در بسیاری از موارد، مالکیت افراد بر اموال به صورت مشاعی و مشترک شکل می‌گیرد؛ مانند مالکیتی که از طریق ارث به چند نفر منتقل می‌شود. این نوع مالکیت، بدون تفکیک و تعیین سهم هر فرد، ممکن است مشکلات و اختلاف اتی را میان شرکا ایجاد کند. برای رفع این مسئله، راهکاری تحت عنوان تقسیم‌نامه دستی در قانون پیش‌بینی شده است؛ راهی ساده اما مؤثر برای مشخص کردن سهم هر یک از مالکان مشاعی، بدون مراجعه به مراجع ثبتی یا رسمی.
تقسیم‌نامه دستی در واقع سندی عادی است که به‌صورت توافقی میان شرکای مالکیت مشاعی تنظیم می‌شود تا هر یک بتوانند به‌طور مشخص و قانونی، در حصه خود تصرف کنند. این تقسیم‌نامه می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بروز اختلاف، تسریع در فروش یا انتقال ملک، و حتی اثبات مالکیت در محاکم قضایی ایفا کند. با وجود مزایای آن، اما باید توجه داشت که تنظیم تقسیم‌نامه دستی تنها زمانی معتبر و قابل استناد خواهد بود که شرایط و ضوابط قانونی آن رعایت شده باشد.
در این مقاله، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که تقسیم‌نامه دستی چیست؟ همچنین، شرایط قانونی، نحوه نگارش، مدارک لازم، هزینه‌های مرتبط، و اعتبار حقوقی این سند را بررسی می‌کنیم. در ادامه نیز، نمونه‌ای از متن تقسیم‌نامه دستی به‌همراه راهنمای استفاده از آن ارائه خواهد شد تا خوانندگان بتوانند در صورت نیاز، به‌درستی از این ابزار حقوقی استفاده کنند.
تقسیم نامه دستی چیست؟
تقسیم‌نامه دستی، نوعی سند عادی است که میان چند شریک مشاعی تنظیم می‌شود تا هر یک از طرفین، از سهم خود در یک مال مشاعی مطلع شده و اجازه‌ی تصرف مستقل در آن داشته باشند. این سند زمانی تنظیم می‌شود که مالی مانند زمین، ملک یا هر مال قابل تقسیم دیگری، به صورت مشاع در مالکیت چند نفر باشد. مشاع بودن اموال معمولاً بر اثر ارث، شراکت یا خرید گروهی ایجاد می‌شود.
تا زمانی که تقسیم‌نامه‌ای میان شرکا تنظیم نشده باشد، همه‌ی شرکا در جزء جزء مال مشاعی شریک‌اند و هیچ‌کس نمی‌تواند بدون اجازه‌ی دیگران، تصرف انفرادی داشته باشد. این وضعیت می‌تواند مانع فروش، بهره‌برداری یا انتقال قانونی مال شود. در نتیجه، تقسیم‌نامه دستی به‌عنوان یک راهکار توافقی، این امکان را فراهم می‌سازد که بدون نیاز به مراجعه رسمی یا طرح دعوا، هر شریک سهم مشخص خود را بشناسد و در آن تصرف کند.
⚖️ تفاوت با تقسیم‌نامه رسمی
تقسیم‌نامه رسمی توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده و در سیستم ثبت اسناد درج می‌گردد. در مقابل، تقسیم‌نامه دستی در قالب نوشته‌ای ساده و توافق‌نامه عادی میان شرکا نوشته می‌شود که اگرچه اعتبار سند رسمی را ندارد، اما در صورت داشتن امضای طرفین و رعایت شرایط قانونی، قابلیت استناد در دادگاه را خواهد داشت.
این سند اغلب در زمینه‌هایی چون تقسیم ارث، املاک مشاعی بدون سند تفکیکی، زمین‌های کشاورزی یا تجاری استفاده می‌شود و اگرچه تنظیم آن نسبتاً ساده به نظر می‌رسد، اما عدم رعایت اصول قانونی در نوشتن، می‌تواند منجر به بطلان یا بی‌اعتباری آن گردد.
شرایط قانونی تنظیم تقسیم نامه دستی
برای اینکه یک تقسیم‌نامه دستی از نظر حقوقی معتبر شناخته شود، صرف نوشتن آن کفایت نمی‌کند؛ بلکه لازم است شرایط قانونی خاصی رعایت گردد. عدم رعایت این شرایط ممکن است باعث بی‌اعتباری سند یا حتی بطلان آن شود. در ادامه، مهم‌ترین شرایط قانونی تنظیم تقسیم‌نامه دستی را بررسی می‌کنیم:
✅ رضایت و توافق تمامی شرکا
هیچ یک از شرکای مال مشاع، به‌تنهایی نمی‌تواند بدون رضایت دیگران اقدام به تنظیم تقسیم‌نامه کند. مطابق ماده ۵۹۱ قانون مدنی، تقسیم اموال مشاع نیازمند توافق همه شرکا است. اگر یکی از شرکا رضایت نداشته باشد، تقسیم‌نامه بدون اعتبار خواهد بود و تنها از طریق دادگاه می‌توان الزام او را به تقسیم درخواست نمود.
📝 اهلیت قانونی همه طرفین تقسیم
برای اعتبار تقسیم‌نامه، تمامی اشخاصی که آن را امضا می‌کنند باید از نظر قانونی اهلیت داشته باشند؛ یعنی:
-
بالغ، عاقل و رشید باشند (بر اساس ماده ۲۱۱ قانون مدنی)
-
در صورت حضور افراد محجور مانند صغیر، مجنون یا سفیه، لازم است ولی یا قیم قانونی آنها حضور داشته باشد.
-
اگر یکی از شرکا فوت کرده باشد و ورثه هنوز ترکه را قبول نکرده باشند، تنظیم تقسیم‌نامه معتبر نخواهد بود.
⚖️ مشروعیت مال مورد تقسیم
مالی که موضوع تقسیم‌نامه دستی قرار می‌گیرد، باید قابل تقسیم و دارای مالیت باشد. اگر مال مورد نظر:
-
وقفی باشد، تقسیم آن مجاز نیست.
-
به گونه‌ای تقسیم شود که سهم برخی شرکا از مالیت بیفتد (مثلاً قطعه‌ای بی‌ارزش یا غیرقابل استفاده باشد)، این تقسیم طبق ماده ۵۹۵ قانون مدنی باطل خواهد بود.
📌 تقاضای یکی یا چند شریک برای تقسیم
مطابق ماده ۵۸۹ قانون مدنی، حتی اگر فقط یکی از شرکا بخواهد مال مشاعی را تقسیم کند، در صورت نبود منع قانونی می‌تواند این تقاضا را مطرح کند. البته تقسیم نهایی، باید با رضایت همه طرفین انجام شود یا با حکم دادگاه.
❌ عدم مغایرت با نظم عمومی یا قانون
اگر تقسیم‌نامه به گونه‌ای تنظیم شده باشد که:
-
بر خلاف قانون باشد
-
منجر به بی‌عدالتی یا تضییع حقوق یکی از شرکا شود
در این حالت تقسیم‌نامه قابلیت استناد نخواهد داشت و ممکن است ابطال شود.
نحوه نوشتن تقسیم نامه به صورت دستی
نوشتن تقسیم‌نامه دستی اگرچه به ظاهر ساده است، اما بی‌توجهی به جزئیات می‌تواند موجب بی‌اعتباری آن در مراجع قضایی شود. برای اینکه این سند به‌عنوان دلیل قانونی معتبر شناخته شود، لازم است اجزای مشخصی در آن درج گردد.
✅ مشخصات کامل طرفین تقسیم‌نامه
در ابتدای تقسیم‌نامه، باید اطلاعات هویتی دقیق تمامی شرکا قید شود:
-
نام و نام خانوادگی
-
شماره ملی
-
تاریخ تولد (در صورت لزوم)
-
شماره تماس و آدرس
-
نسبت یا سمت هر یک در ملک یا مال (مثلاً وراث، خریداران مشترک و غیره)
🔍 نکته: استفاده از مدارک معتبر هویتی برای صحت اطلاعات توصیه می‌شود.
📝 مشخصات دقیق مال مورد تقسیم
در ادامه باید مال مشاعی مورد نظر، به طور شفاف توصیف شود:
-
نوع مال (زمین، ملک، باغ و…)
-
موقعیت جغرافیایی دقیق
-
پلاک ثبتی یا سند رسمی (در صورت وجود)
-
مساحت و حدود اربعه
اگر ملک فاقد سند رسمی باشد، باید به نحوی دیگر (مثلاً اسناد قولنامه‌ای، فیش‌های پرداختی یا گواهی شهود) موقعیت آن مشخص گردد.
⚖️ تعیین سهم هر شریک از مال مشاع
سهم دقیق هر شریک باید در تقسیم‌نامه تعیین شود:
-
مثلاً “آقای X مالک ۳ دانگ از ۶ دانگ پلاک ثبتی … می‌باشد”
-
یا “خانم Y مالک یک‌سوم زمین به مساحت ۹۰۰ مترمربع از بخش شمالی”
🔐 توصیه: در صورت وجود سابقه اختلاف، ترسیم کروکی یا استفاده از کارشناس رسمی می‌تواند به شفافیت بیشتر کمک کند.
📌 شروط و توافقات جانبی طرفین
در متن تقسیم‌نامه می‌توان شروطی را نیز اضافه کرد؛ مثلاً:
-
ممنوعیت فروش سهم بدون رضایت سایر شرکا
-
امکان فسخ در صورت عدم اجرای تعهدات
-
تقسیم هزینه‌های آب، برق، مالیات و غیره
این شروط باید به صورت واضح و غیرمبهم درج شود.
✍️ امضای طرفین و شهود (در صورت امکان)
در پایان، تمامی شرکا باید سند را امضا کرده و در صورت امکان، اثر انگشت نیز بزنند. همچنین، حضور دو شاهد بی‌طرف و امضای آنان، به اعتبار سند کمک شایانی می‌کند.
📌 نکته مهم: در صورتی که طرفین در آینده امضای خود را انکار کنند، در صورت وجود شاهد یا اثر انگشت، امکان اثبات اصالت سند بسیار بیشتر خواهد بود.
اعتبار قانونی تقسیم نامه دستی از منظر حقوقی
باید بدانید که تقسیم نامه دستی یکی از انواع سند عادی است. برخی از پرسش‌های اساسی درباره تقسیم‌نامه دستی این است که آیا چنین سندی اعتبار قانونی دارد یا خیر؟ برای پاسخ به این سؤال، ابتدا باید مفهوم سند عادی در حقوق ایران را بشناسیم و سپس شرایط لازم برای معتبر بودن آن را بررسی کنیم.
⚖️ تقسیم نامه دستی، مصداق سند عادی است
بر اساس قانون مدنی و قانون ثبت، اسناد به دو دسته تقسیم می‌شوند:
-
سند رسمی: توسط مأمور رسمی مانند دفاتر اسناد رسمی یا اداره ثبت، با رعایت تشریفات قانونی تنظیم می‌شود.
-
سند عادی: سندی است که بین افراد عادی بدون حضور مأمور رسمی نوشته و امضا می‌شود.
تقسیم‌نامه دستی دقیقاً در دسته دوم قرار می‌گیرد؛ یعنی یک سند عادی است که اگر شرایط قانونی در آن رعایت شود، در مراجع قضایی معتبر خواهد بود.
📌 شرایط اعتبار سند عادی (تقسیم نامه دستی)
برای اینکه تقسیم‌نامه دستی به‌عنوان دلیل اثبات در دادگاه پذیرفته شود، لازم است:
-
توسط اشخاص دارای اهلیت حقوقی امضا شده باشد
-
دارای امضای معتبر و اثر انگشت طرفین باشد
-
در صورت امکان، دو شاهد آن را امضا کرده باشند
-
فاقد اجبار، اکراه یا اشتباه مؤثر در موضوع یا شخص باشد
اگر این شرایط وجود داشته باشد، دادگاه می‌تواند به آن استناد کرده و آن را دلیل مالکیت یا توافق بداند.
❌ انکار، تردید و ادعای جعل در مورد تقسیم‌نامه دستی
یکی از تفاوت‌های اصلی سند عادی با سند رسمی این است که:
-
در سند عادی، هر یک از طرفین یا حتی اشخاص ثالث می‌توانند نسبت به امضای آن ادعای جعل، انکار یا تردید کنند.
-
در صورت چنین ادعایی، دادگاه برای احراز اصالت امضا، موضوع را به کارشناسی خط، اثر انگشت یا شهادت شهود ارجاع می‌دهد.
📍 نکته مهم: اگر سند تنها یک نسخه داشته باشد یا امضای طرف مقابل زیر سؤال برود، بار اثبات بر عهده ارائه‌دهنده سند خواهد بود. بنابراین، توصیه می‌شود همواره از نسخه‌های چندگانه استفاده شود و امضای شهود اخذ گردد.
✅ اعتبار محدود ولی مؤثر
در نهایت باید گفت: تقسیم‌نامه دستی به‌اندازه سند رسمی قدرت ندارد، اما می‌تواند در صورت تنظیم صحیح، ابزار مؤثری برای اثبات توافق و سهم‌بری باشد.
در دعاوی خانوادگی، ارث، یا اختلافات ملکی، چنین سندی می‌تواند روند رسیدگی را تسهیل کرده و مانع اطاله دادرسی شود.
تقسیم نامه دستی زمین های ارثی
بخش مهمی از کاربردهای تقسیم‌نامه دستی مربوط به تقسیم اموال به ارث رسیده است، به‌ویژه در مورد زمین هایی که سند رسمی ندارند یا امکان افراز رسمی آنها وجود ندارد. استفاده از تقسیم‌نامه ارث در چنین شرایطی، راه‌حل مناسبی برای جلوگیری از اختلافات آتی میان ورثه است.
⚖️ تقسیم نامه دستی زمین، نوعی عقد صلح است
در حقوق ایران، زمانی که وراث بخواهند اموال باقی‌مانده از متوفی را میان خود تقسیم کنند، این توافق می‌تواند به شکل یک عقد صلح در قالب تقسیم‌نامه دستی صورت گیرد. ویژگی‌های این عقد:
- غیررسمی بودن (در صورت عدم ثبت در دفاتر اسناد رسمی)
- لازم‌الاجرا بودن در صورت داشتن شرایط قانونی
- امکان استفاده از آن به عنوان سند عادی در دادگاه
📌 نکته: پس از تنظیم چنین عقدی، بهتر است جهت افزایش اعتبار، آن را در دفترخانه ثبت کنند.
✅ تفاوت افراز و تفکیک در تقسیم زمین
در مورد زمین‌های مشاعی که به ارث رسیده‌اند برای تقسیم نامه زمین، دو مفهوم کلیدی مطرح است:
- افراز: جداسازی سهم هر وارث به‌صورت مستقل با پایان یافتن حالت مشاع. در افراز، مالکیت هر شریک از کل مال جدا می‌شود.
- تفکیک: تعیین سهم هر وارث بدون از بین رفتن حالت مشاع؛ مالکیت همچنان مشترک است اما حدود سهم‌ها مشخص می‌گردد.
📌 تنظیم تقسیم‌نامه دستی معمولاً پس از تفکیک انجام می‌شود تا سهم هر وارث مشخص شود.
در صورت امکان افراز رسمی از طریق اداره ثبت نیز، تقسیم‌نامه می‌تواند مکمل و اثبات‌کننده توافق قبلی میان وراث باشد.
📝 شرایط قانونی تقسیم‌نامه دستی ارث
همانند سایر تقسیم‌نامه‌ها، در مورد اموال ارثی نیز رعایت موارد زیر الزامی است:
- وجود گواهی انحصار وراثت معتبر
- اهلیت تمام وراث یا حضور ولی/قیم قانونی
- پرداخت مالیات بر ارث (در اموال دارای سند رسمی)
- نبود اکراه یا اجبار هنگام تنظیم سند
در صورت اختلاف میان وراث، امکان مراجعه به دادگاه برای تقسیم قضایی وجود دارد، اما تنظیم یک تقسیم‌نامه توافقی، راهی سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
نمونه متن تقسیم نامه دستی بین شرکای مشاعی
تقسیم‌نامه دستی
این تقسیم‌نامه در تاریخ …………… بین امضاکنندگان ذیل، با رعایت کلیه شرایط قانونی، تنظیم و امضا گردید.
🔹 مشخصات طرفین:
آقای …………….. فرزند ………….. دارای شماره ملی …………… به نشانی: ……………………………………
خانم …………….. فرزند ………….. دارای شماره ملی …………… به نشانی: ……………………………………
آقای/خانم …………….. (در صورت داشتن شریک یا وارث دیگر)
(در صورت حضور وکیل، اطلاعات وکالت‌نامه رسمی نیز درج گردد.)
🔹 مشخصات مال مورد تقسیم:
یک قطعه زمین/ملک به مساحت ………. متر مربع واقع در ………………………………………
حدود اربعه: شمالاً به ………..، جنوباً به ……….، شرقاً به ……….. و غرباً به …………🔹 مبنای مالکیت مشاعی:
این مال، در نتیجه ارث/خرید/شراکت فی‌مابین افراد فوق به صورت مشاعی درآمده است و اکنون طرفین، با رضایت کامل و اهلیت قانونی، اقدام به تقسیم آن نموده‌اند.
🔹 سهم هر شریک از مال مشاعی:
آقای ………….. مالک قطعه شماره یک به مساحت ………. متر مربع واقع در بخش …………
خانم ………….. مالک قطعه شماره دو به مساحت ………. متر مربع واقع در بخش …………
………….. مالک قطعه شماره سه به مساحت ………. متر مربع واقع در بخش …………
🔹 توافقات خاص:
هر یک از طرفین از زمان امضای این سند، در سهم اختصاص‌یافته خود، حق تصرف مستقل داشته و سایرین هیچ‌گونه ادعایی نسبت به آن ندارند.
فروش، واگذاری یا انتقال هر بخش فقط با اطلاع سایر شرکا بلامانع است.
چنانچه اختلافی در تفسیر مفاد این تقسیم‌نامه پیش آید، موضوع از طریق داوری آقای/خانم …………. حل و فصل خواهد شد.
🔹 شهود (در صورت وجود):
آقای …………… فرزند …………… شماره ملی ……………
خانم …………… فرزند …………… شماره ملی ……………
🔹 امضا و اثر انگشت طرفین:
امضاکنندگان این سند، با رضایت کامل و در حالت سلامت عقل، این تقسیم‌نامه را امضا کرده و با اثر انگشت تأیید می‌نمایند.
امضای آقای ………………………………………
امضای خانم ………………………………………
امضای آقای/خانم ……………………………………(اثر انگشت هر یک در زیر نام مربوطه)
📌 توجه مهم:
این متن صرفاً یک الگوست. در موارد حساس، توصیه می‌شود متن نهایی توسط وکیل یا مشاور حقوقی تنظیم یا بررسی گردد تا از بروز هرگونه مشکل در آینده جلوگیری شود.
نحوه ابطال تقسیم نامه دستی چگونه است؟
اگرچه تقسیم‌نامه دستی به‌عنوان یک سند عادی می‌تواند معتبر باشد، اما در شرایطی خاص، این سند از منظر حقوقی قابل ابطال یا بی‌اعتبار تلقی می‌شود. در این بخش، موارد و فرآیندهای ابطال تقسیم‌نامه دستی را بررسی می‌کنیم:
⚖️ مواردی که تقسیم نامه دستی قابل ابطال است
📌 نبود رضایت واقعی یکی از طرفین:
اگر یکی از امضاکنندگان ثابت کند که تقسیم‌نامه را تحت اکراه یا اجبار امضا کرده یا از محتوای آن بی‌اطلاع بوده، می‌تواند با استناد به فقدان قصد و رضا، ابطال آن را درخواست کند.
📌 فقدان اهلیت قانونی یکی از شرکا:
چنانچه یکی از افراد امضاکننده، در زمان امضا صغیر، مجنون یا غیررشید بوده و بدون حضور ولی یا قیم قانونی تقسیم‌نامه را امضا کرده باشد، آن سند قابل ابطال خواهد بود.
📌 جعلی بودن امضا یا دخل و تصرف در متن:
اگر فردی ادعا کند که امضای او جعل شده یا بخش‌هایی از متن تقسیم‌نامه بدون اطلاع وی تغییر یافته است، با طرح دعوای جعل و درخواست کارشناسی خط، می‌تواند آن را باطل اعلام کند.
📌 تقسیم بر خلاف قانون (مثلاً از مالیت افتادن سهم):
اگر تقسیم انجام‌شده منجر به آن شود که سهم یکی از شرکا فاقد ارزش اقتصادی شود (نقض ماده ۵۹۵ قانون مدنی)، دادگاه می‌تواند آن را غیرقانونی و باطل اعلام کند.
📌 صدور رأی قضایی مغایر با متن تقسیم‌نامه:
چنانچه در پی اختلاف میان شرکا، دادگاه رأیی قطعی مبنی بر تقسیم اموال یا تعیین سهم صادر کند، تقسیم‌نامه قبلی که مغایر با رأی دادگاه باشد، بی‌اثر و باطل خواهد شد.
📝 روند قانونی برای ابطال تقسیم نامه دستی
برای بی‌اعتبار کردن یک تقسیم‌نامه دستی، صرف ادعا کافی نیست. باید به شیوه حقوقی زیر عمل شود:
-
تنظیم دادخواست ابطال تقسیم‌نامه دستی در دادگاه محل وقوع مال یا اقامت طرف مقابل
-
ارائه دلایل مستند و قابل اثبات مانند عدم امضا، عدم حضور، جعل، اکراه یا بی‌اهلیتی
-
استعلام یا کارشناسی امضا و خط (در صورت ادعای جعل یا انکار)
-
رسیدگی در جلسات دادگاه و دفاع طرفین
-
صدور رأی مبنی بر ابطال یا اعتبار تقسیم‌نامه
🔍 نکته: اگر تقسیم‌نامه بین وراث باشد، دادخواست باید در قالب «ابطال تقسیم‌نامه و تقسیم ترکه» تنظیم شود، نه صرفاً تقسیم ترکه.
سوالات متداول
در ادامه این بخش سوالات متداول پیرامون تقسیم نامه دستی که توسط پرسشگران از مجموعه ما در قالب مشاوره حقوقی مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:
❓ تقسیم نامه دستی برای تقسیم زمین ارثی موجود است که برخی از وراث به آن اعتراض کرده و موضوع به حل اختلاف ارجاع شده و گزارش اصلاحی صادر شده است. آیا با صدور گزارش اصلاحی، تقسیم‌نامه دستی قبلی باطل می‌شود یا همچنان معتبر است؟
✅ برای مشخص شدن وضعیت، باید محتوای هر دو سند بررسی شود. اگر مفاد گزارش اصلاحی با تقسیم‌نامه دستی یکسان باشد، گزارش اصلاحی ممکن است سند قبلی را نسخ کند و تقسیم‌نامه دستی دیگر اعتبار نداشته باشد. اما اگر اختلافی میان دو سند باشد، تشخیص اعتبار نهایی با دادگاه خواهد بود.
❓ برای ابطال تقسیم‌نامه دست‌نویس باید دادخواست تقسیم ترکه داد یا به دنبال ابطال تقسیم‌نامه بود؟
✅ برای این منظور، باید درخواست ابطال تقسیم‌نامه به دادگاه ارائه شود. طرح دعوای تقسیم ترکه مربوط به مواردی است که هنوز تقسیم‌نامه‌ای تنظیم نشده یا مورد اختلاف است.
❓ تمام وارثان با همکاری هم تقسیم‌نامه‌ای به صورت دستی تنظیم و امضا کرده‌اند، اما این تقسیم‌نامه تنها در دست یکی از وراث (وصی) است و او از تحویل آن به دیگران امتناع می‌کند. آیا این تقسیم‌نامه دستی قانونی است؟ و آیا وارثی که تقسیم‌نامه نزد اوست می‌تواند اقدام به فروش ملک خود کند؟
✅ اگر تقسیم‌نامه دستی توسط همه وارثان امضا شده باشد و شرایط قانونی را دارا باشد، می‌تواند معتبر تلقی شود. با این حال، نگهداری انحصاری آن توسط یکی از وارثان مانع حقوق سایر وراث نیست. فروش ملک مشاع باید مطابق مفاد تقسیم‌نامه و با رعایت توافق میان وراث انجام شود. عدم تحویل نسخه به دیگران می‌تواند مبنای درخواست ارائه سند یا حتی شکایت باشد.
❓ تقسیم نامه‌ای در سال ۱۳۶۸ بدون حضور من نوشته شده و کسی به‌جای من امضا کرده است. آیا می‌توانم این موضوع را برای کارشناس ثابت کنم؟
✅ بله. اگر امضا واقعاً متعلق به شما نباشد، می‌توانید با طرح ادعای جعل یا انکار امضا موضوع را از طریق کارشناسی خط پیگیری کنید. در صورت اثبات، تقسیم‌نامه باطل خواهد شد.
❓ اگر وراث تقسیم نامه دستی داشته باشند که همگی آن را امضا کرده‌اند اما به دلیل اختلافات، آن را ثبت نمی‌کنند و یکی از وراث بدون توجه به تقسیم‌نامه دستی دادخواست تقسیم و فروش به دادگاه می‌دهد، آیا تقسیم‌نامه دستی باطل می‌شود؟
✅ اگر دادگاه، حکم قطعی به تقسیم سهم‌الارث بر اساس مقررات صادر کند، تقسیم‌نامه دستی سابق دیگر قابلیت استناد نخواهد داشت و عملاً بی‌اعتبار می‌شود؛ زیرا رأی قضایی جایگزین توافق قبلی می‌گردد.