آیا کپی برابر اصل همیشه معتبر است؟

پاسخ به این سوال، هم مثبت است و هم مشروط. کپی برابر اصل سند رسمی تنها در صورتی معتبر خواهد بود که طبق قانون و توسط مرجع صلاحیت‌دار برابر با اصل شده باشد. با این حال، چند نکته مهم وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:

1. ✔️مطابقت با اصل باید در زمان تأیید وجود داشته باشد؛ یعنی مأمور رسمی باید سند اصلی را با کپی مقایسه کرده و سپس آن را تأیید کند.

2. ✔️اعتبار کپی برابر اصل دائمی نیست؛ اگر بعدها مشخص شود که کپی با اصل سند مطابقت نداشته، اعتبار آن از بین می‌رود. این نکته در ماده ۷۴ قانون ثبت ذکر شده است.

3. ✔️در برخی دعاوی مهم، مانند زمانی که اصل سند مورد انکار یا ادعای جعل قرار گیرد، دادگاه ممکن است صرفاً اصل سند را بپذیرد و به کپی برابر اصل استناد نکند.

4. ✔️همچنین در جلسه اول دادرسی (مطابق رویه قضایی و آیین دادرسی)، معمولاً ارائه اصل سند الزامی است و کپی برای اثبات ادعا کافی نخواهد بود.

در نتیجه، کپی برابر اصل سند رسمی معتبر است، اما تنها در چارچوب ضوابط قانونی و در مواردی که دادگاه آن را به‌عنوان دلیل قابل قبول بشناسد. استفاده نادرست یا بدون گواهی معتبر از کپی، می‌تواند موجب رد دعوا یا عدم پذیرش آن در دادگاه شود.

📌کپی سند رسمی در چه مواردی جعل محسوب می‌شود؟

اگرچه در بیشتر موارد کپی سند رسمی تنها یک نسخه کمکی برای جلوگیری از مفقودی یا آسیب به اصل سند است، اما در شرایط خاصی می‌تواند مصداق جعل و جرم کیفری باشد. طبق ماده ۵۳۷ قانون مجازات اسلامی، کپی‌برداری از اسناد در این موارد، جعل تلقی می‌شود:

1. ✔️کپی سند رسمی بدون اجازه و اطلاع مرجع صلاحیت‌دار انجام شده باشد.
2. ✔️علائم، مهر یا امضای رسمی جعلی روی نسخه کپی درج شده باشد.
3. ✔️نسخه کپی عمداً به نحوی تنظیم شده باشد که با اصل سند قابل تفکیک نباشد یا هدف از آن، فریب مقام قضایی یا اداری باشد.
4. ✔️تغییر در محتوا، تاریخ یا اطلاعات مهم سند حتی به مقدار جزئی، در نسخه کپی صورت گرفته باشد.

در چنین مواردی، تهیه‌کننده و استفاده‌کننده از این کپی تقلبی، مرتکب جرم جعل سند رسمی شده و به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.

در نتیجه، کپی‌برداری از اسناد رسمی بدون رعایت ضوابط قانونی یا با نیت تقلب، جرم محسوب می‌شود و علاوه‌بر بی‌اعتبار شدن سند، مسئولیت کیفری نیز به دنبال دارد.

سوالات متداول

در این بخش سوالات متداول پیرامون کپی برابر اصل سند رسمی که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:

❓ آیا می‌توان از مدرکی که خودش به صورت کپی برابر اصل شده، دوباره کپی برابر اصل تهیه کرد و آیا معتبر است؟
✅ مطابق با قوانین، اعتبار رونوشت یک سند رسمی زمانی مورد پذیرش است که مطابقت آن با ثبت دفتر اسناد رسمی گواهی شده باشد. بنابراین، کپی برابر اصل باید با ثبت دفتر مطابقت داشته باشد تا معتبر باشد.

❓ آیا کپی رنگی از قرارداد چاپی که در دفتر اسناد رسمی برابر اصل شده است، در صورت شکایت ارزش کارشناسی دارد؟
✅ خیر، کپی رنگی که برابر اصل شده باشد به تنهایی در صورت شکایت ارزش کارشناسی ندارد.

❓ آیا دادن کپی رنگی از سند به برادرم می‌تواند موجب سوء استفاده شود؟ قبلاً از او خواسته شده بود که پدر ضامن وام شود و فشار زیادی به او وارد کرده بودند.
✅ اگر نگران سوء استفاده هستید، می‌توانید قبل از ارائه کپی رنگی مشورت حقوقی بگیرید و در صورت بروز مشکل، قابلیت شکایت را دارید.

❓ آیا کپی گرفته شده از قراردادی که امضا و اثر انگشت در متن اصلی و کپی آن واقعی هستند، اعتبار قضایی و عرفی همانند نسخه اصلی خواهد داشت؟
✅ هر یک از نسخه‌ها، چه اصلی و چه کپی، احکام خاص خود را دارند و معادل یکدیگر نیستند؛ بنابراین باید مورد بررسی دقیق قرار گیرند.

❓ آیا می‌توان جعلی بودن یک قرارداد را از روی کپی ثابت کرد، در صورتی که اصل سند دست خوانده است و به ما نمی‌دهد؟
✅ برای اثبات جعلی بودن، نیاز به اصل سند جهت کارشناسی است و بدون آن ممکن است این امر امکان‌پذیر نباشد.

❓ آیا دادن کپی سند به برادرم که برای امور مالی شرکت نیاز به ثبت شرکت حقیقی دارد، می‌تواند مشکل‌ساز شود و آیا راهی برای محدود کردن استفاده از کپی وجود دارد؟
✅ اگر سند رسمی به نام شما باشد، معمولاً مشکلی پیش نخواهد آمد. برای محدود کردن استفاده از کپی، می‌توانید متنی مانند “فقط جهت استعلام” را روی آن بنویسید.