با گسترش سریع فناوری اطلاعات و شبکههای اجتماعی، پلتفرمهایی همچون اینستاگرام به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره کاربران ایرانی تبدیل شدهاند. اینستاگرام نهتنها بستری برای سرگرمی، بلکه محلی برای کسب درآمد، تبلیغات، برقراری ارتباط و حتی فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی است. اما در کنار این مزایا، این شبکه اجتماعی به عرصهای برای وقوع انواع جرایم اینترنتی نیز بدل شده است؛ جرایمی که به دلیل ماهیت پیچیده و مرزهای نامشخص فضای مجازی، پیگیری و اثبات آنها گاهی با چالشهای جدی مواجه است.
در این مقاله، به بررسی مهمترین جرایم اینستاگرامی، شیوه پیگیری آنها توسط پلیس فتا، مجازات قانونی این جرایم و همچنین محدودیتها و واقعیات مربوط به ردیابی کاربران در اینستاگرام خواهیم پرداخت. اگر میخواهید بدانید که آیا پلیس فتا به دایرکت اینستاگرام دسترسی دارد، یا چگونه میتوان از یک پیج متخلف شکایت کرد، با ما همراه باشید.
جرایم اینستاگرامی چیست و چرا اهمیت دارد؟
افزایش وابستگی روزافزون افراد به فضای مجازی، موجب شده تا رفتارهای کاربران در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام، نهتنها جنبه شخصی بلکه آثار حقوقی و کیفری نیز پیدا کند. در واقع هر فعالیت در این فضا، قابل بررسی از منظر قانون است؛ بهویژه زمانی که یک عمل موجب ضرر، تهدید یا آسیب به دیگران شود. به همین دلیل، جرایم اینستاگرامی بهعنوان یکی از شاخههای جرایم سایبری، امروزه بسیار مورد توجه نهادهای قضایی و انتظامی قرار گرفته است.
با اینکه اینستاگرام بستری برای کسب درآمد، سرگرمی یا تعامل اجتماعی محسوب میشود، اما به دلیل ویژگیهایی مانند امکان ساخت حسابهای فیک، ارسال پیام بدون محدودیت، و پنهانبودن هویت کاربران، به ابزاری برای برخی از مجرمان اینترنتی نیز تبدیل شده است. افرادی که با سوءاستفاده از ناشناسماندن، دست به رفتارهایی میزنند که از نظر قانونی جرم محسوب میشود.
📌 برخی ویژگیهای اینستاگرام که موجب سهولت ارتکاب جرم میشوند:
- عدم الزام به احراز هویت واقعی هنگام ساخت اکانت
- وجود فضای خصوصی مانند دایرکت برای ارسال تهدید یا فحاشی
- گستردگی کاربران در همه ردههای سنی و جنسی
- نبود کنترل داخلی بر محتواهای منتشر شده تا زمان گزارش تخلف
در ادامه، به بررسی انواع جرایم اینستاگرامی و مجازات آنها بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران خواهیم پرداخت.
انواع جرایم اینستاگرامی و مجازات قانونی آنها
در دنیای امروز که اینستاگرام به یکی از پرکاربردترین شبکههای اجتماعی تبدیل شده، وقوع انواع جرایم اینترنتی در این فضا، دیگر پدیدهای نادر و استثنایی نیست و مانند دیگر پلتفرم ها و جرایم تلگرامی، مجرمان با استفاده از روشهای مختلف و بعضاً پیچیده، اقدامات مجرمانهای از تهدید و توهین گرفته تا سرقت اطلاعات شخصی و کلاهبرداری گسترده را در این بستر انجام میدهند. در این بخش، به بررسی رایجترین انواع جرایم اینستاگرامی و مجازات قانونی آنها بر اساس مقررات کیفری ایران میپردازیم.
⚖️ انتشار عکسهای خصوصی بدون رضایت صاحب تصویر
یکی دیگر از جرایم مهم در اینستاگرام، انتشار تصاویر یا فیلمهای خصوصی افراد بدون اجازه آنهاست؛ این عمل، نقض حریم خصوصی محسوب میشود و در بسیاری از موارد با هدف تهدید، تحقیر، انتقام یا بیآبرو کردن قربانی انجام میشود.
مطابق با ماده 16 قانون جرایم رایانهای:
«هرکس بهوسیله سیستمهای رایانهای یا مخابراتی، صوت، تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی دیگری را بدون رضایت او منتشر کند به نحوی که موجب ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم میشود.»
حتی اگر این تصاویر قبلاً توسط خود فرد بهصورت محدود منتشر شده باشند، بازنشر آنها توسط فرد دیگر بدون رضایت، جرم تلقی میشود. در صورت ارائه شکایت و مدارک کافی مانند اسکرینشات، لینک پست، دایرکت یا پیام تهدیدآمیز، امکان پیگیری این جرم از طریق پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانهای وجود دارد.
در مطلبی تحت عنوان اگر عکسمان پخش شد چه کار کنیم این موضوع به صورت کامل توضیح داده شده که با کمک پلیس فتا و گزارش به خود پلتفرم می توانید اقدام به حذف عکس ها نمایید.
⚖️ توهین و فحاشی در اینستاگرام
یکی از شایعترین جرایم اینستاگرامی، فحاشی، استفاده از الفاظ رکیک یا توهین به دیگران در دایرکت یا زیر پستها است.
بر اساس ماده 608 قانون مجازات اسلامی:
«توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا جزای نقدی محکوم میشود.»
🔍 نکته: اگر توهین از طریق الفاظ قذف (نسبت دادن زنا یا لواط) باشد، حد قذف یعنی ۸۰ ضربه شلاق جاری میشود.
⚖️ قذف در فضای مجازی
قذف زمانی رخ میدهد که کاربری فردی را بدون دلیل متهم به زنا یا لواط کند؛ حتی اگر این اتهام در قالب پست، استوری یا دایرکت در فضای مجازی باشد.
طبق ماده ۲۴۶ قانون مجازات اسلامی:
«قذف علاوه بر لفظ، با نوشتن هرچند به شیوه الکترونیکی نیز محقق میشود.»
مجازات قذف: ۸۰ ضربه شلاق حدی
⚖️ تهدید کاربران از طریق اینستاگرام
اگر کاربری شخصی را به قتل، افشای اطلاعات خصوصی یا لطمه به آبرو تهدید کند، چه در دایرکت و چه در کامنتها، مرتکب جرم تهدید شده است.
مطابق ماده 669 قانون مجازات اسلامی:
«هرکس دیگری را به هر نحو به قتل یا ضررهای جانی یا شرفی یا مالی تهدید نماید، به شلاق تا ۷۴ ضربه یا حبس از دو ماه تا دو سال محکوم میشود.»
⚖️ کلاهبرداری با پیجهای فیک
کلاهبرداری در اینستاگرام معمولاً از طریق پیجهایی با هویت جعلی انجام میشود. افراد با ساخت پیجهای فروش، اعتمادسازی میکنند و پس از دریافت پول، پاسخگو نیستند.
بر اساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری:
«مرتکب به حبس از یک تا هفت سال و جزای نقدی معادل مال گرفتهشده و رد مال محکوم میگردد.»
⚖️ فروش کالا و عدم تحویل آن
یکی از موارد بسیار شایع در جرایم اینستاگرامی، فروش کالا بدون تحویل آن به مشتری است. در این روش، افراد با ظاهر یک فروشگاه آنلاین، محصولاتی را تبلیغ کرده، سفارش میگیرند و پس از دریافت مبلغ، هیچ کالایی ارسال نمیکنند.
این نوع تخلف به دلیل مشخص بودن شماره کارت بانکی، شماره تلفن، آیدی اینستاگرام یا گاهی حتی آدرس پستی قابل پیگیری و شکایت است و حتی می توان خسارت عدم تحویل کالا توسط فروشنده را نیز دریافت نمود.
در این موارد، علاوه بر جرم کلاهبرداری، ممکن است موضوع فروش مال غیر یا تحصیل مال نامشروع نیز مطرح شود. اگر مستندات کافی وجود داشته باشد، پلیس فتا میتواند با استعلام حساب بانکی و ردیابی آیپی، فرد مجرم را شناسایی کند.
آیا پلیس فتا میتواند اکانتهای اینستاگرامی را ردیابی کند؟
یکی از سؤالات پرتکرار میان کاربران فضای مجازی این است که آیا پلیس فتا توانایی شناسایی و ردیابی اکانتهای متخلف در اینستاگرام را دارد؟ در پاسخ باید گفت بله، در اغلب موارد این امکان وجود دارد، ولی با ملاحظات فنی و محدودیتهایی روبهروست.
پلیس فتا بهعنوان نهاد رسمی رصد فضای مجازی، از ابزارهای خاصی برای شناسایی مجرمان استفاده میکند، اما چون اینستاگرام یک پلتفرم خارجی با سرورهای بینالمللی است، دسترسی مستقیم و بیواسطه به اطلاعات کاربران آن وجود ندارد.
⚖️ اینستاگرام در داخل ایران مستقر نیست
از آنجایی که شرکت متا (مالک اینستاگرام) در خارج از کشور فعالیت میکند، دسترسی پلیس فتا به دیتابیس یا سرورهای آن از طریق مسیرهای عادی ممکن نیست. بنابراین پلیس فتا نمیتواند بدون حکم قضایی یا همکاری فنی، اطلاعات داخلی کاربران مثل چتها، دایرکتها یا فایلهای خصوصی را مستقیماً مشاهده کند.
📌 آیا ردیابی از طریق آیپی (IP) ممکن است؟
در حالت عادی، یکی از راههای شناسایی کاربران در فضای مجازی، استفاده از آیپی آدرس (IP Address) است؛ اما از آنجا که دسترسی به اینستاگرام در ایران مسدود شده است و اکثر کاربران با نرم افزار های عبور از محدودیت وارد میشوند، آیپی واقعی آنها در دسترس نیست و پلیس فتا در چنین شرایطی به آیپی سرورهای واسط (ویپیان) میرسد، نه آیپی اصلی فرد.
با این حال، این به معنای غیرممکن بودن ردیابی نیست. پلیس فتا میتواند با استفاده از:
- تکنیکهای مهندسی اجتماعی
- لینکهای فیشینگ
- همکاری با شرکتهای میزبان داخلی (ASP)
- جمعآوری شواهد جانبی (شماره تلفن، ایمیل، حساب بانکی و…)
فرد مجرم را شناسایی کند، بهویژه اگر اکانت هنوز فعال باشد و مجرم از روشهای حرفهای پنهانسازی هویت استفاده نکند.
⚠️ محدودیت در صورت حذف اکانت
در صورتی که پیج حذف شود، اطلاعات آن نیز از سرورهای اینستاگرام پاک میشود. بنابراین ردیابی اکانت حذفشده عملاً ممکن نیست، مگر اینکه از قبل مدارک کافی از آن تهیه شده باشد (مثل اسکرینشات یا فیش واریز وجه). پلیس فتا تنها زمانی میتواند اقدام مؤثری انجام دهد که اکانت هنوز در دسترس باشد و فعالیتهای مجرمانهاش قابل ردیابی باشد.
نکاتی درباره دسترسی پلیس فتا به دایرکت اینستاگرام
در بین کاربران اینستاگرام، یکی از سوالات متداول این است که آیا پلیس فتا میتواند به محتوای دایرکتهای اینستاگرام دسترسی داشته باشد؟ برای پاسخ به این سوال باید ابتدا تفاوت مهمی را درک کنیم: پلیس فتا یک نهاد داخلی است، اما اینستاگرام یک شبکه اجتماعی خارجی با سرورهایی خارج از ایران است.
⚖️ آیا پلیس فتا به محتوای چتهای دایرکت دسترسی دارد؟
خیر. در حالت عادی، پلیس فتا به محتوای دایرکت اینستاگرام دسترسی مستقیم ندارد. اینستاگرام بهعنوان پلتفرمی تحت مالکیت شرکت متا، اطلاعات کاربران خود را محرمانه نگه میدارد و بدون دستور قضایی بینالمللی یا همکاری رسمی، هیچ دادهای را در اختیار نهادهای داخلی قرار نمیدهد.
📌 بنابراین، هیچ راه مستقیمی برای خواندن محتوای چتها یا دریافت پرینت دایرکتهای اینستاگرام وجود ندارد، مگر اینکه:
- خود کاربر آن اطلاعات را از گوشیاش ارائه کند (در صورت دستگیری یا بازرسی قانونی)
- شاکی خصوصی اسکرینشات مکالمات را ضمیمه شکایت خود کند
- پیج هنوز فعال باشد و مستندات لازم پیش از حذف دایرکتها ذخیره شده باشد
⚖️ چرا پلیس فتا نمیتواند به سرورهای اینستاگرام دسترسی داشته باشد؟
پاسخ ساده است: اینستاگرام خارج از قلمرو سرزمینی ایران فعالیت میکند و ایران هیچ کنترلی بر سرورهای آن ندارد. برخلاف پیامرسانهای داخلی، که پلیس فتا میتواند با حکم قضایی اطلاعات حسابها را دریافت کند، در مورد اینستاگرام چنین امکانی فقط در چارچوب مکاتبات بینالمللی حقوقی و موارد بسیار خاص امنیتی امکانپذیر است.
آیا پلیس فتا میتواند پیجهای متخلف اینستاگرام را حذف کند؟
در نگاه اول به نظر میرسد که پلیس فتا به دلیل خارجی بودن سرورهای اینستاگرام، هیچ کنترلی بر حذف یا تعلیق صفحات متخلف ندارد؛ اما شواهد سالهای اخیر نشان میدهد که در موارد متعددی، صفحات اینستاگرامی با فعالیتهای مجرمانه، بهویژه صفحاتی که منشأ داخلی آنها مشخص نبود یا از خارج کشور اداره میشدند، بهطور کامل حذف شدهاند.
⚖️ حذف غیرمستقیم پیجهای مجرمانه توسط پلیس فتا
اگرچه پلیس فتا بهصورت مستقیم امکان بستن پیج را ندارد، اما با استفاده از روشهایی مانند:
- ریپورت گسترده و هدفمند به اینستاگرام از سوی کاربران یا نهادهای رسمی
- تکنیکهای فنی، مهندسی اجتماعی و مستندسازی تخلفات
- ارسال گزارش رسمی از طریق کانالهای خاص همکاری یا درخواست بینالمللی
میتواند منجر به حذف یا تعلیق اکانتهایی شود که محتوای مجرمانه، تهدید آمیز، مستهجن یا مرتبط با کلاهبرداری دارند.
📌 این موضوع نشان میدهد که اگرچه ابزار مستقیم در اختیار پلیس فتا نیست، اما با استفاده از ظرفیتهای قانونی و فنی، حذف پیجهای مجرمانه حتی در خارج از کشور نیز تا حدودی ممکن و تجربهشده است.
نحوه شکایت از پیجهای متخلف به پلیس فتا
اگر در اینستاگرام با مزاحمت، کلاهبرداری، تهدید، توهین یا هر نوع رفتاری مواجه شدید که جنبه مجرمانه دارد، باید بدانید که امکان شکایت از پیج متخلف کاملاً وجود دارد. اما مانند هر شکایت کیفری، باید از مسیر قانونی و با مدارک کافی وارد شد. در این بخش مراحل، نکات مهم و مدارک موردنیاز برای ثبت شکایت در پلیس فتا را مرور میکنیم.
📝 مراحل ثبت شکایت از طریق دادسرا و سامانه
-
جمعآوری مدارک:
در اولین گام باید تمام مستندات مرتبط با جرم را گردآوری کنید. این مدارک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسکرینشات از چتها و پیامهای تهدیدآمیز
- تصاویر مستهجن یا محتوای مجرمانه
- فیشهای واریز وجه در پروندههای کلاهبرداری
- نام پیج، آیدی، بیوگرافی و تاریخ وقوع جرم
-
دریافت شماره ثنا:
برای پیگیری قضایی، ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و شماره ثنا دریافت کنید. این شماره شناسه حقوقی شما در دستگاه قضایی است. -
مراجعه به دادسرای جرایم رایانهای:
با همراه داشتن مدارک و شماره ثنا، به دادسرای ویژه جرایم رایانهای در حوزه قضایی محل سکونت مراجعه کرده و شکواییه رسمی تنظیم میکنید. -
ارجاع پرونده به پلیس فتا:
پس از ثبت شکایت، پرونده به پلیس فتا ارجاع میشود تا تحقیقات فنی آغاز شود. پلیس فتا از طریق استعلام آیپی، بررسی حسابها و سایر ابزارهای تخصصی به شناسایی مجرم میپردازد. -
احضار متهم و ادامه فرایند قضایی:
در صورت یافتن سرنخهای کافی، فرد خاطی به دادسرا احضار میشود. در صورت عدم حضور، امکان صدور حکم جلب وجود دارد.
📝 مدارک لازم برای اثبات جرم اینستاگرامی
بر اساس ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی، ادله اثبات جرم شامل اقرار، شهادت، قسامه، سوگند و علم قاضی است. اما در جرایم رایانهای، مستندات فنی نقش کلیدی دارند. مهمترین مدارک عبارتاند از:
-
متن شکایتنامه قانونی
-
پرینت اسکرینشات چتها، تصاویر، کامنتها و…
-
فیش واریز وجه یا اطلاعات حساب بانکی
-
لینک پیج یا آیدی اینستاگرام مجرم
-
تاریخ و ساعت دقیق مکاتبات یا وقوع جرم
-
در صورت لزوم، اظهارنظر کارشناس رسمی دادگستری در تأیید مستندات
🔍 نکته مهم: اسکرینشات بهتنهایی سند رسمی محسوب نمیشود؛ اما میتواند بهعنوان «اماره قضایی» نقش مکمل داشته باشد. در کنار سایر مدارک، ارزش اثباتی خواهد داشت.
آدرس پیج پلیس فتا در اینستاگرام
در مواجهه با جرایم اینستاگرامی، بسیاری از کاربران در تلاشاند با جستوجو در خود اینستاگرام، به صفحه رسمی پلیس فتا دسترسی پیدا کنند تا شکایت یا گزارش خود را مستقیماً از طریق همان پلتفرم اعلام کنند. اما باید با قاطعیت اعلام کرد که:
❌ پلیس فتا هیچ صفحه رسمی در اینستاگرام ندارد
به دلیل مسدود بودن اینستاگرام در کشور و سیاستهای حاکمیتی در خصوص شبکههای اجتماعی خارجی، پلیس فتا هیچ پیج رسمی و تاییدشدهای در اینستاگرام ایجاد نکرده است.
بنابراین هر صفحهای که با نام «پلیس فتا» در اینستاگرام فعالیت میکند، جعلی است و امکان سوءاستفاده یا فریب کاربران توسط این صفحات وجود دارد.توصیه میشود که هیچگاه به این صفحات پاسخ ندهید، هیچ لینکی را باز نکنید، و اطلاعات شخصی یا حساب خود را در اختیار آنها قرار ندهید.
✅ راه ارتباط واقعی با پلیس فتا چیست؟
پلیس فتا فقط از طریق وبسایت رسمی خود به آدرس www.cyberpolice.ir (سایبر پلیس) و مراجعه حضوری از طریق دادسراها و کلانتریهای تخصصی اقدام به پیگیری جرایم میکند.
در صورت تمایل به ثبت گزارش یا طرح شکایت:
-
به سامانه «گزارش مردمی» در سایت سایبر پلیس مراجعه کنید
-
یا مستقیماً از طریق دادسرای جرایم رایانهای اقدام نمایید
آیا امکان پیگیری اکانت حذفشده در اینستاگرام وجود دارد؟
یکی از مهمترین چالشهای پیگیری جرایم اینستاگرامی، زمانی رخ میدهد که فرد خاطی پس از ارتکاب جرم، اکانت خود را حذف میکند. در چنین شرایطی این پرسش مطرح میشود که آیا پلیس فتا میتواند آن اکانت را ردیابی یا بازیابی کند؟ پاسخ صریح این است:
❌ ردیابی اکانت حذفشده تقریباً غیرممکن است
وقتی کاربری اکانت اینستاگرام خود را حذف میکند، تمامی اطلاعات مربوط به آن حساب از سرورهای اینستاگرام پاک میشود. حتی خود شرکت اینستاگرام (متا) نیز هیچ نسخه پشتیبانی از اکانت حذفشده نگه نمیدارد. بنابراین نه پلیس فتا و نه هیچ نهاد دیگری، توانایی دسترسی به پیامها، تصاویر یا لیست فالوورها و دایرکتهای این اکانت را نخواهند داشت.
⚠️ تنها راهحل: جمعآوری مستندات قبل از حذف اکانت
اگر با پیجی مواجه شدید که برای شما مزاحمت ایجاد کرده یا مرتکب جرم شده است، باید پیش از اینکه صاحب آن اکانت را حذف کند، اقداماتی انجام دهید:
- گرفتن اسکرینشات از پیامها، دایرکتها، تصاویر مجرمانه
- ذخیره تاریخها و ساعت مکالمات
- ثبت فیشهای بانکی یا مکاتبات مالی (در صورت کلاهبرداری)
- ذخیره آیدی، لینک پیج و اطلاعات عمومی صفحه
- تماس با وکیل یا مشاور حقوقی برای تسریع روند شکایت
📌 این مدارک باید در زمان شکایت به پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانهای ارائه شود تا بتوان بر مبنای آن پیگیری را انجام داد.
⚖️ آیا استثنا وجود دارد؟
در مواردی بسیار خاص و محدود، بهویژه اگر امنیت ملی در میان باشد یا دستور خاص قضایی صادر شود، امکان ردیابی بخشی از اطلاعات فنی از طریق آیپی آدرسها، ایمیلهای متصل به اکانت و ارتباطات جانبی وجود دارد. اما این موارد نادر است و برای پروندههای شخصی یا شکایات عمومی معمولاً قابلیت اجرایی ندارد.
سوالات متداول
در این قسمت از مقاله سوالات متداول پیرامون جرایم اینستاگرامی که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی تلفنی مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:
❓اگر کسی در اینستاگرام عکس خصوصی منو بدون اجازه منتشر کنه، میتونم شکایت کنم؟
✅ بله، طبق ماده ۱۶ قانون جرایم رایانهای، انتشار عکس یا فیلم خصوصی بدون رضایت صاحب تصویر جرم است. شما میتوانید با ارائه مدارک مانند اسکرینشات از پست یا استوری و لینک پیج متخلف، در دادسرای جرایم رایانهای یا از طریق سایت پلیس فتا شکایت ثبت کنید. مجرم ممکن است به حبس، جزای نقدی یا هر دو محکوم شود.
❓من از یه پیج لباس خریدم ولی پول رو گرفتن و چیزی نفرستادن. پلیس فتا میتونه پیگیری کنه؟
✅ بله. این مورد از مصادیق کلاهبرداری اینترنتی محسوب میشود. اگر شماره کارت، رسید پرداخت، اسکرینشات چتها یا شماره تماس فروشنده را دارید، میتوانید شکایت تنظیم کنید. چون در این نوع تخلفات، حساب بانکی مشخص است، امکان شناسایی و احضار فرد خاطی توسط پلیس فتا وجود دارد.
❓یه نفر دایرکت داده و تهدید کرده عکسهامو منتشر میکنه. هنوز کاری نکرده، میشه شکایت کنم؟
✅ بله، همین تهدید به انتشار اطلاعات شخصی هم جرم است. طبق ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، تهدید به افشای امور خصوصی یا شرفی، حتی اگر عملی نشود، قابل پیگرد قانونی است. توصیه میشود حتماً اسکرینشات دایرکت را بگیرید و بدون اطلاع فرد، سریعاً اقدام حقوقی کنید تا از حذف چت جلوگیری شود.
❓اگر کسی به من فحش داده باشه تو دایرکت، ولی من بلاکش کردم، هنوز میتونم شکایت کنم؟
✅ بله. بلاک کردن مانع از شکایت نیست. مهم این است که مدرک دارید. اگر اسکرینشات یا متن دایرکت توهینآمیز را ذخیره کردهاید، میتوانید آن را ضمیمه شکواییه کرده و در دادسرای جرایم رایانهای یا از طریق پلیس فتا پیگیری نمایید. این کار تحت عنوان «توهین و فحاشی در فضای مجازی» قابل تعقیب است.