

لذا با عنایت به مغایرت رأی مذکور با قوانین موضوعه و آیین‌نامه‌های اجرایی مربوطه، مستنداً به ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تقاضای **ابطال رأی کمیسیون ماده ۷ شهرداری** و صدور حکم شایسته را از آن مقام محترم دارم.

ضمناً مستندات اینجانب به شرح زیر تقدیم می‌گردد:
1. تصویر سند مالکیت
2. کپی رأی کمیسیون ماده ۷
3. نقشه موقعیت ملک
4. نظریه کارشناس رسمی دادگستری (در صورت وجود)
5. تصاویر و کروکی محل

با احترام
امضاء – تاریخ

برای دریافت متن فوق می توانید بر روی نمونه دادخواست اعتراض به رأی کمیسیون ماده ۷ شهرداری کلیک نمایید.

سوالات متداول

در این قسمت سوالات متداول مربوط به نحوه اعتراض به آرای کمیسیون ماده 7 شهرداری که توسط پرسشگران محترم از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی آنلاین مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:

❓ اگر کمیسیون ماده ۷ ملک من را باغ تشخیص داده ولی هیچ درختی در آن وجود ندارد، چطور می‌توانم اعتراض کنم؟
✅ در این حالت، شما می‌توانید ظرف مهلت قانونی سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی، به دیوان عدالت اداری شکایت کنید و با ارائه مدارک مثل عکس‌های هوایی، گزارش کارشناسی و نقشه وضع موجود، ثابت کنید که ملک باغ نیست.

❓ اگر بخواهم به رأی قطعی کمیسیون ماده ۷ اعتراض کنم، آیا امکان تغییر آن وجود دارد؟
✅ بله، اگر دلایل و مستندات کافی برای اعتراض داشته باشید و دیوان عدالت اداری اعتراض را وارد بداند، می‌تواند رأی را نقض کرده و پرونده را برای رسیدگی مجدد به کمیسیون هم‌عرض ارجاع دهد.

❓ در صورتی که کمیسیون با قطع درخت در ملک شخصی من مخالفت کند، چه گزینه‌هایی برای ادامه مسیر دارم؟
✅ ابتدا می‌توانید درخواست تجدیدنظر به همان کمیسیون بدهید. در صورت رد مجدد، مسیر اعتراض از طریق دیوان عدالت اداری برای رسیدگی به تخلف احتمالی باز است.

❓ اگر یکی از درختان ملک من خشک شده و احتمال سقوط آن وجود دارد، آیا باز هم باید مجوز از کمیسیون بگیرم؟
✅ بله، حتی درختان خشک یا آسیب‌دیده نیز بدون مجوز کمیسیون ماده ۷ قابل قطع نیستند. در صورت ارائه مستندات، احتمال موافقت کمیسیون با قطع آن بیشتر خواهد بود.

❓ در صورت صدور مجوز قطع درخت توسط کمیسیون، آیا ملزم به کاشت درخت جایگزین هستم؟
✅ بله، طبق آیین‌نامه، مالک موظف است به جای درخت قطع‌شده، نهال جدید در محل تعیین‌شده توسط شهرداری بکارد، مگر آن‌که توافق دیگری با شهرداری انجام شده باشد.

❓ اگر درختی مانع ساخت پارکینگ در ساختمان شود، آیا این دلیل کافی برای صدور مجوز قطع است؟
✅ این موضوع باید در کمیسیون ماده ۷ مطرح شود. در صورت احراز ضرورت ساخت‌وساز و نبود راهکار جایگزین، ممکن است مجوز قطع با الزام کاشت جایگزین صادر شود.